Jos Brink: Biografie - Tekstpierement
Eenlevenlangtheater Jos Brink:
- Homepage Eenlevenlangtheater Jos Brink
- Biografie Jos Brink
- Repertoire Jos Brink
- Audio
- Video
- Volgens Jos Brink
- Volgens anderen
- Colofon
Tekstpierement
Frank Sanders was één van de oprichters van cabaretgezelschap Tekstpierement, eerder geschreven als TexTpieremenT. De drie T’s stonden voor Toi Toi Toi, een gelukwens speciaal voor in het theater, want elkaar ‘succes’ wensen brengt ongeluk! Sanders wilde in 1972 de samenstelling van zijn gezelschap wijzigen, dat behalve hem op dat moment bestond uit Lia Karon en Guuske Kotte. Toen dook de naam van Jos Brink op, niet voor de eerste keer overigens. Frank Sanders was echter niet erg onder indruk van de kwaliteiten van Brink. Hij hield niet zo van zijn werk, vond hem een kopie van Wim Sonneveld en veel te gemaniëreerd. Jos Brink was op zijn beurt ook niet gecharmeerd van de kwaliteiten van Frank Sanders. Hij had het eerste cabaretprogramma gezien en vond het afschuwelijk. Toch vroeg hij hem ooit als gast in één van zijn radioprogramma’s. Dit alleen omdat hij Frank Sanders een leuke jongen vond, niet vanwege zijn werk als artiest.
Sanders wist dat Jos Brink een cabaretier was, die hard werkte en zelf teksten schreef. Ook was hij bereid om de verplichte duizend gulden te investeren als hij bij de groep zou komen. Daarom leek het een goede oplossing dat Jos Brink hen zou komen versterken. Ook pianist Henk Bokkinga kwam op dat moment als nieuwe pianist bij Tekstpierement. Samen met hem zouden Brink en Sanders nog veel voorstellingen maken. De eerste voorstelling in deze nieuwe samenstelling was In de zesde hemel en werd door Jos Brink en Frank Sanders samen geschreven. De reacties hierop waren tweeledig. Waar de één het vakwerk en uitstekend amusement vond, twijfelden anderen aan de oprechtheid van de groep en verweten ze het gezelschap een gebrek aan diepgang. Zo schreef Peter van Bueren in De Tijd: “Tekstpierement gaat uit van de vorm waarin je op een toneel bezig kunt zijn en de aanwezige tekst is niets anders dan een onderdeel daarvan of uitsluitend in dienst van het effect. Alle poëzie is quasi poëzie, de echtheid is hoogst twijfelachtig.”
Maar Jacques d' Ancona schreef in het Nieuwsblad van het Noorden: “Ik heb er geweldig plezier aan beleefd, vooral omdat Tekstpierement zonder het zich gemakkelijk te maken, niet moeilijk doet, geen grote geëngageerde onderwerpen aanhaalt, maar met verrassende spitsheid krachtig weet te functioneren.” Deze twee visies op het werk van Tekstpierement zouden altijd blijven bestaan.
In de zesde hemel was dan misschien geen succes wat de bezoekersaantallen betreft, maar op persoonlijk gebied veranderde er een hoop in het leven van Frank Sanders en Jos Brink. Doordat ze elkaar heel vaak zagen, ontstond er meer dan alleen een zakelijke relatie. Op een gegeven moment bleken de gevoelens voor elkaar zo sterk dat ze besloten hun huidige relaties te verbreken. Vanaf dat moment zouden de twee bij elkaar blijven, op het toneel en privé. In de jaren na In de zesde hemel groeide Jos Brink uit tot de belangrijkste schrijver én het gezicht van Tekstpierement, Henk Bokkinga werd de huiscomponist van het gezelschap. Er kwamen steeds meer positieve kritieken en men bleef het vakmanschap van de groep waarderen.
Het zogenaamde consumptiecabaret dat Tekstpierement maakte, zorgde af en toe zelfs voor opschudding. Zo werd de groep ooit beschuldigd van een aanval op het Koningshuis. Maar het lied Pro Juventute was feitelijk een persiflage op de mensen die altijd aanwezig zijn bij de officiële verplichtingen van het Koningshuis, gezongen op de melodie van het Wilhelmus. Toen Brink en Sanders in een open brief uitlegden dat ze allerminst de bedoeling hadden om het Koningshuis te kwetsen, was daarmee de kous af. Het positieve aan deze kwestie was, dat hierdoor de bezoekersaantallen langzaam begonnen te stijgen. Na In de zesde hemel maakte Tekstpierement nog Blijf zitten waar je zit, Wit op zwart en Ja, we zijn daar gek. Het overtuigd doorgaan op de ingeslagen weg had resultaat, ondanks sommige kritiek.
In maart 1976 kreeg Tekstpierement de Zilveren Harp uitgereikt, een aanmoedigingsprijs voor jonge, veelbelovende artiesten. Voor de gevestigde artiesten is er daarnaast ook de Gouden Harp. Jos Brink lukte het om die prijs later in zijn carrière te winnen. In 1987 ontving hij de onderscheiding, omdat hij als allround theater- en mediapersoonlijkheid met een ijzeren discipline en onstuitbare voortvarendheid altijd voor nieuwe verrassingen zorgde.
Tijdens de repetities voor Wacht u voor de hond, verliet Sytha Bolt de groep. Ze had moeite met de dominante plek die Jos Brink op dat moment innam in het gezelschap. Men ging op zoek naar een geschikte vervangster die werd gevonden in Lucie de Lange. Ze moest twee weken nadenken, voordat ze inging op het aanbod van Tekstpierement, maar uiteindelijk zei ze ‘ja’ en kreeg ze een aandeel in de eerste lustrumvoorstelling van het gezelschap. De mensen kwamen in groten getale naar het theater, vooral voor Jos Brink. Door zijn bekendheid drukte hij nog meer zijn stempel op de voorstellingen. Guuske Kotte had hier moeite mee en ze besloot, net als Sytha Bolt eerder deed, de groep te verlaten. Lucie de Lange bleef wel en vanaf dat moment was de groep een drietal. Er werd niet gezocht naar een opvolgster.
De tweede acte van de volgende voorstelling, Deusjevoo, bestond uit een soort minimusical: Genesis. Hierin werd het scheppingsverhaal naverteld in een moderne versie. Frank Sanders was een soort David Bowie-achtige God en Jos Brink en Lucie de Lange speelden Ad en Eefje, in spijkerbroek. Het spelen van een doorlopend verhaal was voor Brink en Sanders een nieuwe uitdaging. Ze vonden het fijn om een karakter uit te kunnen werken en een rol een hele avond lang te kunnen spelen. Later zou deze ervaring leiden tot de definitieve keuze voor de musical. Wat Deusjevoo voor Jos Brink extra bijzonder maakte, is dat hij na de première op 27 januari 1978, uit nalatenschap van Wim Sonneveld de Genesiuspenning in ontvangst mocht nemen. Huub Jansen, de levenspartner van Sonneveld reikte de prijs uit.
Voor zijn overlijden had Wim Sonneveld al bepaald dat hij de penning aan iemand wilde doorgeven die zijn manier van theater maken, zou voortzetten: zinnig en elegant amusement. Brink en Sanders spraken vaak op die manier over hun werk en Huub Jansen vond dan ook dat Brink de penning zeker verdiende. Jos Brink droeg de medaille met een afbeelding van Genesius, de beschermheilige van de toneelkunstenaars, lange tijd aan een ketting met zich mee.
Bron: tekst overgenomen uit het boekje Jos Brink. Een mensen-mens met theater als anker van Esmé Apeldoorn (2007 AO Actuele Onderwerpen BV).