Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


ImgB843.tmp.jpg


Theater Verkade, later: Theater Odeon. Fotograaf onbekend, 1924. Collectie TIN.

NaamTheater Verkade, 's-Gravenhage
Latere naamTheater Heerengracht, 's-Gravenhage, Theater Odeon, 's-Gravenhage
PlaatsDen Haag
TypeTheatergebouw
Openingsdatum30 oktober 1913


Informatie

Naam: Theater Verkade (1913-1921; 1923-1924)
In de eerste weken na opening nog aangeduid als De Kunstkring of Voormalig Gebouw De Kunstkring
Van 1921-1929 bekend als: Theater Heerengracht (1917-1923)
Later: Theater Odeon (1924-1995)
Adres: Herengracht 13, Den Haag
Oorspronkelijk gebouwd als: Herenhuis
Verbouwd tot theater: 1913 (als Theater Verkade)
Architect: S. de Clercq (1913); Broese van Groenau (1924)
Opdrachtgever: N.V. Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
Opening als theater: Als Theater Verkade: 30 oktober 1913
Openingsvoorstelling: Een huwelijk onder Lodewijk XV, toneelspel van Alexandre Dumas, gespeeld door Die Haghespelers
Verbouwing:

  • 1921: Toevoeging brandscherm
  • 1924: Verbouwing van zaal, toevoeging balkon

Capaciteit:

  • 1913: 460
  • 1924: 522

Balkons: 1 (1924) >br/> Loges: 2

Type toneel: Lijsttoneel
Maten toneelopening: 9 meter breed
Soort voorstellingen: Toneel, film
Sluiting als theater: Ca. 1960
Huidige staat: Winkelpand

Geschiedenis

Begin twintigste eeuw was de directie van het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen op zoek naar een zaal voor kleinere producties. Zij vond die aan de Herengracht. Eduard Verkade werd aangezocht voor de exploitatie, die wel 30.000 gulden in de bouwkosten moest bijdragen. De overschrijding van de begroting moet catastrofaal geweest zijn. Hierdoor was er aanvankelijk geen brandscherm. Daardoor mocht Verkade geen decors gebruiken die niet brandvrij waren. Enige seizoenen bespeelde hij en zijn gezelschap, Die Haghespelers, het naar hem genoemde theater, dat na zijn vertrek werd herdoopt tot Theater Heerengracht. In 1924 namen Jan Fabricius en zijn N.V. Theater Odeon de zaal over.
Na de Tweede Wereldoorlog vonden er behalve toneelopvoeringen ook variété-, musical- en filmvoorstellingen plaats. Geleidelijk werd Theater Odeon echter steeds meer een filmtheater tot er in de jaren zestig alleen nog films werden vertoond.

Interieur

Uit Het Vaderland van 4 november 1913, na de verbouwing: ‘Het formaat [van de zaal] is geheel veranderd door de verkorting ervan ten bate van een proscenium: de twee loges bij het tooneel, en de helling aan den vloer gegeven, en ook de indeeling in twee vakken door pilasters verdeeld, de vervanging van het glasplafond door stukwerk en de eenvoudige doch zeer stemmige bekleeding van Fransche stof in de verschillende vakken, dragen het hunne hiertoe bij. Voegen wij daarbij de zoogenaamde koofverlichting, die een zacht en gelijkmatig licht verspreidt, gelijkelijk over zaal en tooneel. De fauteuils [alle gelijkvloers] zijn zachtbeige van kleur; de vloerbedekking is fijn-groen. Het tooneelscherm [voordoek] wit met goud […] is bijzonder mooi. Het tooneel is verder van de zaal gescheiden door een tweetal trapjes, die naar beneden voeren. Daar kan een orkestje plaats vinden, en kunnen waar noodig acteurs opkomen en verdwijnen. […] De tooneelopening strekt zich uit over de geheele breedte van de zaal. Men kan dus van elk punt uit de zaal iedere hoek van het tooneel zien. Het doek bestaat uit schuifgordijnen. Boven het tooneel zijn twee glazen lichtkasten van waaruit het licht op de planken valt. De achterwand van het tooneel eindigt naar voren in een boog naar het voortooneel toe […]. Tusschen deze achterwand en het tooneel is een geul opengelaten, waarin zich wederom een rij van benedenlichten bevindt. Ook van bovenuit kan de achterwand verlicht worden, zoodat het geheel in verschillende tinten kan gezet worden en dienst doet als laatste perspectief van het decor.
De vloer van het tooneel kan op alle mogelijke plaatsen weggenomen worden waardoor men terrassen maakt, trappen, een tweede verdieping kan suggereren, enz. Door de zijpoorten komt men in de gangen naast het tooneel. In een der gangen is een zeer ruime electricienkamer, van waaruit de geheele verlichting van tooneel en zaal wordt geregeld. Voorts bevindt zich op de plaats van den souffleur […] een installatie, waardoor de tooneelmeester door middel van lichtseinen […] de electriciens zijn orders kan geven.’

Premieres (uitsluitend onder de naam Theater Verkade)

PREMIERES THEATER HEERENGRACHT OP DE BETREFFENDE PAGINA
Een chronologisch overzicht van de voorstellingen, die in dit theater in première zijn gegaan:

 
Teddy, jij en ik - De Splinters - 1924-06-14
Ai Marietta - De Splinters - 1924-06-01
Twee zonen - N.V. Mij. voor Tooneelvoorst. De Haghespelers (1921-1924) - 1924-03-08
Nachtasyl - N.V. Mij. voor Tooneelvoorst. De Haghespelers (1921-1924) - 1923-12-15
De faun - N.V. Mij. voor Tooneelvoorst. De Haghespelers (1921-1924) - 1923-11-03
Het kind van staat - N.V. Mij. voor Tooneelvoorst. De Haghespelers (1921-1924) - 1923-09-08
Bruine Suiker - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1921-12-25
Esther's verloving - N.V. De Tooneelvereeniging - 1921-05-01
Klatergoud - Het Schouwtooneel - 1921-02-23
Deugd - N.V. De Tooneelvereeniging - 1921-01-20
Dolle Hans - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1921-01-20
Het wonderkind - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-12-25
360 vrouwen - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-05-08
De wip - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-04-24
Professor Etiquette - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-04-04
Angèle - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-03-06
Engelsch zonder leermeester - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-03-05
Geuren - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-02-14
De leelijke man - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-02-06
De zedelijkheids-dictator - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1920-01-01
Mr. Parable en zijn keukenmeisje - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-12-27
Zoo'n pias - NV Het Rotterdamsch Tooneel (1916-1923) - 1919-11-27
Liefde - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-11-01
Dat wat je niet hebt - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-10-11
De Hoed van Zijne Hoogheid - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-05-12
Het engagement van Ghislaine - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-05-01
Lente - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-03-15
De gezellin - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1919-03-11
De blauwvos - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-03-07
Betty - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-02-14
Levensstroomingen - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1919-02-07
Vader - N.V. De Tooneelvereeniging - 1919-02-05
Maar 'n droom - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1918-12-17
Vloermatten - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-12-06
Sint-Jansvuur - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1918-12-03
Trouwen - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1918-10-08
Eline Vere - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-10-04
Pygmalion - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1918-10-01
Femina - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-09-14
De hoed van zijne hoogheid - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-05-12
Zijn eenige vrouw (Hans eneste Kone) - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1918-04-28
Adam, Eva en de slang - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-04-10
Kamermuziek - NV Het Rotterdamsch Tooneel (1916-1923) - 1918-03-23
Een goed humeur - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1918-02-10
Sousterrain en bel-étage - N.V. Het Rotterdamsch Tooneel - 1918-01-26
Nachtwacht (Le veilleur de nuit) - N.V. Het Hofstad Tooneel - 1917-12-09
Hedda Gabler - N.V. Het Rotterdamsch Tooneel - 1917-10-27
Het groote schouwtooneel der wereld - N.V. Calderon Tooneel - 1917-10-05
Het artistieke trio - Het Intieme Tooneel - 1917-10-03
't Café-tje - Die Haghespelers (1913-1917) - 1917-05-19
… overige resultaten


Een alfabetisch overzicht van de voorstellingen waarvan de première in Theater Verkade, 's-Gravenhage heeft plaatsgehad voor zover geregistreerd in de Productiedatabase: voorstellingen

Bronnen

  • Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007
  • Productiedatabase
  • Haagsche Courant van 1913-10-27 in Delpher Uit deze advertentie blijkt dat het theater in de eerste weken na opening nog werd genoemd De Kunstkring Eduard Verkade / Enny Vrede .