Leonard Bernstein
| Naam | Leonard Bernstein |
|---|---|
| Geboortedatum | 25 augustus 1918 |
| Geboorteplaats | Lawrence, Massachusetts |
| Overlijdensdatum | 14 oktober 1990 |
| Overlijdensplaats | New York |
| Beroep | Dirigent, Musicus, Componist, Leraar |
| Discipline | Muziektheater |
| Trefwoorden | Opera, Musical |
| Website | |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| IBDb | |
| VIAF |
Biografie
Bernstein studeerde aan de Harvard-universiteit en aan het Curtis Institute of Music te Philadelphia. Bernstein maakte verschillende musicals in de jaren veertig. Hij werd voor het eerst bekend toen hij in 1943 bij een concert te New York als dirigent inviel voor de zieke Bruno Walter. Nadat een aantal musicals al succesvol op Broadway had gedraaid, brak hij internationaal vooral door met zijn musical West Side Story. In de jaren vijftig dirigeerde hij een keer zo goed als onvoorbereid aan La Scala te Milaan de Medea van Luigi Cherubini met Maria Callas in de hoofdrol. Jarenlang presenteerde hij op televisie een educatief programma over klassieke muziek. Van 1958 tot 1969 was hij eerste dirigent en artistiek leider van de New York Philharmonic. Met dit orkest nam hij alle symfonieën van Gustav Mahler op.
Bernsteins bevlogen interpretaties leidden tot hernieuwde belangstelling voor deze componist. Hij zorgde verder bijvoorbeeld voor eerste uitvoeringen van enkele symfonieën van Charles Ives. Na 1969 legde hij zich meer toe op componeren. Eén van zijn bekendste werken is de muziek voor de film West Side Story. Hij schreef ook de opera Candide. Bernstein dirigeerde regelmatig de Wiener Philharmoniker, het Koninklijk Concertgebouworkest en het Boston Symphony Orchestra. Met deze orkesten maakte hij ook live-opnamen van concerten.
Tot Bernsteins grootste wapenfeiten als dirigent behoort de wereldpremière van de Turangalîla-symfonie van Olivier Messiaen in 1949. Op 23 december 1989 (in de West-Berlijnse Philharmonie) en op 25 december 1989 (in het Oost-Berlijnse Schauspielhaus (nu: Kozerthaus) dirigeerde Leonard Bernstein de Negende Symfonie van Ludwig van Beethoven. Het tweede concert werd wereldwijd op televisie uitgezonden ter viering van de val van de Berlijnse muur, eerder dat jaar. Bernstein verving daarbij in de tekst van het slotkoor het woord Freude (vreugde) door Freiheit.
In 1968 zorgde hij er door zijn invloed voor dat radiostations in de VS een controversieel nummer van een beginnende 14-jarige zangeres, Janis Ian, uitzonden, getiteld "Society's Child", over een verhouding van een blank meisje en een zwarte jongen, in het Amerika van toen zeer omstreden. Radiostations waren huiverig om de plaat te laten horen, maar Bernstein zorgde voor de doorbraak.
Bernstein musiceerde meeslepend, met inzet van heel zijn wezen. Hij legde veel emoties in de muziek, soms ook als er meer aanleiding was tot distantie. In zijn laatste jaren gaf hij bij opnamen de voorkeur aan registraties van concerten met publiek boven studio-opnamen. Bernstein was vele jaren de icoon van de klassieke muziek in Amerika: als eerste musicus was hij volledig gelijkwaardig aan Europese topmusici, die bovendien niet enkel de kwaliteiten van uitvoerend musicus en componist bezat, maar ook grenzen tussen klassieke muziek en andere muziekgenres overschreed en als weinig anderen mensen voor muziek enthousiast wist te maken.
Leonard Bernstein overleed op 72-jarige leeftijd in New York.
Theater CV
Leonard Bernstein heeft bijgedragen aan 61 productie(s).
Leonard Bernstein heeft gewerkt in de volgende functies:
- IsGecomponeerdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Liedteksten - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Leonard Bernstein heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Composities
Voor een overzicht van zijn composities zie: Wikipedia
Muziektheater
Opera's
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1952 | Trouble in Tahiti; later in A Quiet Place overgenomen | 1 akte, 7 scènes | 12 juni 1952, Waltham (Massachusetts), Brandeis University | van de componist |
| 1956; rev.1973 | Candide | 2 aktes; rev. versie: 1 akte | 1956, Boston; rev. versie: 1973, New York City | Lillian Hellmann, naar Voltaire; rev. versie: Hugh Wheeler |
| 1983; rev.1984 | A Quiet Place | 1 akte; rev. versie: 3 aktes | 17 juni 1983, Houston; rev. versie: 19 juni 1984, Milaan, Teatro alla Scala | Stephen Wadsworth |
Musicals
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1944 | On the town | 2 aktes | 28 december 1944, New York City, Adelphi Theater | Betty Comden en Adolph Green, gebaseerd op een idee van Jerome Robbins |
| 1953 | Wonderful Town | 2 aktes | 1953, New York City | Joseph A. Fields en Jerome Chodorov |
| 1957 | West Side Story | 2 aktes | 26 september 1957, New York City, Winter Garden Theatre | Arthur Laurents, Stephen Sondheim |
| 1976 | 1600 Pennsylvania Avenue | 2 aktes | 1976, Philadelphia (Pennsylvania) | Alan Jay Lerner |
Balletten
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto | choreografie |
|---|---|---|---|---|---|
| 1944 | Fancy Free | 1944, New York City, Metropolitan Opera House | Jerome Robbins | Jerome Robbins | |
| 1946 | Facsimile | Jerome Robbins | Jerome Robbins | ||
| 1974 | The Dybbuk | Jerome Robbins | Jerome Robbins |
Schouwspel
- 1950 Peter Pan, incidentele muziek voor het schouwspel van J.M. Barrie
- 1955 The Lark, incidentele muziek voor het schouwspel van Jean Anouilh
Filmmuziek
- On the Waterfront (Elia Kazan)
Bibliografie
- Harry Mackenzie: Artist Index, in: The directory of the Armed Forces Radio services series, Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1999
- Colin Larkin: The encyclopedia of popular music, Third edition, New York: Macmillan, 1998, 8 v., ISBN 978-1-56159-237-1
- Arístides Incháustegui, Blanca Delgado Malagón: Indice Onomastico, in: Vida musical en Santo Domingo (1940-1965), Banco de Reservas, Publicación Especial, Editora Corripio, C. por A. Santo Domingo, D. N., 1998. 529 p., ISBN 9945-036-01-7
- Paul Myers: Leonard Bernstein, Phaidon Press, 1998., ISBN 0-7148-3701-6
- Gunter Buhles: Der Komponist Leonard Bernstein : Vom Broadway zur Carnegie Hall, Das Orchester, 44:11-19 N10 1996
- Ken Bloom: American song - The complete musical theater companion: 1877-1995. Volume 2: T-Z and indexes, Second edition, New York: Schirmer Books, 1996, 2093 p., ISBN 0-02-864573-1
- S. Pilkington: Leonard Bernstein - A lodestar for the American church musican, American Organist: 30:40-41 Feb 1996
- B. Atwood: Bernstein makes Net debut on N2K site, Billboard 108:68 Nov 16 1996
- John Warthen Struble: The history of American classical music : MacDowell through Minimalism, Facts on File, 1995, 444 p.
- Joan Peyser, Milton Babbitt, Rosalyn Tureck: The music of my time: Collected essays and articles by a gited musicologist, on the modern classical scene (Something About the Music : Guide to Contemporary Repertory, Vol 1), London: Kahn & Averill, 1995, 474 p., ISBN 978-0-912483-99-3
- Gerhard Schepelern: Personregister, in: Operaens historie i Danmark 1634-1975, Kobenhaven: Rosinante, 1995, 366 p., ISBN 978-87-16-14112-5
- David P. Devenney: Source readings in American choral music, College Music Society, 1995, 258 p.
- Peter W. Schatt: Jazz in der Kunstmusik : Studien zur Funktion afro-amerikanischer Musik in Kompositionen des 20. Jahrhunderts, Kassel: Gustav Bosse Verlag, 1995, 228 p., ISBN 3-7649-2476-4
- Bernstein work for recorder premiered at Tanglewood Festival., American Recorder 36:3 N4 1995
- Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
- Wolfgang Suppan: Das neue Lexikon des Blasmusikwesens, 3. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1988, ISBN 3-923058-04-7
- Wolfgang Suppan: Lexikon des Blasmusikwesens, 2. eränzte und erweiterte Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Fritz Schulz, 1976
- Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
Externe links
Bronnen