Inspiciënt

Inspiciënt

Is een functiebenaming voor een theatertechnicus die in Nederland vooral gebruikt werd en wordt bij toneelgezelschappen. De inspiciënten, onder leiding van een chef-inspiciënt en vaak hiërarchisch onderverdeeld in een eerste, een of meerdere tweede inspiciënten en/of assistenten, hebben tot taak een toneelproductie in al zijn technische aspecten voor te bereiden, te produceren en de repetities technisch te begeleiden. Vervolgens bouwen zij de voorstelling op in de diverse theateraccommodaties en/of locaties en regelen en verzorgen tijdens de voorstelling alle changementen, licht- en geluidseffecten en rekwisieten op het juiste gewenste moment. Na afloop zorgen zij voor de afbouw, afvoer en opslag alsmede voor de archivering en technische administratie. Omdat de meeste toneelgezelschappen in Nederland niet zelf ook eigenaar en beheerder van het theatergebouw zijn, dienen de inspiciënten goed samen te werken met de technici van het betreffende theater of de locatie.

De toneelwereld in de Nederlandse podiumkunsten hanteerde al vroeg een CAO voor acteurs en alle overige medewerkers. Daarin waren ook de functieomschrijvingen van de inspiciënten opgenomen. Verscheidene andere podiumkunstdisciplines namen deze CAO als voorbeeld en de term inspiciënt werd soms eveneens gebruikt om de theatertechnici te benoemen, ook wanneer dat inhoudelijk niet helemaal vergelijkbaar was. De CAO voor het Toneel, thans CAO Theater, bevat in ieder geval nadere omschrijvingen voor de hiërarchisch en technisch te onderscheiden inspiciëntenfuncties die in de praktijk zijn gegroeid.

Het woord inspiciënt werd overigens in Nederland (rond 1890) overgenomen uit de Duitse theatertradities, waar deze functie echter aanzienlijk verschilt van de functieomschrijving uit de CAO Theater. In Duitsland is de de inspiciënt ondergebracht bij de artistieke organisatie en wordt het niet als een technische functie gezien. Deze is gericht op het organisatorische begeleiden van het repetitieproces en beperkt zich tijdens de voorstelling tot het geven van instructies aan de theatertechnici voor het moment van uitvoering van de changementen, licht- en geluidseffecten e.d. alsmede aan de optredenden om op het juiste moment een entree te maken, in de correcte aankleding en met de benodigde accessoires.

Het woord inspiciënt komt uit het Latijn, waar het werkwoord inspicere als betekenis heeft: observeren, inspecteren en onderzoeken.

Voor een overzicht zie Categorie:Inspiciënt

Voor en nadere uitgebreide verhandeling over de het begrip, werkwijzen en ontstaan van de functie inspciënt in Nederland, zie: DE INSPICIENT, geschreven door Frits van den Haspel