Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Adriaan van der Horst

Portret van Adriaan van der Horst 371644.jpg


Adriaan van der Horst, ca. 1920. Foto: Jacob Merkelbach.

NaamAdriaan van der Horst
Volledige naamAdrianus van der Horst
Geboren19 juli 1868
Dordrecht
Overleden14 juni 1942
Amsterdam
BeroepActeur, Regisseur, Directeur
DBNL-profiel
VIAF-profiel

Biografie

Adriaan van der Horst (1868 - 1942) was een Nederlands acteur, regisseur en toneeldirecteur. Hij was de zoon van de eigenaar van een koffiehuis aan de Groenmarkt dat vast zat aan toneelzaal lokaal-Van der Horst. Na de oprichting van de Toneelschool in Amsterdam, volgde Van der Horst er vanaf 1878 lessen bij onder andere Maria Kleine-Gartman, Christine Stoetz, Jacobus van Looy, Jan Veth en S.J. Bouberg Wilson. In 1886 behaalde hij er zijn diploma.

Portret van Wilhelmina van der Horst-van der Lugt Melsert en Adriaan van der Horst, ca. 1905. Foto: F. von Pöppinghausen.
Wegens ziekte debuteerde Van der Horst niet voor het najaar van 1887. Op 25 november speelde hij komedie in de Rotterdamse Schouwburg voor Alex Faassen & Co. Bij dit gezelschap ontmoette hij Wilhelmina van der Lugt Melsert, zijn latere vrouw. Na onder andere onder de directie van Charles de la Mar te hebben gespeeld in Salon des Variétés in de Nes, vertrok hij in 1893 naar De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912). Van dit gezelschap was Van der Horst secretaris en administrateur. Het stond onder leiding van Louis H. Chrispijn. Na Chrispijns vertrek werd Van der Horst er in 1897 directeur. Hij bleef dit tot 1911, waarna het gezelschap er in 1912 mee ophield.

Van der Horst en zijn vrouw sloten zich aan bij het door Willem Royaards in de zomer van 1908 opgerichte Het Toneel. Hij werd er regisseur. Na een jaar vertrok hij naar Antwerpen om daar met Louis Bertrijn de directie over de Koninklijke Nederlandse Schouwburg te voeren. Zijn vrouw kreeg daar een aanstelling tot eerste actrice. Na het beginnen van de Eerste Wereldoorlog kwamen de Van der Horsts terug naar Nederland.

Portret van Adriaan van der Horst, 1925. Foto: N.V. Vereenigde Fotobureaux.
Na twee jaar acteur en regisseur bij Verkade's Hagespelers te zijn geweest, ging Van der Horst zijn vrouw achterna naar de Tooneelvereeniging van Heijermans. Hij werkte er samen met Jan Musch, die ook een tijd aan de Nederlandsche Tooneelvereeniging verbonden was. Na het verlopen van zijn contract, richtte Van der Horst in 1919 samen met Musch Het Schouwtooneel op. De Stadsschouwburg Haarlem werd de vaste speelplaats van het gezelschap. Zijn vrouw Wilhelmina sloot zich ook bij Het Schouwtooneel aan.

In 1928 overleed Wilhelmina en hertrouwde Van der Horst met een vrouw van buiten het theaterleven. In 1929 ontving hij het ridderkruis van de Orde van Oranje-Nassau in verband met het tienjarig bestaan van Het Schouwtooneel. Na het faillissement in 1933 werd Van der Horst administrateur van de N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel, waarvan zijn zwager Cor van der Lugt Melsert directeur was. Ook hier trad hij af en toe als regisseur op. In deze periode schreef Van der Horst artikelen voor couranten, waarbij hij gebruik maakte van zijn toneelbibliotheek.

Van der Horst ligt begraven op de begraafplaats Zorgvlied bij Amsterdam (gemeente Amstelveen).

In Amsterdam is een straat naar Adriaan van der Horst genoemd.

Theater/Dans

Een chronologisch en daaronder een link naar een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die in première zijn gegaan en en die hij heeft geregisseerd, alsmede naar zijn overige bijdragen aan voorstellingen, voor zover geregistreerd in de Productiedatabase.

 
Bullekop - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1904-09-10
De drie dochters van Dupont (Les trois filles de mr. Dupont) - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1904-11-19
De bond der nieuwste tijden - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1905-04-07
De bezembaron - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1906-09-08
De aanbeveling - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1907-05-28
Advocaten-zaken! (Sein Alibi) - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1907-12-07
Het beloofde land - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1908-02-08
De meid - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1908-03-14
De groote vlucht - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1908-10-10
De opgaande zon - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1908-12-24
De echtscheiding - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1909-01-07
Arsène Lupin - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1909-09-22
De boer van den Mosenhof (Das letzte Glück) - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1909-12-03
De roode pet! - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1910-09-17
De onbekende vrouw (La femme X.....) - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1910-10-25
De walskoning (Der Grosse Name) - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1910-11-05
Beschuit met muisjes - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1910-12-24
George Dandin of de misleide echtgenoot - De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) - 1911-01-23
De aanbeveling - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1911-04-26
Een avontuur van Sherlock Holmes - N.V. Het Tooneel - 1911-09-30
Het hoogste recht - N.V. Het Tooneel - 1912-03-22
De onbekende vrouw (La femme X..) - N.V. Het Tooneel - 1912-06-30
De huizen van den weduwnaar - N.V. Het Tooneel - 1912-11-12
Londen en Parijs - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1915-09-01
Met vuur spelen - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1915-10-23
Genadebrood - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1915-10-23
Moeder Meeuws - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1915-12-22
De onbekende vrouw - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-03-04
De universeele erfgenaam - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-05-13
De verheerlijckte schoenlappers of- de gecroonde leerse - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-08-09
De figurante - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-09-26
Lodewijk XI - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-10-29
Het lied van alle tijden - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1916-12-09
De candidatuur van Bommel - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1917-04-28
De hoogste wet - N.V. De Tooneelvereeniging (1912-1923) - 1917-12-16
De paradijsvloek - Het Schouwtooneel - 1919-09-09
Mariken van Niemweghen - Het Schouwtooneel - 1920-04-17
Een gescheiden vrouw - Het Schouwtooneel - 1920-10-29
De hofloge - Het Schouwtooneel - 1921-01-15
Het gouden juk - Het Schouwtooneel - 1921-02-15
De onbekende vrouw - Het Schouwtooneel - 1921-04-03
Mara - Het Schouwtooneel - 1921-05-03
De huwelijksbarometer - Het Schouwtooneel - 1921-05-15
Othello - Het Schouwtooneel - 1921-09-09
Z.b.b.h.h. (Zijne bezigheden buitenshuis hebbende) - Het Schouwtooneel - 1921-10-08
Sprotje - Het Schouwtooneel - 1921-11-17
De heilige wet - Het Schouwtooneel - 1922-01-20
Papa 't kamerlid - Het Schouwtooneel - 1922-02-11
Bella Donna - Het Schouwtooneel - 1922-03-17
Om in 't leven te slagen - Het Schouwtooneel - 1922-04-28
'T gelukspoppetje - Het Schouwtooneel - 1922-05-08
Comedie der liefde - Het Schouwtooneel - 1922-09-11
Het leven is een droom - Het Schouwtooneel - 1922-10-25
Het verboden blijspel - Het Schouwtooneel - 1922-12-25
Hard tegen hard - Het Schouwtooneel - 1923-02-09
H.F.C. - Haarlem of de voetbalmaniakken - Het Schouwtooneel - 1923-05-02
De burger - edelman - Het Schouwtooneel - 1923-07-13
Als de jonge wijn bloeit - Het Schouwtooneel - 1923-10-06
Drie wijze gekken - Het Schouwtooneel - 1923-11-09
Het leven van een heilige - Het Schouwtooneel - 1924-02-14
De domkop - Het Schouwtooneel - 1924-04-09
Het dubbele leven - Het Schouwtooneel - 1924-05-03
Tempora Mutantur - Het Schouwtooneel - 1924-09-08
De opschepper - Het Schouwtooneel - 1924-10-21
Haar groote dag - Het Schouwtooneel - 1924-12-21
Verkeerd verbonden (Met de verkeerde getrouwd) - Het Schouwtooneel - 1925-01-01
De eeuwige baby - Het Schouwtooneel - 1925-04-13
Als de zon opgaat - Het Schouwtooneel - 1925-10-15
Rijk en geen geld - Het Schouwtooneel - 1925-12-01
Springvloed - Het Schouwtooneel - 1925-12-24
't Telegram van z'n vrouw of- daar liegen we ons uit - Het Schouwtooneel - 1926-04-03
De gorilla - Het Schouwtooneel - 1926-05-23
't Stuk zonder naam - Het Schouwtooneel - 1927-02-12
Eén jaar getrouwd... - Het Schouwtooneel - 1927-04-17
Een vijand van 't volk - Het Schouwtooneel - 1928-01-21
Pelleas en Melisande - Het Schouwtooneel - 1928-03-08
Haar andere man - Het Schouwtooneel - 1928-08-11
Een faillissement - Het Schouwtooneel - 1928-08-23
Eva Bonheur - Het Schouwtooneel - 1928-09-02
Ora et labora - Het Schouwtooneel - 1928-09-28
… overige resultaten

Als acteur speelde Van der Horst in onder meer:

  • Mortensgard in Rosmersholm, Henrik Ibsen
  • Aslaksen in Een Vijand des Volks, Henrik Ibsen
  • Schor in De Kiesvereeniging van Stellendijk, Lodewijk Mulder
  • Malvolio in Driekoningenavond, Cyriel Buysse
  • De filosoof in Burger-Edelman, Molière
  • Marius Kolberg in Het Hoogste Recht, Ina Boudier-Bakker

Ook speelde hij hoofdrollen in meerdere stukken van Herman Heijermans.

Foto's

Allerzielen 94824.jpg Portret van Adriaan van der Horst in Werkstaking 371653.jpg

Links: Adriaan van der Horst als de slechte pastoor Bronk en Alex Faassen als de goede pastoor Nansen in Allerzielen, De Nederlandsche Tooneelvereeniging 1904. Rechts: Adriaan van der Horst als Kees in Werkstaking,De Nederlandsche Tooneelvereeniging 1898. Foto's: Albert Greiner.

Bibliografie

Van der Horst schreef een geïllustreerd herinneringsgeschriftje over Op hoop van zegen van Heijermans:

Externe Links

Bronnen


Overgenomen van "https://theaterencyclopedie.nl/w/index.php?title=Adriaan_van_der_Horst&oldid=2392065"