Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Koning Lear - William Shakespeare

(Aantal:0)
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

Koning Lear heeft besloten om zijn koninkrijk in drieën te delen en om het grootste deel te geven aan diegene van zijn drie dochters die het meest van hem houdt. Dochters Goneril en Regan verkondigen valselijk hun liefde en Lear verdeelt het koninkrijk tussen hen twee. De derde dochter, Cordelia, weigert om mee te doen aan het gevlei en zij wordt verbannen naar Frankrijk waar ze met de koning zal trouwen. De trouwe Graaf van Kent probeert Lear op andere gedachten te brengen en wordt ook verbannen. Hij keert in vermomming terug naar het hof om op de koning te letten. In het tweede plot van dit stuk brengt Edmund, de bastaardzoon van de Graaf van Gloucester, een plan ten uitvoer om zijn broer Edgar ten val te brengen door Gloucester ervan te overtuigen dat Edgar hem wil vermoorden.

Goneril en Regan beledigen Lear door hem zijn entourage af te nemen. Lear stormt weg van het hof in het gezelschap van zijn nar en de vermomde Kent. Als ze schuilen in een hut komen ze Edgar tegen, ook in vermomming, omdat hij inmiddels is verbannen door zijn vader. Gloucester neemt Lear op in zijn kasteel, waar de oude man, gek geworden van verdriet, in zijn hoofd zijn dochters terechtstelt en veroordeelt voor verraad en gebrek aan liefde. Gloucester weet dat Lears dochters hem willen vermoorden en hij stuurt Lear naar Dover, waar Cordelia inmiddels geland is met een leger. Edmund vertelt dit aan Regan en haar man Cornwall en als straf maken ze Gloucester blind en sturen hem de wildernis in. Edgar, nog steeds in vermomming, komt zijn vader tegen en brengt hem naar Dover, naar Lear.

Goneril en Regan zijn allebei verliefd op Edmund en Edgar onderschept een liefdesbrief van Goneril die hij aan haar man, Albany, laat zien. Albany staat aan het hoofd van het Engelse leger dat het Franse leger verslaat. Hij dwingt Edmund om een tweegevecht te voeren. Edgar werpt zich op als tegenstander en hij doodt Edmund. Vervolgens komt het bericht dat Goneril Regan heeft vergiftigd en zichzelf daarna heeft vermoord. Met zijn laatste adem verklaart Edmund dat hij opdracht heeft gegeven om Lear en Cordelia te vermoorden. Albany is te laat om het te voorkomen. Lear vindt Cordelia dood in haar cel en sterft vervolgens zelf.

Achtergrond

Koning Lear (King Lear) is een van de bekendste stukken van William Shakespeare, geschreven tussen 1603 en 1606 als 'The true chronicle of the history of the life and death of King Lear and his three daughters'. In 1608 verscheen er een herziene versie van deze tragedie onder de titel 'The tragedy of King Lear'. In moderne uitgaves worden deze twee stukken meestal samengevoegd. Het stuk is gebaseerd op de legende van Leir of Britain, een mythologische, Keltische koning. Het stuk (of bewerkingen ervan) wordt nog steeds regelmatig opgevoerd, bijvoorbeeld door Toneelgroep Amsterdam in 1990, door Toneelgroep Oostpool in 2001 en door Laika (met als titel 'Ongelikt'), ook in 2001. Andere bekende stukken van Shakespeare zijn: Hamlet, Romeo en Julia, Othello en Macbeth.

Overzichten

Overzicht voorstellingen die op dit werk zijn gebaseerd:

Titel Producent Premièreseizoen Regisseur Premièrelocatie
Koning Lear Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1904/1905 Louis Chrispijn sr. Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Koning Lear Amsterdams Toneelgezelschap (A.T.G.) 1948/1949 August Defresne Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
King Lear Toneelvereniging Diever 1953/1954 Dirk Broekema Diever, Openluchttheater
The Tragedy of King Lear Holland Festival 1954/1955 George Devine Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Koning Lear De Haagsche Comedie 1964/1965 Joris Diels Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Koning Lear Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1968/1969 Walter Tillemans Stadsschouwburg, Eindhoven
King Lear The Stratford National Theatre of Canada 1972/1973 David William Stadsschouwburg, Utrecht
Koning Lear Stichting Het Amsterdams Toneel 1972/1973 Hans Croiset Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Koning Lear Publiekstheater 1973/1974 Hans Croiset Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Koning Lear Ro Theater 1979/1980 Manfred Karge, Matthias Langhoff Rotterdamsche Schouwburg (1947-1984), Rotterdam
Koning Lear Toneelgroep De Appel 1981/1982 Erik Vos Appeltheater, 's-Gravenhage
King Lear Het Trojaanse Paard 1982/1983 Jan Decorte Mickery, Amsterdam
King Lear Festival of Fools 1983/1984 Op locatie
King Lear Classic Theatre International New York 1984/1985 Stadsschouwburg, Utrecht
Kung Lear Holland Festival 1984/1985 Ingmar Bergman Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
King Lear Super Ichiza 1987/1988 Shinichi Iwata, Taroh Morita Leidse Schouwburg, Leiden
Koning Lear (werktitel) Theater Poppenkeet 1987/1988
King Lear Toneelgroep Amsterdam 1989/1990 Sam Bogaerts Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
King Lear Stichting Organisatie Kunst Evenementen 1990/1991 Jos van Dijk Schouwburg Het Park, Hoorn (1969-2004)
Koning Lear Hogeschool Eindhoven 1991/1992 Paul de Bruyne Op locatie
King Lear The Rose Theatre Company 1991/1992 Don Langman Lindenberg Theater, Nijmegen
Koning Lear Het Nationale Toneel 1993/1994 Franz Marijnen Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Lear Stichting Theater Het Amsterdamse Bos 1994/1995 Frances Sanders Op locatie
King Lear - Shakespeare Unplugged De Troupe 1995/1996 Carlo Scheldwacht Theater Bellevue, Amsterdam
Lear Mechels Miniatuur Teater 1995/1996 Alexandru Darie Theater De Maagd, Bergen op Zoom
Needcompany's King Lear Needcompany 1999/2000 Jan Lauwers Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
Koning Lear Theater Oostpool 2000/2001 Rob Ligthert Op locatie
King Lear Rotterdams centrum voor theater 2001/2002 Paul Röttger Theater Babel, Rotterdam
King Lear Het Nationale Toneel 2001/2002 Johan Doesburg Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Ongelikt King Lear Laika vzw 2001/2002 Jo Roets Theater aan het Spui, 's-Gravenhage
Kening Lear Fryske Toaniel Stifting Tryater 2002/2003 Jos Thie Op locatie
Lears oog Hotel Modern 2003/2004 Pauline Kalker Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
Koning Lear De Wetten van Kepler 2003/2004 Dominique Hoste Theater Bis, 's-Hertogenbosch
Koning Lear Stichting Grand Theatre 2003/2004 Craig Weston Toneelschuur, Haarlem
De koning is gek Holland Opera 2004/2005 Joke Hoolboom Toneelschuur, Haarlem
King Lear Theatergroep Het Vervolg 2007/2008 Léon van der Sanden Parkstad Limburg Theaters, Heerlen
Koning Lear Ro Theater 2007/2008 Alize Zandwijk Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
Lear Toneelgroep De Appel 2008/2009 Çanci Geraedts Appeltheater, 's-Gravenhage
Koning Lear (en de narren) van Shakespeare (zijn kwaad) 't Barre Land 2011/2012 Theater Kikker, Utrecht
King Lear Het Toneel Speelt 2012/2013 Jaap Spijkers DeLaMar Theater, Amsterdam
Koningin Lear Toneelgroep Amsterdam 2014/2015 Eric de Vroedt Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lear De Toneelmakerij 2016/2017 Liesbeth Coltof, Rosanne Geerdes Theater Bellevue, Amsterdam
King Lear Het Zuidelijk Toneel 2017/2018 Simon de Vos Theaters Tilburg, Tilburg
King Lear Shakespeare Theater Diever 2017/2018 Jack Nieborg Diever, Openluchttheater
King Lear Toneelgroep Maastricht 2018/2019 Servé Hermans, Florie Bos Theater aan het Vrijthof, Maastricht
King Lear Kik Productions 2019/2020 Aus Greidanus Stadsschouwburg, Haarlem
King Lear Schauspielhaus Bochum 2021/2022 Johan Simons Internationaal Theater Amsterdam, Amsterdam
King Lear King's Men 2022/2023 Silvia Andringa Op locatie