Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamHans Christian Andersen
Geboortedatum2 april 1805
Geboorteplaats Odense
Overlijdensdatum4 augustus 1875
Overlijdensplaats Kopenhagen
BeroepSchrijver, Regisseur
Externe databases:
DBNL
IMDb
IBDb
VIAF

Hans Christian Andersen (1805-1875) was en Deense schrijver en dichter. Hij werd geboren en groeide op in Odense, in grootte de derde stad van Denemarken. Zijn vader was schoenmaker en overleed toen Hans Christian 11 jaar oud was. In zijn vroege jeugd speelde hij graag met zijn poppenkast. Hij wilde graag acteur worden, maar werd niet aangenomen bij de koninklijke theaterschool (1819). Zijn opleiding kreeg hij aan een school voor armen, totdat hij op 17-jarige leeftijd via vrienden een beurs kreeg voor een goede school. Op deze laatste school werd hij veel gepest door leraren en leerlingen. Andersen stond bekend als een onhebbelijk, egoïstisch persoon, niet goed in de omgang met anderen. Daarom wordt gezegd dat het sprookje Het lelijke eendje een autobiografisch sprookje is; hierin wordt een lelijk eendje een mooie zwaan, zo ook in het echte leven van Andersen: de 'zwakkeling' wordt een beroemd schrijver.

Christian Andersen.jpg

Zijn debuut was in 1827 met het gedicht Det døende Barn (Het stervende kind) dat hem zeer onder de aandacht bracht. In 1835 werd de roman Improvisatoren (De improvisator) uitgebracht na een studiereis door Europa. Deze roman was zowel een pittoreske beschrijving van Italië als een autobiografie. In 1835 werd ook zijn eerste verzameling Eventyr, fortalt for Børn (Sprookjes, aan kinderen verteld) uitgegeven. Dit waren hervertellingen van veelal traditionele sprookjes. De vorm was een zeer verfijnde - vaak met een dubbele bodem - die voor kinderen te begrijpen was, terwijl de bundel op volwassenen geënt was. Zijn latere sprookjesbundels, vol eigen sprookjes met een grote spanwijdte, weken verder en verder van kinderliteratuur af. Ze vallen in meerdere categorieën uiteen, vanaf de poëtisch-filosofische mythe tot aan realistischer korte verhalen. Gemeenschappelijk is echter het humoristische inzicht van Andersen.

Andersen schreef meerdere autobiografieën, maar het in 1855 gepubliceerde Mit Livs Eventyr (het sprookje van mijn leven) is de belangrijkste.

In Odense is het Hans Christian Andersenmuseum te vinden, waarin zijn leven is te volgen. Het huis waarin hij opgroeide is daar ook te bezichtigen.

Ook was hij een graag geziene maar bovenal gehoorde gast aan het hof van koningin Victoria.

Andersen hield een uitgebreid dagboek bij. Uit dit dagboek is bekend dat Andersen eens een bezoek heeft gebracht aan Amsterdam. Hij logeerde aldaar bij koopman Brandt die woonde in de grootste van de vier Cromhouthuizen (Herengracht 364 - 370) op nummer 368. In dit pand is nu het Bijbels Museum gevestigd. Het museum gebruikt deze geschiedenis van het pand zo af en toe graag. Het is ook bekend dat Andersen hier aan een sprookje heeft gewerkt. Het is niet bekend welk sprookje dit is.


Hans Christian Andersen heeft bijgedragen aan 49 productie(s).

Hans Christian Andersen heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Hans Christian Andersen heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Titel niet bekend Auteur (schrijver libretto, scenario) Roosje Driessen 1939/1940 10 september 1940
De Varkenshoeder (Andersen-sprookjes) Auteur (schrijver libretto, scenario) De Sprookjesspelers 1939/1940 7 december 1940 Abraham van der Vies
De nieuwe kleeren van den Keizer (Andersen-sprookjes) Auteur (schrijver libretto, scenario) De Sprookjesspelers 1940/1941 7 december 1940 Abraham van der Vies
Van snotneus tot neon Auteur (schrijver libretto, scenario) Arabesque 1951/1952 26 juli 1952
Van licht en donker Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Cruys Voorbergh 1954/1955 4 september 1954
De varkenshoeder Auteur (schrijver libretto, scenario) Pantomimetheater Carrousel 1968/1969 6 april 1969
De tuin van het paradijs Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep De Appel 1975/1976 15 april 1976
De tuinman van het paradijs Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep De Appel 1976/1977 16 april 1977
Een nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Kwan 1984/1985 11 november 1984
Op leven na dood Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Kwan 1984/1985 11 november 1984
Op leven na dood Auteur (schrijver libretto, scenario) Pop en Spel Kollektief Enschede 1984/1985 11 november 1984 Pop en Spel Kollektief Enschede
Het lelijke jonge eendje Auteur (schrijver libretto, scenario) Kindertheater N.J.T. 1984/1985 29 maart 1985 Jeroen Rooijackers
6 x Verliefd Auteur (schrijver libretto, scenario) Introdans Educatief 1985/1986 10 oktober 1985 Ton Wiggers
De kleine zeemeermin Auteur (schrijver libretto, scenario) Orkater 1985/1986 2 januari 1986 Pieter Kramer
De reiskameraad Auteur (schrijver libretto, scenario) Pantomime Theater Rob van Reijn 1985/1986 15 februari 1986 Rob van Reijn
Ik sta in de fik, mevrouw Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Ruim Sop 1987/1988 25 februari 1988 Nelleke Verweij
Ik sta in de fik, mevrouw Auteur (schrijver libretto, scenario) Sop, Theatergroep Ruim 25 februari 1988 Nelleke Verweij
Kerstinkopen Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Kikker 1988/1989 26 december 1988 Marianne de Rooij
Sneeuwwitje Auteur (schrijver libretto, scenario) Unima Poppentheater Festival 1988/1989 13 mei 1989 Petr Matasek
De spiegelsplinter Auteur (schrijver libretto, scenario) Tejater Het Plan 1989/1990 27 oktober 1989
De nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Ensemble Contraint 1989/1990 5 november 1989
Mother Auteur (schrijver libretto, scenario) Unima Poppentheater Festival 1989/1990 7 april 1990 Kryzysztof Kobytka
Het lelijke eendje Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlands Figurentheater De Trekwagen 1991/1992 18 juli 1992 Irena Rognatchova
De kleine zeemeermin Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Artemis 1992/1993 15 september 1992 Matthijs Rümke
De nieuwe kleren van de keizer Auteur (schrijver libretto, scenario) Phoenix Papieren Theater 1993/1994 15 oktober 1993 Ab Vissers
De nieuwe kleren van de keizer Auteur (schrijver libretto, scenario) Introdans 1994/1995 14 oktober 1994
De kleine zeemeermin Auteur (schrijver libretto, scenario) State Puppet Theatre Bourgas 1996/1997 29 juni 1997 Emilia Malenova
Het lelijke jonge eendje Auteur (schrijver libretto, scenario) Poppentheater An Alkema 1999/2000 17 januari 2000 Hanneke de Reus
De Chinese nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Venster 1999/2000 24 april 2000
De nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Holland Wind Players 2002/2003 20 maart 2003
The H.C. Andersen Project - Tales and Costumes Auteur (schrijver libretto, scenario) Remote Control Productions 2003/2004 20 september 2003 Michael Laub
De Chinese nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Jeugdtheater Het Appeltje 2003/2004 28 september 2003 Catrien Hermans
De nieuwe kleren van de keizer Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theatergroep Het Woeste Woud 2004/2005 23 oktober 2004 Judith Brokking
De prinses op de erwt Auteur (schrijver libretto, scenario) Jeugdtheater Het Appeltje 2004/2005 5 november 2004 David Verbeeck
Het lelijke jonge eendje Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Sonnevanck 2004/2005 17 januari 2005 Flora Verbrugge
De tondeldoos Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Sonnevanck 2004/2005 5 juni 2005 Julian Goldsman
De gelukkige familie Auteur (schrijver libretto, scenario) Intorno 2004/2005 14 augustus 2005 Marco Kalkman
De reisgenoot Auteur (schrijver libretto, scenario) Ni! Producties 2005/2006 12 februari 2006 Dick Hauser
De nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Kinder- en Poppentheater Propop VZW 2005/2006 29 maart 2006 Ruud Alles
1, 2, 3 Dood Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Lab 2007/2008 19 december 2007 Ine te Rietstap, Miriam Boolsen
De kleine held en het grote gevaar Auteur (schrijver libretto, scenario) Marjo Dames / Sterk Verhaal 2007/2008 19 april 2008
Wilde zwanen Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Sonnevanck 2008/2009 17 mei 2009 Silvia Andringa
De sneeuwkoningin Auteur (schrijver libretto, scenario) Grachtenfestival 2009/2010 16 augustus 2009 Kees Scholten
Het lelijke eendje Auteur (schrijver libretto, scenario) Teater Refleksion 2009/2010 27 juni 2010
Het geheim van de keel van de keel van de nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Pantalone VZW 2010/2011 17 oktober 2010
The Nightingale Auteur (schrijver libretto, scenario) Kantor Pos, Company, The Dutch Chamber Music 8 oktober 2011
Duimelijntje Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Koekla 2011/2012 19 november 2011 Evgeni Bondarenko
Little Mermeid - The Wedding Auteur (schrijver libretto, scenario) Warschau National Academy of Dramatic Art 2014/2015 25 juni 2015 Agata Dyczko
De Chinese nachtegaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Arte duo 2017/2018 2 juni 2018


Bibliografie

Sprookjes

Engelse vertaling van de sprookjes van Hans Christian Andersen, 1914
Een bordje bij De rode schoentjes in het Sprookjesbos in de Efteling ter gelegenheid van het Hans Christian Andersen jaar 2005

Zie Lijst van sprookjes en vertellingen van Hans Christian Andersen, enkele bekende sprookjes van Andersen:

In 2005 opende de Efteling haar 25e sprookje in het Sprookjesbos: Het meisje met de zwavelstokjes. Eerder waren al De Chinese Nachtegaal, De kleine zeemeermin en De rode schoentjes van Andersen in het sprookjespark te bewonderen.

Romans

  • Improvisatoren (1835)
  • O.T. (1836)
  • Kun en Spillemand (1837)
  • De to Baronesser (1848)
  • At være eller ikke være (1857)
  • Lykke-Peer (1870)

Drama's

  • Bruden fra Lammermoor (1832)
  • Ravnen eller Broderprøven (1832)
  • Agnete og Havmanden (1833)
  • Festen paa Kenilworth (1836)
  • Den Usynlige paa Sprogø (1839)
  • Mulatten (1840)
  • Maurerpigen (1840)
  • Kongen drømmer (1844)
  • Lykkens Blomst (1845)
  • Den nye Barselstue (1845)
  • Liden Kirsten (1846)
  • Brylluppet ved Como-Søen (1849)
  • En Nat i Roeskilde (1849)
  • Meer end Perler og Guld (1849)
  • Ole Lukøie (1850)
  • Hyldemoer (1851)
  • Nøkken (1853)
  • Han er ikke født (1864)

Muziek en Andersen

Hans Christian Andersen in 1869
Hans Christian Andersen in 1874

Andersen werkte in zijn leven samen met verschillende componisten en was een groot muziekliefhebber. Hij volgde de ontwikkelingen in de muziek met grote interesse. Gedurende zijn reizen ontmoette hij Felix Mendelssohn-Bartholdy, Robert Schumann en Richard Wagner. Als ‘theaterman’ had hij met name grote interesse in opera] Hij beschreef Wagners muziek voordat het Deense publiek met diens muziek had kennisgemaakt. Ook na Andersens dood bleef zijn werk vele componisten inspireren; er verschenen diverse balletten en opera's naar zijn sprookjes en liederen naar zijn gedichten en dat gebeurt ook nu nog. In de jaren 1830 werkte Andersen samen met de bekende Deense componist Christoph Ernst Friedrich Weyse aan het romantisch zangspel ’Festen pø Kenilworth’ dat in 1836 in het Koninklijk Theater van Kopenhagen werd opgevoerd. Een andere componist met wie Andersen samenwerkte was zijn leeftijdgenoot Johan Peter Emilius Hartmann. Deze samenwerking duurde lang en was intensief. Hun eerste werk was de opera ’Ravnen, eller Broderprøven’, een ambitieus werk in 3 aktes dat in 1832 zijn première kreeg. Andersen baseerde dit werk op een toneelstuk van Carlo Gozzi. Ook de opera ‘Liden Kirsten’ uit 1844-46 was een resultaat van hun samenwerking.[1] Andersen schreef ook een aantal libretto’s voor opera’s:

  • Bruden fra Lammermoor (een bewerking van The Bride of Lammermoor van Walter Scott) voor de componist I.F. Brendal, 1832;
  • Ravnen, eller Broderprøven voor J.P.E. Hartmann, 1832;
  • Festen på Kenilworth voor C.E.F. Weyse, een romantisch zangspel, 1836;
  • Brylluppet ved Como-Søen (de bruiloft aan het Comomeer) voor de Duitse componist Franz Gläser, 1849;
  • Nøkken (de watergeest) ook voor de componist Gläser, 1853;
  • Liden Kirsten, op.44, een opera van J.P.E. Hartmann uit 1846.

Muziekwerken geïnspireerd op Andersens werk

Dit is geen volledige lijst.[2]

Referenties

  1. Røllum-Larsen C., Essay bij CD-uitgave ‘Music inspired by Hans Christian Andersen’s Fairytales, DaCapo records 8.226047, 2005
  2. Røllum-Larsen C., artikel ‘Andersen’, in The New Grove Dictionary of Opera, MacMillan Reference Limited, London, 1997, ISBN 0-333-73432-7

Externe link

Bronnen