Kitty Courbois: Biografie - De eerste toneeljaren

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg

Eindexamen Toneelschool Arnhem, 1960. Kitty Courbois met Jacques Luyer. Herkomst: Privécollectie

Eenlevenlangtheater Kitty Courbois:


De eerste toneeljaren van Kitty Courbois

Kitty, 15 jaar oud. Herkomst: Privécollectie

Kitty Courbois gaat na haar opleiding aan de middelbare school werken bij een reclamebureau en ze komt terecht in een cabaretgroepje met Ted de Braak. Ze wilde eigenlijk meteen naar de Toneelschool, maar haar moeder vond dat ze eerst moest kennis maken met de moeilijkheid van het komedie spelen; misschien kwam ze dan op andere gedachten. Zodoende dus het optreden met het cabaret:

"Een hoofdstuk apart. Bij hem (Ted de Braak) is het allemaal begonnen. Hij had een trio, een beetje Frère Jacques-achtig, met ballonnetjes onder hun streepjes-shirt en pikante liedjes. Ik zong in die tijd ook Franse chansons en via-via kwam ik bij Ted terecht. We vormden een cabaretgroepje en trokken de Noordoostpolder in. Daar traden we op voor landarbeiders, heel ruig volk dat tijdens de voorstelling met de benen op tafel lag. Meesterlijk was dat. Ik had het echt naar mijn zin en iemand zei: 'Waarom ga jij eigenlijk niet naar de toneelschool'. 'Ja,' dacht ik, 'waarom eigenlijk niet?' En zo is het gekomen. Ik ben dus absoluut niet iemand die al haar hele leven bij het toneel wilde. Ik had meer iets in de muziek in gedachten." (Bron: Parool, 19-9-1992)

“Wij hebben in de barakken van de arbeiders geslapen. Wij hebben met hen meegegeten en voor hen onze liedjes gezongen In de koude, houten ruimten zonder toneel. Ik vond het heerlijk om het te doen. Het was mijn eerste kennismaking met het publiek. Ik had altijd bij moeder thuis gezeten en nu mocht ik voor het eerst mee de wereld in." (Bron: onbekend dagblad)

Toneelschool Arnhem, 1957. Boven tweede van links: Kitty Courbois. Herkomst: Privécollectie.

Van een collega krijgt ze zoals gezegd het advies om naar de toneelschool te gaan. Kitty Courbois doet in 1956 in Arnhem auditie met een scène van Blanche uit de voorstelling A streetcar named desire van Tennessee Williams. "Ik zie me nog binnen komen, daar op de toneelschool. Zenuwachtig en tegelijkertijd ook weer niet. Ik had een heel grote tas bij me met lege wijnflessen, want die vrouw was op dat moment dronken – ik had van mijn leven nog nooit een druppel gedronken -, en een wandspiegel en een heleboel sieraden. Ik begon uit te pakken. Dat wekte nogal verbazing. De directeur, Ben ('Binne') Groenier, zat daar in die klas en Ferd Sterneberg en Johan Walhain. Ik zei 'Ik mag wel even veranderen?' en begon het decor te verbouwen, zette die flessen en mijn spullen op tafel en werd min of meer uitgelachen. Okay. Ik speel die scène en zeg: 'Ik ben klaar. Wat moet ik nu doen?' Dat was wel vrij brutaal allemaal, maar ik werd juist heel rustig terwijl ik dat deed. Enfin, ik moest een improvisatie doen. Je zit thuis en je hebt een telefoonboek voor je en je bent vreselijk verliefd en die jongen komt niet opdagen. Je wordt vreselijk nerveus en heel verdrietig, al die primaire emoties. Toen scheurde ik dat telefoonboek doormidden en ik zei - dat weet ik nog heel goed - 'Oh god, neem me niet kwalijk. Ik heb alles kapot gescheurd'. (Bron: De Gelderlander, 12 september 1992)

Toneelschool Arnhem, 1957. Midden, met gestreepte trui: Kitty Courbois. Naast haar Frans Weisz. Herkomst: Privécollectie.

Toneelschool Arnhem, 1957. Kitty Courbois midden boven, met gestreepte trui op schoot bij de balletlerares. Herkomst Privécollectie.

Na haar auditie, wordt ze teruggeroepen om nog een paar oefeningen te doen; er zijn twijfels over haar. Ze wordt hierna toch aangenomen en blijkt uiteindelijk één van de meest bijzondere leerlingen te zijn: "Binne schreef van die rapportjes en daar sprak hij ons over toe. Hij begon altijd met de slechtste. En dan, na een reuzepauze, kwam de laatste, de beste. Dat was ik dus altijd. Hij zei dan: 'We hebben hier niet van doen met een gewone actrice. Zij is een toneelkunstenares'. Dat was heel erg voor mij." (Bron: De Gelderlander, 12 september 1992)

Op de toneelschool in Arnhem studeerde ze onder leiding van Jo Walhain en kreeg ze les van onder anderen Henk van Ulsen: “In het eerste jaar ben je gespannen, je durft je niet te laten gaan, je bent geremd; Van Ulsen kwam binnen en zei: we gaan een feestje maken en iedereen speelt een rol op dat feest; zijn er platen en een pickup? Toen ontspande tegelijk de hele klas zich, dat was een goede manier van beginnen." (Bron: De Telegraaf, 22 februari 1961)

Eindexamen Toneelschool Arnhem, 1960. Herkomst: Privécollectie.

Op de toneelschool heeft Kitty Courbois het gevoel dat ze volwassen is geworden. Ze leert er veel mensen kennen, onder wie haar eerste echtgenoot Rik van Bentum. Aan de overkant van de school aan de Parkstraat woont een deel van de studenten boven de galerie van Felix Vlak. Daar komen ook veel mensen van de kunstacademie. Zodoende ontmoet ze Ramses Shaffy en Joop Admiraal:

"We zaten allemaal bij elkaar in de Parkstraat. Een deel woonde boven de galerie van Felix Valk en daar zag je ook allerlei mensen van de kunstacademie. Mark Brusse, Jan Cremer, Klaas Gubbels en ook Rik van Bentum, de vader van mijn dochter Gijsje. En aan de overkant zaten Jackie Hom, Cocki Boonstra, Pleuni Touw. Wie allemaal niet? Rik had een expositie met de kunstenaarsgroep Nada in het Besiendershuys in Nymegen. Ramses Shaffy kwam openen. Hij zong een heel raar lied, 'Ome Henk zat op de bleek'. Ik heb zo met hem gelachen. Zo leerde ik Ramses kennen en Joop Admiraal, die er ook was. En ik had nog maar één idee. Ik wil zijn waar die jongens zijn. Ik wil naar Amsterdam, naar de Nederlandse Comedie." (Bron: De Gelderlander, 12 september 1992)

Kitty Courbois doet in 1960 examen met Herman van Elteren, Carola Gijsbers, Cockie Boonstra en Jacques Luyer. Ze wil daarna dolgraag naar de Nederlandse Comedie, maar, volgens de mensen om haar heen is er maar een kleine kans dat dat lukt; de leiding komt meestal niet naar de eindexamens in Arnhem kijken en er zijn bij het gezelschap al veel goede actrices. In de tijd dat Kitty Courbois examen doet zijn actrices Petra Laseur en Femke Boersma toevallig allebei zwanger. Ze zochten dus een jonge actrice en Kitty Courbois werd aangenomen:

"Zo ben ik bij de Nederlandse Comedie gekomen en dat gezelschap was toen echt op zijn hoogtepunt. Tussen die meneren en die mevrouwen. Ik vond dat heel eng. Maar ik was in Arnhem heel goed opgevoed. Je moest je onmiddellijk gaan voorstellen. Ik midden in de repetitie naar Ko van Dijk. 'Mag ik me even voorstellen?' Dat stelde hij absoluut niet op prijs. Toch ben ik daar heel goed opgevangen." (Bron: De Gelderlander, 12 september 1992)

Zo begon de carrière van Kitty Courbois bij het gezelschap dat ze ambieerde.

De Kaukasische Krijtkring 220761.jpg St. Joanne 220801.jpg

Links: Jacques Luijer en Kitty Courbois in ‘De Kaukasische krijtkring’, Toneelschoolvoorstelling, . Rechts: Kitty Courbois en Jacques Luijer in ‘St Joan’, Toneelschoolvoorstelling, 1960. Foto's: Particam Pictures/MAI. Collectie TIN.