Rechtspositie

Dit begrip wijst naar de wettelijke grondslag, waarop iemand werkzaam is. De meeste werknemers die, al of niet tijdelijk in dienst zijn van een instelling of organisaties, zullen dat doen op grond van een arbeidsovereenkomst, waarin de arbeidsvoorwaarden zijn geformuleerd. Dat is een tweezijdige overeenkomst, waarbij de werkgever en de werknemer in principe gelijkwaardige partners zijn en waarbij de regels voor aanstelling en ontslag neergelegd zijn in het Burgerlijk Wetboek. De meeste artiesten en werknemers van gezelschappen zullen deze rechtspositie hebben.

Een andere rechtspositie is die van een ambtenaar in dienst van een van de uitvoerende organisatieonderdelen van een overheid. Daar geldt voor aanstelling en ontslag de Ambtenarenwet, die een grotere bescherming biedt tegen ontslag. De werknemers die zijn aangesteld in organisaties of instellingen, die eigendom zijn en beheerd worden door de overheid zelf, zullen de rechtspositie van een ambtenaar hebben. In een groot aantal Gemeentelijke theatergebouwen zijn echter de afgelopen decennia's door organisatieveranderingen veel rechtspositie-regelingen gewijzigd in de richting van het Burgerlijk Wetboek.

In het verleden waren er een aantal instellingen in de podiumkunsten, waarvan de werknemer weliswaar een arbeidsovereenkomst hadden op basis van het Burgerlijke Wetboek, maar pensioenrechten op basis van het Ambtenarenrecht. Deze hybride rechtspositie is langzamerhand verdwenen.

Andere rechtsposities zijn die van de zelfstandigen en specifiek die van de ZZP-er: de zelfstandige zonder personeel. Voor hen gelden de rechten plichten van het Arbeidsrecht en bestaan er met name op het gebied van de belastingen, allerlei specifieke regels.

Zie voorts: Categorie:Rechtspositie