Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamCharles B. Timmer
Volledige naamCharles Bernard Timmer
Geboortedatum17 februari 1907
Geboorteplaats Amsterdam
Overlijdensdatum1 januari 1991
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepVertaler, Librettist
DisciplineToneel, Muziektheater
TrefwoordenOpera
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Hij was de zoon van een Amsterdamse houthandelaar. Na zijn middelbare schoolopleiding te hebben voltooid wilde hij filosofie gaan studeren. Omdat het geld voor de studie ontbrak kreeg hij een baan in de houthandel van zijn vader. In 1924 vertrok Charles naar Finland om daar te gaan werken in een houtzagerij. Hij ontmoette hier zijn eerste vrouw waarmee hij een jaar later trouwde. Vervolgens trok hij naar Estland waar hij houtinspecteur werd en Russisch begon te leren. Hij keerde terug naar Finland, waar hij in 1929 in dienst kwam van Philips, als hoofd van de reclame-afdeling. In 1932 reisde hij terug naar Nederland. Hij kreeg een baan bij houthandel Peltenburg als houtinspecteur en werd wederom naar Rusland gestuurd. Hij trouwde voor de tweede keer, met een prima ballerina, Genia Tsjertkowa. In 1936 werd hij slachtoffer van de stalinistische hetze tegen buitenlanders en moest Timmer, toen woonachtig in Odessa, het land ontvluchten.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging Charles B. Timmer verder met het studeren van de Russische taal. Hij zou tevens Russische les hebben gegeven aan Nederlandse boeren zich bij de Oostcompagnie aansloten om die het door de Duitsers veroverde land te gaan bewerken. Dit feit kaartte Aleida Schot later bij Geert van Oorschot aan, toen Timmer weigerde haar als vertaler voor de Russische Bibliotheek aan te nemen. Later vroeg Timmer haar als nog voor de Russische Bibliotheek te komen werken, maar Schot weigerde. Timmer gaf tijdens de oorlog echter ook Russische les aan Sal Tas, een joodse SDAP’er.

Na de Tweede Wereldoorlog begon hij met Geert van Oorschot de Russische Bibliotheek. De eerste vertaling van Timmer, van het boek Afgunst van Joeri Oljesja verscheen in 1947. Onder Timmers hoofdredactie van de Russische Bibliotheek werden de Russische klassieke schrijvers uit de negentiende eeuw, zoals Anton Tsjechov, Ivan Toergenjev, Nikolaj Gogol en Fjodor Michajlovitsj Dostojevski, vertaald in het Nederlands. Aan dit project namen wel twintig andere vertalers deel. Voor het eerst werd rechtstreeks vertaald uit de Russische taal en niet, zoals voorheen vaak gebeurde, uit de Engelse, Duitse of Franse vertaling. In totaal vertaalde Timmer zelf zestig titels. In 1963 kreeg hij de Martinus Nijhoff-prijs uitgereikt voor de vertaling van de negentiende-eeuwse Russische schrijvers. In 1987 kreeg hij de Belle van Zuylen-prijs en in 1991 de Aleida Schot-prijs.

Na verloop van tijd ging Timmer een vijandige en kritische houding aannemen ten opzichte van zijn collega’s, waaronder de bekende Slavisten Karel van het Reve en Tom Eekman. Dit wordt door sommigen verklaard vanuit het feit dat Timmer dacht dat hij als autodidact minder serieus genomen werd dan zijn academische collega’s. De betekenis van zijn pionierswerk werd pas later erkend en met prijzen beloond. Hij zou daardoor eveneens zijn romantische verhouding tot Rusland en de Russische literatuur hebben onderdrukt.

Timmer was zelf ook dichter en romanschrijver. Zijn eerste bundel, Ervaringen, verscheen in 1936. In 1946 verscheen een tweede bundel, Beeld in spiegel met gedichten uit het tijdvak 1932-1944. Na de oorlog verschenen er van de hand van Timmer twee romans, De overkant in 1946 en Verticale vlucht in 1947. Timmers schreef vanaf 1945 voor De Baanbreker, een socialistisch tijdschrift, dat onder redactie stond van Geert van Oorschot, Max Nord en Sal Tas.

Gedurende de periode van de Koude Oorlog bleef Timmer de Russische cultuurpolitiek verdedigen vanuit zijn socialistisch idealisme. Charles B. Timmer wordt over het algemeen gezien als Nederlands' meest bekende en meest productieve vertaler van Russische literatuur van de 20e eeuw.


Charles B. Timmer heeft bijgedragen aan 41 productie(s).

Charles B. Timmer heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Charles B. Timmer heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Iwanow Vertaling De Nederlandse Comedie 1956/1957 6 oktober 1956 Peter Scharoff
Oom Wanja Vertaling De Nederlandse Comedie 1957/1958 28 september 1957 Peter Scharoff
Eerst geen duit en plots een daalder Vertaling Toneelgroep Theater 1959/1960 28 november 1959 Richard Flink
De meeuw Vertaling Stichting Rotterdams Toneel 1959/1960 5 maart 1960 Peter Scharoff
De kersentuin Vertaling De Haagsche Comedie 1959/1960 9 april 1960 Peter Scharoff
De bruiloft Vertaling Toneelgroep Theater 1961/1962 1 januari 1962 Elise Hoomans
In het ravijn Vertaling Charlotte Köhler 1962/1963 5 maart 1963
De meeuw Vertaling Toneel- en Televisiegezelschap Ensemble 1964/1965 29 november 1964 Peter Scharoff
Fragmenten uit het werk van Anton Tsjechow Vertaling Nieuwe Komedie 1964/1965 25 april 1965 Peter Scharoff
Dat zonderlinge dier Vertaling Toneel- en Televisiegezelschap Ensemble 1965/1966 5 november 1965 Claude Régy
Drie zusters Vertaling Toneel- en Televisiegezelschap Ensemble 1965/1966 1 januari 1966 Peter Scharoff
De spelers Vertaling Toneelgroep Arena 1965/1966 22 januari 1966 Bert Dijkstra
Oom Wanja Vertaling Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1966/1967 3 maart 1967 Peter Scharoff
De wandluis Vertaling Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging 1967/1968 17 november 1967 Reijn Edzard de Vries
De beer Vertaling De Noorder Compagnie 1967/1968 29 mei 1968 Peter Scharoff
Het jubileum Vertaling De Noorder Compagnie 1967/1968 29 mei 1968 Peter Scharoff
Het huwelijksaanzoek Vertaling De Noorder Compagnie 1967/1968 29 mei 1968 Peter Scharoff
Marija Vertaling De Haagsche Comedie 1968/1969 19 april 1969 Carl van der Plas
Oom Wanja Vertaling Zuidelijk Toneel Globe 1969/1970 2 oktober 1969 Ton Lutz
Oom Wanja Vertaling Toneelgroep Theater 1969/1970 2 januari 1970 Adrian Brine
De kersentuin Vertaling Zuidelijk Toneel Globe 1970/1971 2 oktober 1970 Ton Lutz
De meeuw Vertaling De Haagsche Comedie 1970/1971 8 oktober 1970 Paul Steenbergen
Drie zusters Vertaling Zuidelijk Toneel Globe 1972/1973 21 september 1972 Ton Lutz
De meeuw Vertaling Toneelgroep Theater 1973/1974 29 september 1973 Lo van Hensbergen
De revisor Vertaling Publiekstheater 1973/1974 19 december 1973 Jan Grossman
De meeuw Vertaling Onafhankelijk Toneel 1976/1977 29 maart 1977
De revisor Vertaling De Haagsche Comedie 1980/1981 13 december 1980 Pierre Laroche
Elizaveta Bam Vertaling Stichting Noordelijk Theater De Voorziening 1982/1983 15 april 1983 Marten Oosthoek
Het huwelijksaanzoek Vertaling De Haagsche Comedie 1984/1985 24 augustus 1984 Guido Jonckers
De petsjeneg Vertaling Mugmetdegoudentand 1986/1987 1 april 1987 Wim Janssen, Evert van der Meulen
De stenen gast Vertaling Theatergroep Piek 1988/1989 20 december 1988 Willibrord Keesen, Ger Visser
Drie zusters Vertaling Theatergroep Piek 1989/1990 15 februari 1990 Willibrord Keesen
De Ivanovs Vertaling Orkater 1990/1991 1 maart 1991 Aat Ceelen
De beer Vertaling Stadsschouwburg Amsterdam 1991/1992 19 maart 1992 Willem van de Sande Bakhuyzen
Het huwelijksaanzoek Vertaling Stadsschouwburg Amsterdam 1991/1992 14 mei 1992 Cox Habbema
De kersentuin Vertaling Stichting Amai 1996/1997 30 augustus 1996 Jochem Royaards
De meeuw Vertaling Noord Nederlands Toneel 1998/1999 30 januari 1999 Koos Terpstra
De beer Vertaling Het MUZtheater 1999/2000 23 februari 2000 Colla Marsman
Oom Wanja Vertaling Toneelgroep Amsterdam 2004/2005 19 november 2004 Olivier Provily
Kalchas Auteur (schrijver libretto, scenario) Kunstmaand Amsterdam 1961/1962 8 juni 1962 Bodo Igesz, Johan Fiolet
Kalchas Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Haags Muziektheater 1969/1970 27 september 1969 Paul de Rideaux

Bibliografie

  • Ervaringen (1936)
  • Gestalten en seizoenen (1945)
  • De overkant (1946)
  • Verticale vlucht (1947)
  • Over Poesjkin (1958)
  • Rusland zwart op wit (1966)
  • De kinderen van Jesenin (1969)
  • Russische notities (1981)
  • Herzen in gesprek met zichzelf (1988)
  • Poesjkin en Onegin (1989)
  • Geld en goed bij Dostojevski (1990)
  • Russische werkelijkheden (1991)
  • Beeld in spiegel (ca. 1944)

Biografieën

  • Nico Scheepmaker, De vertaaldrift van Charles B. Timmer, Vrij Nederland, 19 februari 1977.
  • Cees Willemsen, Charles B. Timmer (1907-1991), de verholen romanticus, tijdschrift Tirade. Jaargang 40 (1996)

Bronnen