Albert van Dalsum: Volgens anderen

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Logo eenlevenlangtheater2.jpg

Albert van Dalsum, 1950. Foto: Ralph Prins. Collectie Theater Instituut Nederland.

Eenlevenlangtheater Albert van Dalsum:

Volgens anderen

Vakgenoten van Albert van Dalsum hebben zich in de loop der tijd in de media uitgelaten over hun visie op Van Dalsum's vakmanschap en kwaliteiten. Hun blik biedt vaak een net iets andere invalshoek.

Volgens actrice Hetty Beck

"Dallie is de grootste van ons allemaal."

Geciteerd uit: 'De Tijd', André Rutten, 26 oktober 1971

Volgens August Defresne

Regisseur August Defresne richtte in 1929 samen met Van Dalsum het Oost-Nederlandsch Tooneel op, en bleef de rest van zijn leven met hem samenwerken.

"Van Dalsum is een mens van heel groot formaat. Men versta mij wel, ik bedoel dit niet alleen als compliment, ik meen, groot formaat in gunstige én ongunstige eigenschappen. En in de ongunstige zin blijkt nergens zo sterk als in zijn ontwerpen. Vraag een reus om een luciferkistje te maken en het zal een kist worden. Een kist kan groot en sterk en glanzend mooi zijn, maar is als luciferdoosje totaal mislukt. Een dergelijk gevaar vertoont Van Dalsum ook als decorontwerper."

Geciteerd uit: 'Albert van Dalsum, man van het toneel', Jan Plekker, 1983

"Voor mij is hij de acteur met het breedste en diepste innerlijke gamma. Geen emotie is hem vreemd of te sterk. Als acteur is hem niets te veel en niets te weinig. Maar hij moet begrijpen, weten waaróm en doordringen tot de achtergronden van de te spelen figuur. En gedreven door dit kennen en voelen van het uit te beelden karakter, schiep Van Dalsum dit karakter in zichzelf, levend en in volle gestalte en realiseerde daardoor in zijn beste rollen de hoogste mogelijkheden van het toneelspelen die er bestaan."

Geciteerd uit: 'Haagsche Courant', August Defresne, 7 november 1957

Volgens Paul Steenbergen

Acteur Paul Steenbergen ontvangt in 1963 de Albert van Dalsumring uit handen van de naamgever zelf.

"Kenmerkend voor Van Dalsum is de indringende wijze waarop hij altijd weer die figuur, die hij op het toneel had uit te beelden, probeert te benaderen. Met een uiterst scherpe nauwkeurigheid tracht hij de achtergrond van het personage alsook de problemen van het stuk te doorgronden, zich hierbij richtend op de sociale, menselijke problemen van het moment én op de universele en/of mystieke gedachten. Op die manier boetseert hij als het ware bij zichzelf het karakter van de rol: Van Dalsum speelt toneel met de inzet van zijn gehele persoonlijkheid."

Geciteerd uit: 'Het Parool', 1964

Volgens actrice Sara Heyblom

"Van Dalsum is een vreemde, wonderlijke man. Ik weet niet goed hoe ik dat moet verklaren. Ik denk dat het komt omdat hij een geniale man is. Hij is zeer emotioneel, kan ineens koppig en lastig zijn en dan opeens, van de ene minuut op de andere, alleraardigst en een beetje kinderlijk. Maar hij is tot in de toppen van zijn vingers een kunstenaar en het maakt een groot verschil of je alleen maar acteur bent of ook kunstenaar."

Geciteerd uit: 'Panorama', Clé Souren, 1964

Volgens zijn vrouw Do van Dalsum

Do van Dalsum-Mogendorff bij de presentatie de biografie van Albert van Dalsum door Jan Plekker in 1983, naast het schilderij van de hand van Kees Verwey. Collectie Sjeng van Dalsum.

Albert van Dalsum en Do Mogendorff trouwen in 1930 en blijven bij elkaar tot Albert overlijdt.

"Dal is geen makkelijke man, maar dat kan ook niet bij een enorm talent als hij heeft. Hij kan dikwijls schreeuwen, ik weet het, maar als hij wil, komt zijn stem uit de hemel. Buiten zijn werk is hij een beetje een levensvreemde man. Ik liep eens met hem op straat toen het begon te regenen. Ik stak een paraplu op, een rode. ‘Wat gek’, zei hij, ‘dat je een parasol bij je hebt’. Voor hem waren alle paraplus nog zwart.
Hij heeft een grote invloed op mijn leven als actrice gehad. Want toneel is mijn leven."

Geciteerd uit: 'Panorama', Clé Souren, 1964

Volgens acteur Jules Croiset

"Ik vond het griezelig om met Van Dalsum te spelen, ik had zoveel over hem gehoord. Maar hij bleek erg vriendelijk te zijn, hij gaat bij de jongeren zitten en heeft helemaal niet de houding van ik-hoor-er-niet-bij, niets oude-garde-achtigs. In hotels is hij erg gezellig, blijft tot het laatst toe op en vertelt verhalen over vroeger."

Geciteerd uit: 'De Telegraaf', Dimitri Frenkel Frank, 17 oktober 1959

Volgens actrice Magda Janssens

"Hij heeft nog nooit een mop verteld, en hij lacht pas veel later dan de anderen, behalve als je hem van tevoren zegt dat je een mop gaat vertellen. Hij is overigens verder lang niet ongezellig, hij praat graag en veel, is gemoedelijk en goedlachs – maar als hij werkt concentreert hij zich op een bijna mystieke manier, sluit hij alles af. Als hij optreedt is hij een uur van tevoren in zijn kleedkamer en bijna niet meer te benaderen. Bij een grote rol durft niemand achter de coulissen een woord tegen hem te zeggen."

Geciteerd uit: 'De Telegraaf', Dimitri Frenkel Frank, 17 oktober 1959

Volgens Paul Storm

Paul Storm richtte in 1940 samen met Van Dalsum Toneelgroep Studio op.

"Dat communisme bij hem was hetzelfde als bijvoorbeeld bij Charley Toorop, een gevoel van: ik wil iets doen voor de mensen, een humanistisch verlangen. Hij wilde iets belijden en hoewel van huis uit katholiek, was hij in die tijd niet gelovig […] Hij is in de oorlog zijn vrouw – die van oorsprong niet katholiek was – gevolgd toen zij zich bekeerde. Hij zag hoe ze gegrepen was, haar wezen straalde iets uit, en hij is nu een overtuigd en diepgelovig katholiek."

Geciteerd uit: 'De Telegraaf', Dimitri Frenkel Frank, 17 oktober 1959