Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Jan maandag in atelier volksvlijt.jpg


Bron foto: Geheugen van Nederland.

NaamJan Maandag
Volledige naamJohn (Jan) Maandag
Geboortedatum23 februari 1850
Geboorteplaats Vlissingen
Overlijdensdatum24 maart 1932
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepDecorateur, Beeldend kunstenaar
Externe databases:
RKD

Jan Maandag (1850 – 1932) was ruim veertig jaar decorateur bij het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt. Jan Maandag senior werkte als loods in Vlissingen tot hij in 1867 wordt overgeplaatst naar de werf in Den Helder om als meester-schilder aan de slag te gaan. Jan junior, die al tekenervaring had opgedaan bij de heer De Burck in de Stadsteekenschool, werkte een aantal jaar onder zijn vader totdat hij in 1870 als (milicien-) artillerist in dienst moest. Daar krijgt hij het advies iets meer te doen met zijn tekentalent en op 21-jarige leeftijd vertrekt hij naar Amsterdam.

Op 7 april 1871 kan hij beginnen als leerling van de chef-decorateur van het Paleis voor Volksvlijt, Jan David Geerling Grootveld, een navolger van François Joseph Pfeiffer. Directeur van het paleis Jan Eduard de Vries gaf Maandag opdracht een aantal decors te schilderen voor Aladin of de wonderlamp, en ook Grootveld erkende Maandags talent. Vanaf 1881 stonden hun namen samen vermeld op de affiches en maakten zij ruim 300 decors voor zestig verschillende voorstellingen totdat Grootveld in 1888 met pensioen ging en Maandag chef-decorateur werd.

Maandags stijl was, in navolging van Pfeiffer, realistisch en romantisch. Tot 1889 maakte hij voornamelijk decors voor balletvoorstellingen en daarna voor toneelvoorstellingen waarvan onder andere het Damplein Amsterdam, 15e eeuw (vervaardigd in 1889) en Stadhuis te Middelburg (vervaardigd voor Vorst en Volk) geprezen worden. Vanaf 1894 worden de decors gemaakt voor een groot aantal opera voorstellingen voornamelijk uitgevoerd door het Nederlandsch Lyrisch Tooneel. Tussen 1903-1904 maakte Maandag nog een aantal decors voor Het Haarlemsch Tooneel van Louis Bouwmeester.

In 1908 wordt Willem Cornelis Royaards directeur van het Paleis voor Volksvlijt en neemt zijn eigen decorateurs mee. Maandag werkt nog een aantal jaar, voornamelijk aan restauratiewerkzaamheden en gaat in 1917 met pensioen.

Op 18 april 1929 verwoest een enorme brand het Paleis voor Volksvlijt en daarmee alle decors van Jan Maandag. Maandag was buiten zijn werk bekend en geliefd als een hoffelijke, markante en goedlachse vrijgezel. Hij werd bij ieder jubileum en bijna iedere verjaardag uitgebreid geëerd. Hij schilderde aquarellen, die hij verkocht voor een goed doel.


Jan Maandag heeft bijgedragen aan 23 productie(s).

Jan Maandag heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jan Maandag heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Faust Decor Nederlandsche Opera Vereeniging 1894-1895 1894/1895 8 september 1894 Adolphe Streletskie
Carmen Decor Nederlandsche Opera Vereeniging 1894-1895 1894/1895 14 november 1894 Adolphe Streletski
Hans en Grietje Decor Nederlandsche Opera 1895/1896 1 september 1895 Alexander Saalborn
Tannhäuser Decor Nederlandsche Opera 1895/1896 17 december 1895 Alexander Saalborn
De oude korporaal Decor Hollandsch Tooneelgezelschap 1895-1903 1895/1896 19 juli 1896
Burger-edelman (Le bourgeois-gentilhomme) Decor De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1896/1897 25 september 1896
Zippora Decor De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1896/1897 22 januari 1897 Louis Chrispijn sr.
De scherprechter van Berlijn Decor Gezelschappen Jan J. Ketting 1898/1899 19 november 1898 Jan Ketting
La Bohème Decor Théâtre Royal Français de la Haye 1900/1901 11 december 1900
De wilddief Decor Afdeling Opera Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1901/1902 21 maart 1902 Henri Engelen
De dochter van den tamboer-majoor Decor Afdeling Opera Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1901/1902 31 maart 1902 Henri Engelen
De tooverfluit Decor Afdeling Opera Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1901/1902 19 april 1902 Henri Engelen
Faust Decor Afdeling Toneel Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1902/1903 2 september 1902
De tooverfluit Decor Afdeling Opera Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1902/1903 3 september 1902 Henri Engelen
Mignon Decor Afdeling Opera Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1902/1903 16 september 1902 Henri Engelen
Het groote licht Decor Afdeling Toneel Amsterdamsch Lyrisch Tooneel 1902/1903 29 september 1902
Herbergprinses Decor Vereeniging De Nieuwe Nederlandsche Opera 1903/1904 28 november 1903 Jacques Coini
De bruid der zee Decor Vereeniging De Nieuwe Nederlandsche Opera 1903/1904 20 februari 1904 Jacques Coini
Salome Decor Italiaansche Opera 1907/1908 14 november 1907
Tannhäuser Decor Noord Nederlandsche Opera 1908/1909 2 oktober 1908 Sam Poons
Tannhäuser Decor Noord-Nederlandsche Opera 1909/1910 4 april 1910 Sam Poons
Hart en hand Decor N.V. Nederlandsche Opera en Operette 1910/1911 3 april 1911
Griselda Decor Gelegenheidscombinaties 1912/1913 5 maart 1913 Gerard Giesen


Bronnen

  • Ben Albach, Drie eeuwen ‘Gijsbreght van Aemstel’. Kroniek van de jaarlijkse opvoeringen. N.V. Noord-Hollandsche Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, 1937
  • Knipselmap Jan Maandag, Theater Instituut Nederland