Criticus

In algemene zin is de criticus een persoon die werken, daden, uitspraken theorieën e.d van andere personen beargumenteerd, beoordeelt, analyseert, interpreteert e.d. Hij of zij levert kritiek, wat positief of negatief van karakter kan zijn.

In de theaterwereld is het leveren van kritiek heel gebruikelijk, maar met de term criticus (vrouwelijk vorm: critica) worden vooral de personen aangeduid die dit meestal in opdracht van een krant, tijdschrift of een van de andere media doet, als beroep. Zij bezoeken diverse voorstellingen, met name premières of vaak ook specifiek voor de critici gearrangeerde voorpremières, waarna zij zo snel mogelijk daarna een kritiek schrijven in het medium van hun opdrachtgever. In deze context spreekt men echter meer van een recensie dan van kritiek en wordt de criticus aangeduid met de term recensent

Omdat van een criticus verwacht wordt dat deze deskundig is ten aanzien van het onderwerp waarover hij kritiek levert en de verschillende theaterdisciplines vaak een specifiek deskundigheid vereisen, wordt de term criticus bij personen die over een bepaalde deskundigheid beschikken aangevuld met de betreffende theaterdiscipline. Zo spreekt men bijvoorbeeld specifiek van een danscriticus, toneelcriticus, muziekcriticus e.d. of van dansrecensent, toneelrecensent, muziekrecensent e.d.

Vanuit hun specifieke deskundigheid schrijven critici meestal niet alleen recensies, maar ook vaak vooruitlopend op een première interviews, opiniërende stukken of publiceren zij artikelen en studies over belangrijke personen, situaties en ontwikkelingen ten aanzien van hun discipline.

Voor een overzicht van personen die aangeduid worden als criticus of recensent zie: Categorie:Criticus en/of Categorie:Recensent