Ferdinand Bordewijk
| Naam | Ferdinand Bordewijk |
|---|---|
| Pseudoniem | F. Bordewijk |
| Geboortedatum | 10 oktober 1884 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 28 april 1965 |
| Overlijdensplaats | Den Haag |
| Beroep | Schrijver |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Ferdinand Bordewijk (1884 – 1965), auteursnaam F. Bordewijk, was een Nederlands schrijver. Hij liet zijn zes voornamen Ferdinand Johan Wilhelm Christiaan Karel Emil bij beschikking van de arrondissementsrechtbank in Den Haag op 13 maart 1919 wijzigen in Ferdinand.
Hij studeerde rechten in Leiden. Na zijn studie ging hij in Rotterdam werken op een advocatenkantoor. In 1916 debuteerde hij zonder veel succes met de dichtbundel Paddestoelen onder het pseudoniem Ton Ven, dat hij ook later enige malen gebruikte.
Hij kreeg meer erkenning met drie korte romans Blokken (1931), Knorrende beesten (1933) en Bint (1934) en twee langere romans, Rood paleis (1936) en Karakter (1938). Blokken is een roman over een dystopie (anti-utopie) en verscheen één jaar eerder dan Brave New World van Aldous Huxley, dat hij "een enorme prul" noemde.
Als auteur wordt hij wel gerekend tot de stromingen van de nieuwe zakelijkheid en het magisch realisme. Bordewijks schrijfstijl weerspiegelt de thematiek van zijn romans. Een deel van zijn werk, bijvoorbeeld de veelgelezen roman Bint over een streng onderwijsregime, kenmerkt zich door een uiterst afgemeten taalgebruik: korte, kernachtige, soms elliptischemzinnen, weinig bijvoeglijke naamwoorden, een bijna nors aandoende zakelijkheid. Het omgekeerde komt ook voor: in de psychologische roman Eiken van Dodona (1946) wordt uitvoerig bespiegeld over de worsteling van kunstenaars met het creatieve proces. Later, zoals in de roman Bloesemtak (1955), werd Bordewijks toon milder dan daarvoor.
Bordewijk huwde op 1 augustus 1914 met de Nederlandse componiste Johanna Roepman (1892-1971). Zij kregen een zoon Robert en een dochter Nina. Hij schreef het libretto voor haar opera Rotonde uit 1941.
Bordewijk was actief in het kunstenaarsverzet. Zijn huis werd aan het eind van de oorlog verwoest door het bombardement op het Bezuidenhout. Daarbij ging zijn omvangrijke bibliotheek verloren.
Bordewijks werk gaf in de jaren zestig vele nieuwe Haagse straten een naam waaronder de Dreven en de Steden.
Theater CV
Ferdinand Bordewijk heeft bijgedragen aan 5 productie(s).
Ferdinand Bordewijk heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Ferdinand Bordewijk heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Titel niet bekend | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Roosje Driessen | 1939/1940 | 10 september 1940 | |
| Halte Noordstad | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nederlandstalig Repertoir Gezelschap | 1986/1987 | 27 november 1986 | Roel Twijnstra |
| Sumbo N.V. | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 1990/1991 | 9 oktober 1990 | Lidwien Roothaan |
| Rood paleis | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Rein Edzard Produkties | 1994/1995 | 22 maart 1995 | Rein Edzard |
| Karakter | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Hummelinck Stuurman Theaterbureau | 2010/2011 | 23 september 2010 | Ger Thijs |
Namen
Opvallend zijn de namen die hij gebruikt in zijn romans. In Bint komt het volgende rijtje voor: Peert – Kiekertak – Bolmikolke – Klotterbooke – Taas Daamde – Whimpysinger – De Moraatz – Van der Karbargenbok – Surdie Finnis - Schattenkeinder. Enkele namen uit Karakter: Dreverhaven – Katadreuffe – Stroomkoning – Te George – Rentenstein – De Gankelaar – Den Hieperboree. In Blokken zijn de enige namen Glüschaint - De Marcas - Tannenhof - Tekalopte - Ypsilinti. Al deze namen vond hij in de telefoongids.
Prijzen
- 1949 - Prijs voor kunsten en wetenschappen voor Noorderlicht
- 1953 - P.C. Hooft-prijs voor De doopvont en Studiën in volkscultuur
- 1957 - Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele oeuvre
Bibliografie
- 1916 - Paddestoelen (onder het pseudoniem Ton Ven)
- 1918 - Een koning van de frase (in: Groot Nederland)
- 1919 - Fantastische vertellingen, verhalen
- 1923 - Fantastische vertellingen, tweede bundel
- 1924 - Fantastische vertellingen, derde bundel
- 1931 - Blokken; de mislukking van een heilstaat (roman)
- 1933 - Knorrende beesten; de roman van een parkeerseizoen (roman)
- 1934 - Bint, de roman van een zender (roman)
- 1935 - De laatste eer, grafreden
- 1935 - 't Ongure Huissens
- 1936 - Rood paleis; ondergang van een eeuw (roman)
- 1936 - IJzeren agaven; studie in zwart met kleuren
- 1937 - De wingerdrank (zes novellen)
- 1938 - Huis te Huur (onderdeel Boekenweekgeschenk 1938)
- 1938 - Karakter; roman van zoon en vader (roman)
- 1940 - De Korenharp
- 1940 - Drie toneelstukken
- 1941 - Apollyon (roman)
- 1944 - Verbrande erven (als Emile Mandeau)
- 1946 - Eiken van Dodona
- 1946 - Veuve Vesuvius
- 1947 - Bij gaslicht (verhalen)
- 1947 - Vijf fantastische vertellingen
- 1948 - Noorderlicht (roman)
- 1948 - Plato's dood, symfonisch gedicht
- 1948 - Rotonde (opera)
- 1949 - Blokken, Knorrende beesten, Bint (bundel)
- 1949 - Het eiberschild
- 1949 - Nachtelijk paardengetrappel
- 1949 - Zwanenpolder; twintig verhalen
- 1950 - Vertellingen van generzijds
- 1951 - De korenharp, nieuwe reeks
- 1951 - Studiën in volksstructuur
- 1952 - De doopvont
- 1954 - Haagse mijmeringen
- 1954 - Mevrouw en meneer Richebois; twintig korte verhalen
- 1955 - Arenlezing uit De korenharp (bloemlezing)
- 1955 - Bloesemtak
- 1955 - Onderweg naar Beacons; twaalf korte verhalen
- 1956 - Geachte confrère; splendeurs en misères van het beroep van advocaat
- 1956 - Halte Noordstad; vermeerderd met drie eenacters en een monoloog (toneelstuk)
- 1956 - Tien verhalen
- 1957 - Idem; tien parodieën
- 1958 - De aktentas, tien korte verhalen
- 1959 - De zigeuners; twaalf korte verhalen en een schets
- 1960 - Centrum van stilte; vijf verhalen
- 1961 - Tijding van ver (roman)
- 1961 - Paddestoelen (raad in) rijm (onder het pseudoniem Ton Ven)
- 1962 - Wandelingen door Den Haag en omstreken (onder het pseudoniem Ton Ven)
- 1964 - Lente; zeven verhalen
- 1964 - Jade, jaspis en de jitterbug (onder het pseudoniem Ton Ven)
- 1965 - De Golbertons
- Postuum
- 1981 - Dreverhaven en Katadreuffe
- 1981 - De Joodse cel
- 1982 - Zeven fantastische vertellingen; nagelaten feuilletons
- 1982-1991 - Verzameld werk (dertien delen)
- 1983 - Vijf kleine verhalen
- 1984 - Het vegetarisme van Mr. J.P. de Vries
- 1984 - De publieke fotolach
- 1984 - Straatnamen
- 2005 - Vrouwenhaar
- 2007 - Nagelaten documenten
Verfilmingen
- 1971 - Karakter, miniserie van Walter van der Kamp, met Ko van Dijk als Dreverhaven en Lex van Delden als Katadreuffe
- 1997 - Karakter, bioscoopfilm van Mike van Diem, won Academy Award voor beste niet-Engelstalige film, met Jan Decleir als Dreverhaven en Fedja van Huêt als Katadreuffe
Over F. Bordewijk
- V.E. van Vriesland: F. Bordewijk. Een inleiding tot en keuze uit zijn werk (1949)
- P.H. Dubois: Over F. Bordewijk. Een karakteristiek van zijn schrijversarbeid (1953)
- M. Dupuis: Over F. Bordewijk (1980)
- Th. Govaart: Meesterschap over het monster. Over het werk van F. Bordewijk (1981)
- P.H. Dubois en H. Scholten (red.): Over F. Bordewijk (1982)
- R.H. Zuidinga: Mr. F. Bordewijk (1982)
- N. Gregoor: Gesprekken met F. Bordewijk (1983)
- F. Kellendonk: Het werk van de achtste dag. Over de verhalen van F. Bordewijk (1985)
- A.H. den Boef: F. Bordewijk, Karakter (1988)
- J. van de Sande: F. Bordewijk, Blokken, Knorrende beesten, Bint (1989)
- Bordewijknummer van Preludium 6 (1989-1990) 2/3
- S. Bakker. Ik ben maar een dilettant. F. Bordewijk 1884-1965 (1991)
- R. Vugs: F. Bordewijk, een biografie (diss., 1995)
- H. Anten: Het bekoorlijk vernis van de rede. Over poëtica en proza van F. Bordewijk (1996)
- D. Cumps: De psychomatische verhaalwereld van F. Bordewijk (1884-1965) en de mythe van de hermafrodiet: een interpretatie (1998)
Externe links
Bronnen