Effecten

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Al vanaf het begin van de theatergeschiedenis, zal er sprake zijn geweest van effecten ter versterking van de boodschap die theatermakers aan een publiek willen overbrengen. Daartoe zijn tot op heden allerlei technische hulpmiddelen tot en met complete installaties ontwikkeld, op basis van de beschikbare technologie van de tijd, om weer- en klimaatsverschijnselen hoorbaar of zichtbaar te maken gedurende een voorstelling, zoals regen, sneeuw, storm, donder en bliksem of de wisseling van seizoenen.

Een andere soort effecten is vooral bedoel om de toeschouwers te verassen, te doen verbazen, te shockeren, te amuseren of te doen geloven in wonderen en magie. Plotselinge verschijningen en verdwijningen, geesten en spoken, vuur, vuurwerk en rook en in feite alles wat goochelaars en illusionisten in theatervoorstellingen laten zien kan men onder het begrip effecten scharen. Ook het laten vliegen van een optredende artiest door middel van een installatie of snel zijdelings doen verplaatsen op een lopende band, kan men zien als effect.

In de klassiek oudheid, werden bijvoorbeeld theatervoorstellingen soms op een zodanig tijdstip in de open lucht uitgevoerd, dat de in werkelijkheid ondergaande zon als effect in de voorstelling gezien kon worden. Later werden diverse apparaten en eenvoudige machines ontwikkeld om bijvoorbeeld het geluid van vallende regen, de wind en de donder hoorbaar te maken en werden weer later complete installaties in theaters ingebouwd om allerlei effecten van verdwijnen en verschijnen mogelijk te maken. Het systeem voor het veranderen vanher totale toneelbeeld, het coulissendecor bijvoorbeeld, kan men beschouwen als een effectinstallatie.

In het hedendaagse podiumkunstenwereld is inmiddels veel van het traditionele instrumentarium vervangen door elektrotechnische apparatuur voor geluid, licht, projectie in twee, drie (virtuele) dimensies. Verder zijn er diverse bedrijven op de markt verschenen, die zich gespecialiseerd hebben in het toeleveren en ontwikkelen van materialen, apparatuur, systemen ten behoeve van allerlei visuele, auditive, mechanische en digitale effecten in het theater.