Stadsconcertzaal in de Mariakerk, Utrecht

Naam	Stadsconcertzaal in de Mariakerk, Utrecht
Plaats	Utrecht
Type	Theaterzaal
Thema	Toneel, Muziek

'Nieuwe Koninklijke Schouwburg'

Sinds 1766 diende het koor van de deels afgebroken Mariakerk aan de Mariaplaats 2 in Utrecht als stadsconcertzaal voor wekelijkse uitvoeringen van het plaatselijk muziekcollege.

Na de brand in de Koninklijke Schouwburg op het Vredenburg op 28 januari 1808 (zie aldaar) ontving de opzichter over de stedelijke gebouwen op 2 februari 1808 een brief van de groot-maarschalk van koning Lodewijk Napoleon dat zich niet bepaald door woordenrijkdom kenmerkte: 'Faire un Théâtre, et Amphithéâtre. Des décorations avec des planches et du papier collé. Une Loge pour Sa Majesté, avec une Entrée particulière, propre à contenir six personnes. L'échauffer sans danger. Une Entrée pour le Public sur le côté opposé à la Loge du Roi. Le tout protêt pour Lundi (8 Fevrier)', getekend : A. de Broc.

De toneelinrichting geschiedde onder aanwijzigingen en toezicht van de inspecteur der Koninklijke schouwburgen in Holland, Alexander de Ferrriere - de leiding was in handen van 's konings architect J.D. Zocher sr.

De schouwburg die in de volksmond "De Nieuwe Koninklijke Schouwburg" genoemd werd telde ongeveer 400 plaatsen; het speelvlak mat 7 bij 5 meter en er was een orkestbak voor 22 musici.

Een geruststelling voor het stadsbestuur was de toezegging dat 'de onkosten buiten lasten van de stad zouden worden geacquitteerd'. Alles wees erop dat de koning het gebouw als zijn particuliere zaak beschouwde, voornamelijk voor hemzelf en zijn gevolg. Reeds na een voorstelling op 7 april 1808 werd de schouwburg, met het oog op het vertrek van de koning en zijn hofhouding naar Amsterdam, gesloten en werden alle decoraties naar de hoofdstad overgebracht. Groot was de schrik bij het stadsbestuur toen de burgemeester in een bijeenkomst op 20 juni een brief van de groot-maarschalk voorlas, waarin onder terugzenden der rekeningen het koninklijk bevel werd overgebracht, dat de stad voor de betaling der inrichtingskosten van de schouwburg diende zorg te dragen, Eind 1814 werd het gebouw weer ter beschikking gesteld van het muziekcollege, en fungeerde het tot 1844 als concertzaal. In dat jaar werd het afgebroken om plaats te maken voor het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen (zie aldaar).

Bronnen

• Theater in Nederland sinds de zeventiende eeuw, samengesteld door Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt en Nathalie Wevers. Uitgave Theater Instituut Nederland, 2007

.