Hendrik Conscience

Hendrik Conscience (ca. 1870) door Hendrik De Pondt in het museum Kortrijk 1302

Naam	Hendrik Conscience
Volledige naam	Henri (Hendrik) Conscience
Geboortedatum	3 december 1812
Geboorteplaats	Antwerpen
Overlijdensdatum	10 september 1883
Overlijdensplaats	Elsene
Beroep	Schrijver
Discipline	Toneel
Externe databases:
	DBNL
	IMDb
	VIAF

Biografie

Henri Conscience (1812 – 1883) was een Vlaamse schrijver. Hij had zich door talent en ijver opgewerkt tot een Vlaams volksschrijver. Er wordt ook van hem gezegd dat hij "de man was die zijn volk leerde lezen."

Door middel van zijn 'schilderende' teksten probeerde hij het volk op te voeden en te onderwijzen. Alhoewel Conscience pro-Belgisch was, bleek uit zijn geschriften een felle vlaamsgezindheid. Zijn populairste werk, De leeuw van Vlaanderen, werd ook verfilmd door Hugo Claus.

Naast schrijver was hij ook bestuurder, griffier, redacteur, arrondissementscommissaris en bewaarder van musea geweest. Hendrik Conscience overleed in Brussel in 1883 en werd begraven op het Antwerpse Kielkerkhof.

Jeugd

Hendrik Conscience had een Vlaamse moeder, Cornelia Balieu en een Franse vader, Pierre Conscience. Die was afkomstig uit de stad Besançon en werkte voor de marine van Napoleon Bonaparte. In 1811 kreeg zijn vader een functie in de Antwerpse haven. Op dat moment maakten België en Nederland nog deel uit van Frankrijk. Na het Congres van Wenen trokken de Fransen zich terug uit Antwerpen en bleef Pierre en zijn gezin achter. Pierre en Cornelia kregen 8 kinderen. Hendriks moeder stierf in 1820. In 1826 trad zijn vader in het huwelijk met Anna Catherina Bogaerts, die veel jonger was dan hij. Zij kregen 9 kinderen.

Hendrik was door zwakte en ziekelijkheid genoodzaakt zijn zeven eerste levensjaren door te brengen in een stoeltje bij het venster. Zijn moeder, die hem als een troostengel terzijde stond, trachtte hem op te beuren door het toefluisteren van oude Antwerpse verhalen. Dit ontwikkelde vroegtijdig zijn denkvermogen en toen hij de kracht bezat om op de straat te komen bij de speelmakkers, werd hij hun geliefkoosde verteller. Het A.B.C. leerde hij bij zijn vader, in wiens hof hij een vriend van bloemen en planten en later een hartstochtelijke bewonderaar van de natuur werd. Het onderwijs, dat hij in een privaatschool van Borgerhout genoot, was gering; maar door zelfonderricht wist de begaafde jongeling het zover te brengen, dat hij in zijn school hulponderwijzer kon worden. Nadat hij zich met bijzondere lessen in het Engels had geoefend, ging hij zich in het Frans volleren te Antwerpen, waar hij vervolgens optrad als ondermeester in een van de voornaamste leergestichten.

Revolutie

Bij het ontstaan van de Belgische Revolutie liet de onbedachte jongeling zich door een strijdlustige Brusselaar overhalen om de wapens op te vatten. Op 28 september 1830 tekende hij als vrijwilliger een dienstverbintenis voor twee jaar, die hij op 7 april 1831 in een verbintenis voor vijf jaren moest veranderen. Na korporaal, fourier, sergeant-majoor en onderwijzer van de regimentschool te zijn geweest, werd hij op 21 mei 1836 van de krijgsdienst ontslagen. Reeds sinds het vorige jaar was Conscience in briefwisseling met de Vlaamse lettervrienden van zijn geboortestad. Bij zijn terugkomst te Antwerpen werd hij daar lid van de rederijkerskamer "de Olijftak" en van dan af besteedde hij al zijn krachten om van Frans rijmelaar, die hij was, volksschrijver te worden. Hij had echter in zijn literaire loopbaan met veel tegenspoed te worstelen. Daar hij geen middelen van bestaan had, bezorgde zijn vriend, de kunstschilder Gustaaf Wappers, hem een plaats van vertaler bij het provinciaal bestuur. Vanwege zijn Vlaamsgezindheid was hij echter spoedig verplicht van dit ambt af te zien. Uit nood werd hij toen hovenier.

Consciences Meesterwerk

Conscience startte met het schrijven van Franse gedichten. In 1837 publiceerde hij In 't Wonderjaer 1566 en Phantasy, maar deze werken waren ontgoochelend qua succes. In deze tijd had hij zware financiële problemen. Hij kreeg van koning Leopold I een subsidie.

Conscience werd hoogstwaarschijnlijk geïnspireerd tot het schrijven van De Leeuw van Vlaanderen na het zien van de schilderij De Groeningeslag van Nicaise De Keyser in het Antwerpse Museum Vleeshuis

Theater CV

Hendrik Conscience heeft bijgedragen aan 2 productie(s).

Hendrik Conscience heeft gewerkt in de volgende functies:

Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Hendrik Conscience heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In regie van
Baas Gansendonck	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.)	1883/1884	29 april 1884
Baas Gansendonck	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Openluchtspelen: Oisterwijk		28 juli 1929

Bibliografie

In 't Wonderjaer 1566 (1837)
Phantasy (1837)
De leeuw van Vlaanderen (1838)
Hoe men schilder wordt (1843)
Wat een Moeder lijden kan (1843)
Siska van Roosemael (1844)
Geschiedenis van België (1845)
Geschiedenis van graaf Hugo van Craenhove en van zijnen vriend Abulfaragus (1845)
Avondstonden (1846)
Eenige bladzyden uit het boek der natuer (1846)
Lambrecht Hensmans (1847)
Jacob van Artevelde (1849)
De Loteling (1850)
Baes Gansendonck (1850)
Houten Clara (1850)
Blinde Roza (1850)
Rikke-tikke-tak (1851)
De arme edelman (1851)
De Gierigaard (1853)
De Grootmoeder (1853)
De Boerenkrijg (1853)
Hlodwig en Clothildis (1854)
De Plaeg der Dorpen (1855)
Het Geluk van Rijk te zijn (1855)
Moeder Job (1856)
Jubelfeesten (1856)
De geldduivel (1856)
Batavia (1858)
Redevoeringen (1858)
De omwenteling van 1830 (1858)
Simon Turchi (1859)
De Kwaal des Tijds (1859)
De Jonge Dokter (1860)
Het IJzeren Graf (1860)
Bella Stock (1861)
De burgers van Darlingen (1861)
Het Goudland (1862)
Moederliefde (1862)
De Koopman van Antwerpen (1863)
Een Uitvinding des Duivels (1864)
Mensenbloed (1865)
De Ziekte der Verbeelding (1865)
Bavo en Lieveken (1865) - Bekroond met de Staatsprijs voor Letterkunde
Valentijn (1865)
De Burgemeester van Luik (1865)
Levenslust (1868)
De Kerels van Vlaanderen(1870)
Koning Oriand (1872)
Een Goed Hart (1872)
Eene O te veel (1872)
Een Stem uit het Graf (1872)
Een Zeemanshuisgezin (1872)
Een Slachteroffer der Moederliefde (1872)
De Twee Vrienden (1872)
De Baanwachter (1872)
Korte Levensbeschrijving van F.A. Snellaert (1873)
De Minnezanger (1873)
De Dichter en zijn Droombeeld (1873)
De Keus des Harten (1873)
Everard 't Serclaes (1874)
Eene verwarde zaak (1874)
Levensbeschrijving van Willem Demol (1875)
Schandevrees (1875)
Gerechtigheid van Hertog Karel (1876)
De Oom van Felix Roobeek (1877)
De Schat van Felix Roobeek (1878)
Het wassen Beeld (1879)
De Gekkenwereld (1880)
De Welopgevoede Dochter (1880)
Geld en Adel (1881)
Geschiedenis mijner jeugd (1888)
De Duivel uit het Slangenbos (1889) (Aangevuld en uitgegeven door zijn dochter Maria Antheunis-Conscience)

Trivia

Zijn Vlaams-nationalistische romans beïnvloedde verscheidene Vlaamse striptekenaars tot stripbewerkingen van zijn boeken, zoals Bob De Moors "De Kerels van Vlaanderen" en "De Leeuw van Vlaanderen".

Het Suske en Wiskealbum De gouden ganzeveer toont Lambik totaal in de ban van Consciences boeken. Verder in het verhaal reizen hij en de overige personages terug naar de negentiende eeuw. In het verhaal worden diverse verwijzingen naar Consciences boeken gemaakt. Zo gedraagt Lambik zich als Baes Gansendonck.

In 2005 was Conscience een nominatie voor de titel De Grootste Belg in de Vlaamse versie van de verkiezing. Hij eindigde op de 10e plaats.

Conscience werd ook genomineerd als "Grootste Belg" in het gelijknamige televisieprogramma dat door de Vlaamse zender Canvas in de loop van 2005 werd uitgezonden.

Externe links

Meer bronnen die bij deze auteur horen, kan men vinden op de pagina Hendrik Conscience op de Nederlandstalige Wikisource.

Sjabloon:Bronnen/noten/referenties

Bronnen

Meedoen met TheaterEncyclopedie!

Inhoud