Leerzaam Vermaak, Haarlem
| Naam | Leerzaam Vermaak, Haarlem |
|---|---|
| Plaats | Haarlem |
| Type | Theaterzaal |
| Openingsdatum | 1 oktober 1785 |
Leerzaam Vermaak in Haarlem: een Weeshuis werd Theater
Een doopsgezind weeshuis, aan het Klein Heiligland in Haarlem, werd in 1785 als theater ingericht. Opdrachtgever was de familie Loosjes, daarbij gesteund door de familie Enschede. Beiden leverden decennialang een aanzienlijke bijdrage aan het culturele leven in de stad.
Het bekendste familielid was Adriaan Loosjes Pzn; behalve boekhandelaar, uitgever, geschiedschrijver, dichter en toneelschrijver was hij ook de leider van een uit amateurs bestaand toneelgezelschap. Om dit gezelschap te professionaliseren werd een eigen theater noodzakelijk.
De opening vond plaats op 1 oktober 1785 door de Toneelsocieteit Leerzaam en Vermaak, met Lysis, een oude van dagen van Jan Walre, gespeeld Johan Enschede. Verder een voorspel van N.S. Winter, getiteld Monzongo, of de Koninklijke slaaf en als naspel De Woekeraar Edelman, een kort blijspel van M.A. Legrand.
Het theater was stijlvol en intiem, had 200 zitplaatsen en enkele tientallen staanplaatsen. In de zaal stonden beklede banken en op het balkon losse stoelen. Het toneel was ruim 8 meter breed, bijna 7 meter diep en 5 meter hoog. Er was een orkestbak op zaalniveau.
Op 27 april 1816 werd de laatste voorstelling gegeven. De decors, kostuums, rekwisieten en meubelen werden opgekocht door het Theater en Operahuis aan het Houtplein. Later werd het gebouw verkocht en in 1818 afgebroken. Een stalhouder bouwde er op de vrijkomende grond een manege.
Bronnen
- Productiedatabase
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007