Canon:1955 - Toon Hermans presenteert Voor u Eva, de eerste onemanshow
| Gebeurtenis | |
|---|---|
| Titel: | Toon Hermans presenteert Voor u Eva, de eerste onemanshow |
| Afbeelding: | media:Repro-R1963-001-1.jpg |
| Datum: | 1955-11-18 |
| Beschrijving: | De grote drie van het Nederlandse cabaret. |
| Tijdlijn(en): | Tijdlijn van het Nederlands Theater |
| Perso(o)n(en): | Toon Hermans |
| Productie(s): | One Man Show - Voor u, Eva - Toon Hermans - 1955-11-18 |
| Gezelschap(pen): | |
| Theater(s): | Scala Theater, 's-Gravenhage |
Toon Hermans presenteert Voor u Eva, de eerste onemanshow
De grote drie van het Nederlandse cabaret.
Begin jaren vijftig meldde zich een cabaretier in de Nederlandse theaters die samen met Wim Kan en Wim Sonneveld tot de grote drie van het Nederlands cabaret zou gaan behoren: Toon Hermans. Deze geboren en getogen Limburger was zijn carrière begonnen als revue-artiest en was een groot bewonderaar van de revueartiest Johan Buziau. Vanaf 1953 ging Hermans op zoek naar een nieuwe cabaretformule. En die vond hij.
Cabaretlandschap vóór Toon
Theaterliefhebbers die in de jaren twintig, dertig, veertig en vijftig uit de vorige eeuw naar cabaret gingen, kregen het werk van een ensemble voorgeschoteld. Natuurlijk, er was vaak een centrale artiest, maar die artiest had altijd een groepje mensen om zich heen verzameld. Samen verzorgden ze dan een avondvullend programma. Zo’n avond was een aaneenschakeling van sketches, zangnummers, korte conferences en groepsnummers.
Het cabaretlandschap werd in Nederland in de eerste decennia na de oorlog aanvankelijk gedomineerd door twee van die groepjes: het ABC Cabaret van Wim Kan en het Cabaret Wim Sonneveld. Het eerste legde zich toe op politiek cabaret, met een sterk literaire inslag. Het tweede op satirische schetsjes met herkenbare, Hollandse typetjes en prachtige liedjes.
Introductie van de onemanshow
Het was Toon Hermans die in 1955 de One Man Show introduceerde, naar Frans en Amerikaans voorbeeld. In het programmaboekje van Voor u Eva, zoals het programma heette, meldde hij dat die formule in Frankrijk en Amerika heel gewoon was. Zangers als Maurice Chevalier, Charles Trenet, Gilbert Becaud deden regelmatig een tour de chant; en ook een Amerikaanse artiest als Danny Kaye schrok er niet voor terug om in zijn eentje een hele avond te vullen, zingend en met komische intermezzo’s. En dat ging Toon nu ook doen.
Zingen, babbelen en kleine wijsheden
Begeleid door een jazztrio bracht Toon in zijn eentje een avondvullend programma: voor de pauze tien nieuwe liedjes – van Amerikaanse jazz tot Franse chansons; na de pauze een selectie uit zijn oeuvre, een soort ‘best of’, waarbij hij losjes met het publiek converseerde. Dat was ook het nieuwe aan Toon Hermans: zijn optredens hadden geen politieke dimensie, hij had ook geen sketches, vertelde geen moppen. Hij wekte de indruk dat hij er maar een beetje op los babbelde.
Hij kon eindeloos voortborduren op een bepaald los woord, op een dierengeluid. Of hij vertelde kolderieke verhaaltjes, daarbij puttend uit zijn eigen, deels verzonnen biografie en leunend op een perfecte timing. Een laatste ingrediënt waren de ingetogen, kleine wijsheden en versjes over het leven, het geluk en de liefde. Gebundeld zouden die later in grote oplagen over de toonbank gaan.
Massaal de slappe lach
Voor u Eva was een groot succes, maar de echte doorbraak kwam in 1958, toen Toons tweede onemanshow live op televisie werd uitgezonden door de AVRO. Ruim twee miljoen mensen hoorden hem onder meer ‘Méditerranée’ zingen, en ‘Ballonnetje’, en kregen de slappe lach bij de conferences als ‘De sprekert’ en ‘De stoel’. Vanaf dat moment behoorde Toon tot de grote drie. Tot op hoge leeftijd behield hij het vermogen om zijn publiek moeiteloos aan zich te binden.
Sonneveld en Kan
Na Toons succes gingen ook Sonneveld en Kan op zoek naar een andere formule. Wim Sonneveld stopte in 1959 met zijn eigen ensemble omdat hij zich meer in de breedte wilde ontwikkelen. Hij stortte zich op film, show en musical. Zo introduceerde hij in 1960 – met veel succes - de Amerikaanse musical in Nederland: My fair lady. Furore maakte hij met de drie shows die hij daarna maakte, waarbij hij zich terzijde liet staan door achtereenvolgens Marijke Merckens, Ina van Faassen, Willem Nijholt en Corrie van Gorp. Bij het ABC Cabaret werd het aandeel van Wim Kan steeds groter. De mensen kwamen toch voornamelijk voor hem. In 1970 liet hij zijn gezelschap ter ziele gaan.
Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland