Leerzaam Vermaak, Amsterdam
| Naam | Leerzaam Vermaak |
|---|---|
| Plaats | Amsterdam |
| Type | Theatergebouw |
| Bouwjaar | 1825 |
| Openingsdatum | 1 december 1825 |
| Openingsvoorstelling | ''Gesner, of Het Zwitsersche Huisgezin'' van A.J. Zubli, ''Inwijding'', zinnespel met zang en dans |
Informatie
Capaciteit: 300
Balkon: 1
Type toneel: lijsttoneel
Jan Gras vroeg in 1825 aan de gemeente Amsterdam toestemming een houten schouwburg te mogen bouwen op een onbebouwd erf in de Elandsstraat. Daarbij vermeldde hij liever een stenen gebouw te willen neerzetten, maar hij was bang dat het daarvoor benodigde heiwerk schade zou toebrengen aan de omringende bebouwing.
De 'Rooimeesters' antwoordden dat de 'Stadskeure' bepaalde dat binnen de stad alleen gebouwen 'van steen zullen worden gesteld', doch dat bij het heien de grootst mogelijke omzichtigheid geboden was, en dat 'onheilen' hieruit voortvloeiende voor zijn rekening zouden komen.
In het theater werden kluchten en tragedies gespeeld, maar ook specialiteiten-voorstellingen, zoals 'acrobatische exercitiën' en pantomimes. De plaatsen op het balkon werden ook wel 'de koestal' genoemd, omdat daar de vaste plaatsen van de melkboeren waren.
Leerzaam Vermaak werd in 1850 gesloten en in 1853 gesloopt.
Interieur
Vanaf de straat kwam men door een lange gang bij het kantoor van de bureaulist. Daar tegenover bevond zich de koffiekamer. Door een stel dubbele schuifdeuren kwam men in de zaal. In de parterre stonden twaalf losse banken. Aan weerszijden enkele 'spatieus ingerigte' loges. Via een trap, ook vanuit de koffiekamer, kwam men op een gaanderij en het amfitheater. Aan het plafond hing een ijzeren ring, waaraan zes olielampen waren bevestigd. Deze, en enkele lampen opzij van de toneelopening 'verspreiden, met enkele lampen aan en onder de galerij, een licht, dat de geheelen schouwburg in een geheimzinnigen toon doet wegdommelen.'
Bronnen
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007