Chaja Goldstein
Chaja Goldstein. Schets door Cees Bantzinger, 1933. Collectie TIN.
| Naam | Chaja Goldstein |
|---|---|
| Volledige naam | Chaja Rachul Goldstein |
| Geboortedatum | 2 juli 1908 |
| Geboorteplaats | Rypin |
| Overlijdensdatum | 27 januari 1999 |
| Overlijdensplaats | Netanya |
| Beroep | Zanger, Danser |
| Discipline | Muziektheater |
| Externe databases: | |
| VIAF |
Biografie
Chaja Goldstein (1908-1999) was een Poolse danseres en zangeres. Zij groeide op in armoede in de stad Rypin in het Noordwesten van Polen. Na de Eerste Wereldoorlog vlucht het gezin Goldstein naar Berlijn. Chaja is dan 10 jaar. Ze wordt toegelaten op het Gymnasium, maar wegens geldgebrek kan zij haar school niet afmaken. Overdag werkt ze in een boekwinkel, 's avonds gaat ze naar dansles. Over het dansen zegt ze in 1933 in een interview in het het tijdschrift De Nieuwe Pers: "Ik kwam tot het bewustzijn, dat je alleen dansen mag, als je werkelijk iets te zeggen hebt. Je moet het niet hebben over de natuur, de hemel en allerlei mooie dingen en filosofische gedachten. Maar wel over hen die ons allen interesseren, dat zijn de mensen en hun problemen".
In 1933 vlucht zij samen met Dora Gerson vanuit Berlijn naar Amsterdam. Van 1933 tot 1948 verblijft Goldstein in Nederland. Zij maakt deel uit van het emigranten Cabaret Ping Pong onder leiding van Kurt Egon Wolff. In 1933 treedt dit gezelschap voor het eerst in Nederland op in het Rika Hopper Theater (het huidige Desmet) aan de Plantage Middenlaan 4A te Amsterdam. Er volgen ook optredens in Den Haag, Rotterdam en Haarlem. Goldstein treedt hierin op als danseres. Ze oogst echter vooral groot succes als zangeres van Jiddische liederen.
In december 1942 belandt ze in Kamp Westerbork maar komt in augustus 1943 weer vrij. Zelf zegt ze daarover dat ze is vrijgekocht door Philipp Heinrich Bauchhenss, de echtgenoot van Sonia Gaskell, haar danslerares.
Na de oorlog mist ze het succes van voor de oorlog. Daarom emigreert het echtpaar in 1948 naar New York. Na een aanvankelijk enthousiast publiek blijft het succes uit en stopt ze met optreden.
In 1973 keert ze met haar zieke echtgenoot naar Amsterdam terug. Na het overlijden van haar man emigreert Chaja Goldstein in 1978 naar Netanya in Israel, waar haar broer woonde.
Chaja overlijdt op 27 januari 1999. Ze wordt in Netanya begraven in aanwezigheid van twaalf mensen.
Zie ook haar biografie op de website van Resources Huygens.
Theater CV
Chaja Goldstein heeft bijgedragen aan 8 productie(s).
Chaja Goldstein heeft gewerkt in de volgende functies:
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Producent - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Chaja Goldstein heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In choreografie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Eerste Programma in Nederland | Uitvoerende | Cabaret Ping Pong | 1932/1933 | 6 mei 1933 | |
| Bunter Abend (I) | Uitvoerende | Gruppe Bühne Lager Westerbork | 1942/1943 | 6 juli 1943 | Simon Dekker-Dickson |
| Zonder titel | Uitvoerende | Chaja Goldstein | 1946/1947 | 30 januari 1947 | |
| Zonder titel | Uitvoerende | Chaja Goldstein | 1946/1947 | 29 mei 1947 | |
| Zonder titel | Uitvoerende | Chaja Goldstein | 1947/1948 | 12 mei 1948 | |
| Dans- en chanson-avond Chaja Goldstein | Producent | Chaja Goldstein | 1932/1933 | 5 april 1933 | |
| Dans- en voordrachtavond | Producent | Chaja Goldstein | 1945/1946 | 18 oktober 1945 | |
| Zonder titel | Producent | Chaja Goldstein | 1946/1947 | 30 januari 1947 | |
| Zonder titel | Producent | Chaja Goldstein | 1946/1947 | 29 mei 1947 | |
| Zonder titel | Producent | Chaja Goldstein | 1947/1948 | 12 mei 1948 | |
| Afscheidsavond van Chaja Goldstein | Producent | Chaja Goldstein | 1947/1948 | 12 mei 1948 |
Trivia
Chaja Goldstein is zowel door Paul Citroen als Cees Bantzinger vele malen geportreerd. De schetsen van Bantzinger worden bewaard in de collectie van Theater Instituut Nederland.
Bronnen
- Productiedatabase
- D.B. De Poolsche danseres. In: De Nieuwe Pers. Red. A. Borger. No. 4 (1933)
- Frits Abrahams. Onweerstaanbaar portret van Chaja. weblog 7 nov. 2008
- Frits Abrahams. Chaja Goldstein, een tragisch artieste. weblog 4 dec. 2008