Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Schakels - Herman Heijermans

(Aantal:0)
Herman Heijermans 92108.jpg

TitelSchakels
AuteurHerman Heijermans
DisciplineToneel
Wereldpremière op24 december 1903
Wereldpremière teAmsterdam
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

Tijdens zijn ziekte is machinefabriek ‘De Schakel’ van oprichter Pancras Duif overgenomen door zijn zoon Henk. Pancras is weduwnaar en vader van drie zoons en een dochter. Zijn relatie met zijn zoons is niet goed. Waar Henk de beslissingsbevoegdheid over de fabriek weigert terug te geven, proberen Jan en Toon geld van hem los te krijgen.

Pancras is inmiddels 24 jaar weduwnaar en heeft genoeg van de eenzaamheid. Hij heeft een oogje op zijn huishoudster Marianne en wil haar ten huwelijk vragen. Dit voornemen valt slecht bij zijn broer Hein, die zelf juist in een verzuurd huwelijk is verzand. Pancras zet echter door, maar Marianne wijst hem af. Om als huishoudster bij hem aan de slag te kunnen gaan, heeft ze zich als weduwe voorgedaan, terwijl ze in werkelijkheid een ongehuwde moeder is. Pancras wuift alle bezwaren weg en bergt haar vervalste getuigschrift op in een sigarenkistje.

Als Toon op een late avond op zoek gaat naar een sigaar vindt hij de papieren en deelt dit met de andere familieleden. Zij willen deze gelegenheid aangrijpen om Pancras’ plannen te dwarsbomen. Want hoewel ze niet met elkaar kunnen opschieten, zijn ze het wel eens in hun afwijzing van de huwelijksplannen van Pancras. Om de erfenis te redden willen ze zelfs hun vader ontoerekeningsvatbaar laten verklaren en schakelen ze een psychiater in. Hierdoor ontsteekt Pancras in blinde woede en bedreigt hij Henk en z’n zwager Dirk. Uiteindelijk besluit Marianne om Pancras’ aanzoek toch af te wijzen, voor zijn eigen bestwil. Als hij dit hoort zakt Pancras gebroken in zijn stoel.

Overzichten

Overzicht voorstellingen die op dit werk zijn gebaseerd:

Titel Producent Premièreseizoen Regisseur Premièrelocatie
Schakels Haarlemsch Tooneel 1903/1904 Paleis voor Volksvlijt, Amsterdam
Schakels Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Van Lier) 1906/1907 Grand Théâtre, Amsterdam
Schakels N.V. Het Tooneel 1910/1911
Schakels N.V. De Tooneelvereeniging 1912/1913 Hollandsche Schouwburg, Amsterdam
Schakels Het Hollandsch Tooneel 1918/1919 Louis de Vries Hollandsche Schouwburg, Amsterdam
Schakels N.V. De Tooneelvereeniging 1922/1923 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Schakels Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1924/1925 Willem Royaards Hollandsche Schouwburg, Amsterdam
Schakels N.V. Het Nieuwe Nederlandsche Tooneel 1924/1925 Louis Saalborn Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Schakels Het Hollandsch Tooneel 1934/1935 Louis de Vries Groote Schouwburg, Rotterdam
Schakels Het Hollandsch Tooneel 1937/1938 Hollandsche Schouwburg, Amsterdam
Schakels Stichting Het Nederlands Volkstoneel 1948/1949 Hans van Meerten
Schakels Nieuw Nederlands Toneelgezelschap 1956/1957 Ferd Sterneberg Stadsgehoorzaal, Vlaardingen
Schakels Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1963/1964 Jan Teulings Rotterdamsche Schouwburg (1947-1984), Rotterdam
Schakels De Haagsche Comedie 1970/1971 Wim van Rooy Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Schakels Toneelgroep Theater 1980/1981 Jochen Neuhaus Stadstheater, Arnhem
Schakels Joop van den Ende Theaterproducties BV 1996/1997 Jules Royaards Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)


Bronnen