Top Naeff
| Naam | Top Naeff |
|---|---|
| Volledige naam | Anthonetta Naeff |
| Geboortedatum | 24 maart 1878 |
| Geboorteplaats | Dordrecht |
| Overlijdensdatum | 23 april 1953 |
| Overlijdensplaats | Dordrecht |
| Beroep | Auteur, Journalist |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| VIAF |
Biografie
Top Naeff (1878 - 1953) was een Nederlandse schrijfster en toneelcriticus. De ouders van Top Naeff waren Johan Reinhard Naeff en Anna Cornelia Vriesendorp. Van moederskant stamde zij uit een oude gezeten Dordtse koopmansfamilie; haar vader was ten tijde van haar geboorte eerste luitenant bij het corps Pontonniers. Na een korte onderbreking, waarin het jonge gezin in Nieuwediep woonde, keerde het naar Dordrecht terug; haar schooltijd ligt dan ook grotendeels in haar geboortestad. Voor de tijd van een jaar (1895/'96) ging de toen zeventienjarige Top Naeff naar een jongedameskostschool te Brussel. In 1897 overleed haar vader en ging zij met haar moeder bij haar grootmoeder wonen. Op 23 november 1904 huwde Top Naeff de uit Zutphen geboortige doctor Huibert Willem van Rhijn, die zich als arts in Dordrecht had gevestigd.
Top Naeff debuteerde als schrijfster met het toneelstuk De Genadeslag, dat op 13 februari 1899 te Dordrecht zijn première beleefde bij het "Rotterdamsch Tooneelgezelschap Le Gras en Haspels", onder regie van Jan C. de Vos sr., met Marie van Eysden-Vink, Alida Klein, Henri Brondgeest en Jan C. de Vos in de bezetting. Het werd in 1901 gevolgd door het toneelstuk "Aan Flarden", enkele jaren later door "Het Weerzien". In 1900 publiceerde ze haar bekendste boek, School-idyllen. Ondanks het tragische einde is het een humoristisch meisjesboek waarmee zij haar naam onmiddellijk vestigde en waarvan het succes haar haar verdere leven vergezelde. Naeff wordt in haar latere romans gewaardeerd voor de psychologische ontleding van de ziel, met name de vrouwelijke ziel. Het huwelijk, trouw en ontrouw keren voortdurend als thema’s terug in Naeffs werk. De onafhankelijke maar tegelijkertijd conservatieve en getrouwde Naeff leek het huwelijk als een knellende band te ervaren. De kunst zag zij als een bevrijding.
Na het matig ontvangen tweede drama Aan flarden (1901) hield Naeff zich vooral als toneelcritica met het theater bezig. Naeff recenseert eerst voor de Dordrechtsche Courant, maar vanaf 1914 tot 1930 schrijft ze recensies en essays voor De Groene Amsterdammer. Zij koesterde een gepassioneerde bewondering voor de acteur/regisseur Willem Royaards. Naeff zag in hem de kunstenaar die het Nederlandse toneel kon vernieuwen. Het ontbrak het Nederlandse toneel aan kwaliteit volgens de critica. Om het publiek te behagen werden vooral kluchten gespeeld. Er zou meer aandacht moeten komen voor toneelschrijvers als Henrik Ibsen, Luigi Pirandello, Herman Heijermans en William Shakespeare. Naeff probeerde in haar kritieken de voorwaarden voor een toneeltraditie te scheppen. Tussen 1919 en 1923 verschenen in vier delen een bundeling van deze kritieken. In 1947 zag haar studie over Willem Royaards het licht.
Naeff werd door sommige critici in de jaren twintig als bourgeois en weinig geëngageerd gezien. Naeff meende echter dat engagement niet noodzakelijk was om een goede roman te schrijven. In een aantal romans zoals in Letje (1926) rekende ze echter wel degelijk af met het burgerlijke milieu waaruit ze kwam en probeerde de hoofdpersoon zich via de kunst te ontworstelen aan dit milieu. Naeff bleef tot op hoge leeftijd actief in literaire kringen.
In 1952 ontving Naeff het erelidmaatschap van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden. In 1953 verleende de gemeente Dordrecht haar het ereburgerschap. Enkele weken daarna overlijdt ze aan de gevolgen van een hartaanval.
Naar Top Naeff is een prijs vernoemd: een aanmoedigingsprijs voor veelbelovende afstuderende studenten van de Theaterschool Amsterdam.
Theater CV
Top Naeff heeft bijgedragen aan 11 productie(s).
Top Naeff heeft gewerkt in de volgende functies:
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Top Naeff heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Externe links
Bronnen