Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Dario Fo

UploadenAfbeeldingDef.png
NaamDario Fo
Geboortedatum24 maart 1926
Geboorteplaats Leggiuno-Sangiamo
Overlijdensdatum13 oktober 2016
Overlijdensplaats Milaan
BeroepActeur, Regisseur, Toneelschrijver
DisciplineToneel, Muziektheater
TrefwoordenOpera
 Website
Externe databases:
IBDb
VIAF

Biografie

Dario Fo (1926 - 2016) was een Italiaans regisseur, acteur en toneelschrijver, in 1997 onderscheiden met de Nobelprijs voor de Literatuur.

Hij werd wel de 'meest getalenteerde politieke clown van Europa' genoemd; een rebel, maar ook een cabaretier, een minstreel en bovenal een nar. Een nar, die zijn narrige boodschap in een lach verpakte, maar daarmee niet minder serieus genomen hoefde te worden.

Load video
YouTube

Lezing en demonstratie over Maskertheater: Waar komen de maskers vandaan? Dit filmpje is een fragment van een lezing en demonstratie door Dario Fo, in het kader van Venlo Internationale Maskerstad, 5 en 6 maart 1989. Collectie TIN.

Dario Fo begon zijn theatercarrière met satirische revues voor kleine cabarets en vormde vervolgens met zijn vrouw Franca Rame de theatergroep Nuova Scena, die aanvankelijk onder auspiciën van de Italiaanse communistische partij opereerde. Zij speelden in fabrieksloodsen, in hallen, in arbeidershuizen, vrouwenhuizen... waar niet? En steeds waren duizenden arbeiders en mensen die onderaan de sociale ladder verkeren zijn gehoor. Hij nam het voor hen op, bemoedigde hen en liet hen via het theater de werkelijkheid beter begrijpen. Daarbij baseerde hij zich op de aloude commedia dell'arte, het geïmproviseerde theater dat eveneens naast komisch vermaak en potsenmakerij ook en vooral afrekende met de heersende klassen, met regenten en hoogwaardigheidsbekleders.

In Nederland vestigde hij naam als regisseur bij De Nederlandse Opera waar zijn regie van Il Barbiere di Siviglia een buitengewoon succesvolle voorstelling opleverde.

Veel bekende acteurs speelden al werken van hem waaronder Jan Decleir met o.a. de monoloog: "Het eerste mirakel van het kindeke Jezus"

In 1997 werd hij onderscheiden met de Nobelprijs voor de Literatuur.

Ter gelegenheid van de World Theatre Day van 27 maart 2013 schreef Dario Fo de Internationale Theaterboodschap. Hij verkondigde daarin dat hoe moeilijker het theater het krijgt in tijden van crisis, hoe beter het eigenlijk is, want hoe meer inspiratie de acteurs zullen krijgen om theater te maken.

Reprise van Il barbiere di Siviglia in 1992. De première van deze opera bij De Nederlandse Opera, in de regie van Dario Fo, die ook het decor en de kostuums ontwierp, vond plaats in 1987.


Theater CV

Dario Fo heeft bijgedragen aan 88 productie(s).

Dario Fo heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Dario Fo heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini Regie De Nederlandse Opera 1986/1987 14 maart 1987 Dario Fo
L'Italiana in Algeri Regie De Nederlandse Opera 1994/1995 13 januari 1995 Dario Fo, Arturo Corso
Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini Regie Staatsopera van Plovdiv 2001/2002 9 september 2001 Dario Fo
Voor engelen geen automaten Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Theater 1962/1963 8 september 1962 Johan Walhain
Zevende gebod: steel wat minder Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1970/1971 1 december 1970 Arturo Corso
Een vrouw om weg te gooien Auteur (schrijver libretto, scenario) De Haagsche Comedie 1970/1971 19 december 1970 Cor Stedelinck
Mistero Buffo Auteur (schrijver libretto, scenario) Holland Festival 1972/1973 22 juni 1973 Arturo Corso
Steel wat minder - 7e gebod Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelraad Rotterdam 1973/1974 28 september 1973 Arturo Corso
Betalen? Nee! Auteur (schrijver libretto, scenario) Nieuwe Komedie 1979/1980 18 januari 1980 Hartmut Alberts
De plotselinge dood van de anarchist Auteur (schrijver libretto, scenario) Projekttheater 1980/1981 26 september 1980 Frans Strijards
Hohn der Angst Auteur (schrijver libretto, scenario) Schauspielhaus Bochum 1981/1982 20 april 1982
Gezichtsverlies Auteur (schrijver libretto, scenario) Nieuwe Komedie 1982/1983 2 september 1982 Hartmut Alberts
Volwassen orgasme ontsnapt uit Amerikaans circus Auteur (schrijver libretto, scenario) De Co-operatie 1982/1983 15 oktober 1982 Franca Rame
De bruiloft van een straathond Auteur (schrijver libretto, scenario) Maastrichts Theaterensemble Het Vervolg 1982/1983 15 oktober 1982 Johan Simons
Obscene fabels Auteur (schrijver libretto, scenario) Jan Decleir 1983/1984 17 november 1983
Wij betalen niet Auteur (schrijver libretto, scenario) K.I. Nieuwe Scène 1983/1984 1 mei 1984 Charles Cornette, Hilde Uitterlinden
Het kontrakt Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Theatercoöperatief 1984/1985 10 april 1985 Caroline van Gastel
Mistero Buffo Auteur (schrijver libretto, scenario) Delftse Komedie 1984/1985 18 april 1985 Arda Brokmann
Il restaurazione del padrone Auteur (schrijver libretto, scenario) Kalambur 1984/1985 26 mei 1985
Hands up Auteur (schrijver libretto, scenario) Caroline van Gastel 1985/1986 18 december 1985 Franca Rama
Als het ware toevallig een vrouw, Elisabeth Auteur (schrijver libretto, scenario) K.I. Nieuwe Scène 1986/1987 30 september 1986 Charles Cornette
De balans Auteur (schrijver libretto, scenario) Natascha Emanuels 1987/1988 26 november 1986 Maxim Hamel, Frans Roth
Bij volle maan Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Kwan 1987/1988 9 januari 1987
Mama heeft de beste shit Auteur (schrijver libretto, scenario) Koöperatieve Vereniging u.a. Toneelgroep Diskus 1986/1987 25 februari 1987 Hans Smit
Dario Fo speelt Dario Fo Auteur (schrijver libretto, scenario) 1986/1987 22 maart 1987
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater De Tas 1987/1988 23 mei 1987 Karin Verschoren
De tijger en andere verhalen Auteur (schrijver libretto, scenario) Jan Decleir 1986/1987 4 juli 1987
Er hatte zwei Pistolen und seine Augen waren schwarz und weiss Auteur (schrijver libretto, scenario) Nationaal Theater Boekarest 1987/1988 30 oktober 1987
De ontvoering van mevrouw F. Auteur (schrijver libretto, scenario) K.I. Nieuwe Scène 1987/1988 17 december 1987 Charles Cornette
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Polona Produkties BV 1987/1988 9 maart 1988 Arturo Corso
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Polona Produkties BV 1987/1988 9 maart 1988 Arturo Corso
Het ontwaken Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Barnum 1987/1988 6 mei 1988 Auke Lankreyer
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Barnum 1987/1988 6 mei 1988 Auke Lankreyer
La mort accidentaire d'un anarchiste Auteur (schrijver libretto, scenario) Stagedoor Festival 1989/1990 2 november 1989 Ayse Emel Mesci
Een vrouw alleen, Medea Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nieuw Amsterdam 1990/1991 2 november 1990 Rufus Collins
Op Sint Juttemis Auteur (schrijver libretto, scenario) Cabaretgroep De Harde Kern 1990/1991 3 mei 1991 Rob van de Meeberg
Stukken van vrouwen Auteur (schrijver libretto, scenario) Piccolo Theater 1990/1991 16 juni 1991 Frans Roth
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Piccolo Theater 1990/1991 17 juni 1991 Frans Roth
Wakker worden Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Waark 1991/1992 22 maart 1992 Harm Ydo Hilberdink
Isabella, drie karvelen en een charlatan Auteur (schrijver libretto, scenario) Cultureel Festival Amersfoort 1991/1992 26 april 1992 Juan C. Tajes
Johan Padan en de ontdekking van America Auteur (schrijver libretto, scenario) Internationale Nieuwe Scène 1992/1993 13 november 1992
Gezichtsverlies Auteur (schrijver libretto, scenario) Piccolo Theater 1992/1993 3 februari 1993 Frans Roth
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Maastrichts Theaterensemble Het Vervolg 1992/1993 5 februari 1993 Hans Trentelman
De ongelukkige dood van een anarchist Auteur (schrijver libretto, scenario) Delftse Komedie 1993/1994 10 februari 1994 Mirjam Veldhuijzen van Zanten
Mistero Buffo Auteur (schrijver libretto, scenario) Internationale Nieuwe Scène 1994/1995 26 augustus 1994 Charles Cornette
De geboorte van de speelman Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theaterinitiatief Venetië en Omstreken 1994/1995 17 november 1994 Godfried Beumers
Dagboek van Eva Auteur (schrijver libretto, scenario) Piccolo Theater 1994/1995 6 december 1994 Frans Roth
Açik aile = Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Tiyatro Kina 1997/1998 9 juni 1995 Celil Toksöz
Home sweet Home en dezelfde geschiedenis Auteur (schrijver libretto, scenario) Women in Comedy 1996/1997 2 februari 1997 Wim Meuwissen
Ruwbouw Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Na Water 1996/1997 23 mei 1997 Herman Bodt
De wedloop Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Maat 1998/1999 3 juli 1998 Luc Opdebeeck
De tijger Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Maat 1998/1999 3 juli 1998 Luc Opdebeeck
Home Sweet Home Auteur (schrijver libretto, scenario) Women in Comedy 1997/1998 27 oktober 1998 Wim Meuwissen
Same Old Story Auteur (schrijver libretto, scenario) Women in Comedy 1997/1998 27 oktober 1998 Wim Meuwissen
Fo en Zo Auteur (schrijver libretto, scenario) Women in Comedy 1999/2000 9 oktober 1999 Wim Meuwissen
De verkrachting Auteur (schrijver libretto, scenario) Hogeschool voor de Kunsten Arnhem 1999/2000 26 januari 2000 Fred Goessens
Het ontwaken Auteur (schrijver libretto, scenario) Hogeschool voor de Kunsten Arnhem 1999/2000 26 januari 2000 Fred Goessens
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Iraanse Kunst in Beweging 2000/2001 13 februari 2001 Alan Yadegarian
Zapt-u-rapt Auteur (schrijver libretto, scenario) Grup Oyunculari 2000/2001 21 april 2001
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Living Productions 2000/2001 22 mei 2001 Frederik de Groot
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Hogeschool voor de Kunsten Arnhem 2001/2002 18 september 2001
Franciscus, de heilige jongleur, van Assisi Auteur (schrijver libretto, scenario) Internationale Nieuwe Scène 2001/2002 11 november 2001 Hilde Uitterlinden
Franciscus, de heilige jongleur, van Assisi Auteur (schrijver libretto, scenario) Scène, Internationale Nieuwe 11 november 2001 Hilde Uitterlinden
Fragment uit Joham Padam entdeckt Amerika Auteur (schrijver libretto, scenario) Alvaro Solar 2001/2002 15 november 2001 Ferrucio Cainero
Het beleg van Bologna Auteur (schrijver libretto, scenario) Paljas Produkties VZW 2001/2002 30 juni 2002 Jean-Francois d' Hondt
De poezemuis Auteur (schrijver libretto, scenario) Paljas Produkties VZW 2002/2003 22 december 2002 J.F. Dhondt
Dagboek van Eva Auteur (schrijver libretto, scenario) Mia Verbeelen 2002/2003 22 december 2002 Reinhilde Decleir
De poezemuis Auteur (schrijver libretto, scenario) Cor Klein Heerenbrink 2002/2003 22 december 2002 Cor Klein Heerenbrink
Mistero Buffo Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelacademie Maastricht 2002/2003 24 juni 2003 Ted Keijser
Een doodgewone dag Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Het Hof 2002/2003 28 juni 2003 Joop van der Linden
Lucius en de ezel Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Het Hof 2002/2003 28 juni 2003 Joop van der Linden
Het eerste mirakel van het kindje Jezus Auteur (schrijver libretto, scenario) Bas Wisselink 2003/2004 27 augustus 2003
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Tiyatro Festivali Turks-Nederlandse Theaterontmoeting 2003/2004 16 april 2004 Bart Klever
De poezemuis Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Het Hof 2004/2005 27 november 2004 Joop van der Linden
Mistero Buffo Auteur (schrijver libretto, scenario) Francesca de Martin 2004/2005 3 december 2004
De toevallige dood van een anarchist Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2005/2006 27 oktober 2005 Pepijn Cladder
Open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theaterwerkplaats Dood Vogeltje 2005/2006 24 maart 2006 Maarten Bakker
Foliekes! Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2006/2007 3 september 2006 Domenico Mertens
Scènes uit een open huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2007/2008 5 september 2007 Arent-Jan Linde, Femke Belmer
De tijger Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2007/2008 5 september 2007 Domenico Mertens
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2007/2008 5 september 2007 Mariken Bijnen
De poezemuis Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2007/2008 5 september 2007 Domenico Mertens
J6 (naar Mistero Buffo, een christelijke avond, ook voor niet-gelovigen) Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergezelschap Vrienden van de Dansmuziek 2007/2008 5 december 2007 Domenico Mertens
Faber speelt Fo Auteur (schrijver libretto, scenario) Peter Faber 2007/2008 6 december 2007 Aike Dirkzwager
Het eerste mirakel van het kindeke Jezus Auteur (schrijver libretto, scenario) Drieons 2008/2009 24 december 2008
Een vrouw alleen Auteur (schrijver libretto, scenario) Producties, Stichting Mongrel 9 december 2011 Vefa Öcal
Franciscus- de jongleur van Assisi Auteur (schrijver libretto, scenario) VZW Omnibus 2014/2015 1 november 2014
Dario Fo speelt Dario Fo Uitvoerende 1986/1987 22 maart 1987
Zevende gebod: steel wat minder Decor Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1970/1971 1 december 1970 Arturo Corso
Steel wat minder - 7e gebod Decor Toneelraad Rotterdam 1973/1974 28 september 1973 Arturo Corso
Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini Decor De Nederlandse Opera 1986/1987 14 maart 1987 Dario Fo
L'Italiana in Algeri Decor De Nederlandse Opera 1994/1995 13 januari 1995 Dario Fo, Arturo Corso
Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini Dramaturgie De Nederlandse Opera 1986/1987 14 maart 1987 Dario Fo
Zevende gebod: steel wat minder Kostuums Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1970/1971 1 december 1970 Arturo Corso
Steel wat minder - 7e gebod Kostuums Toneelraad Rotterdam 1973/1974 28 september 1973 Arturo Corso
Il barbiere di Siviglia - Gioacchino Rossini Kostuums De Nederlandse Opera 1986/1987 14 maart 1987 Dario Fo
L'Italiana in Algeri Kostuums De Nederlandse Opera 1994/1995 13 januari 1995 Dario Fo, Arturo Corso
Hands up Muziek Caroline van Gastel 1985/1986 18 december 1985 Franca Rama
Als het ware toevallig een vrouw, Elisabeth Muziek K.I. Nieuwe Scène 1986/1987 30 september 1986 Charles Cornette
Angela Groothuizen zingt Rob Chrispijn Muziek Stadsschouwburg Amsterdam 1990/1991 12 februari 1991

Politiek

Dario Fo ambieerde in 2006 een tweede carrière als burgemeester van Milaan. Fo wilde als burgemeester de smog terugdringen door Milaan voor een gedeelte autovrij te maken. Op 29 januari verloor Fo de voorverkiezingen van de sociaaldemocratische oppositiepartij. Fo kreeg 23,4% van de stemmen, zijn tegenstander Bruno Ferrante won met 67,5%.


Bronnen

Overgenomen van "https://theaterencyclopedie.nl/w/index.php?title=Dario_Fo&oldid=2851551"