Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Canon 1978

Canonlogo.jpgSinfonietta van Jirí Kylián: internationaal danssucces

Kylián en zijn gezelschap, het Nederlands Dans Theater, bewerkstelligen een verhevigde, internationale belangstelling voor de Nederlandse dans.

Dansen over de grenzen heen

Dans is een internationale kunstvorm, waarin taal en taalbarrières nauwelijks een rol spelen. Net als musici hebben dansers en choreografen vaak een internationale carrière. Dat begint al op de opleiding. Op de Nederlandse dansopleidingen is meer dan 50 % van de leerlingen afkomstig uit het buitenland en in de gezelschappen loopt het percentage niet in Nederland opgeleide dansers soms op tot boven de 90%. Maar Nederland is niet alleen een werkveld voor dansers uit het buitenland, omgekeerd steken Nederlandse dansers en choreografen ook de grens over.

Nederlands Dans Theater in het buitenland

Al sinds de jaren zestig zijn Nederlandse dansgezelschappen graag geziene gasten in het buitenland. Instrumenteel in die ontwikkeling is vooral het Nederlands Dans Theater (NDT) geweest. Dit gezelschap ontwikkelde in de jaren zestig van de vorige eeuw een heel eigen en zeer succesvolle vorm van danstheater, een mix van klassiek ballet en moderne dans. Met choreografieën van onder anderen Hans van Manen en van de Amerikaan Glen Tetley maakte het gezelschap internationale tournees en wist het de Nederlandse dans een vaste plaats te geven op podia in Europa en daarbuiten. In 1973 noemde het gezaghebbende vakblad Dance & Dancers het NDT al ‘The company that changed Europe’.

Beginjaren van het Nederlands Dans Theater. Foto: Sven Ulsa. Collectie TIN Beginjaren van het Nederlands Dans Theater. Foto: Joris-Jan Bos. Collectie TIN Beginjaren van het Nederlands Dans Theater. Rechts: Jaap Flier. Foto: Bram Gebuys. Collectie TIN Glenn Tetley en Hans van Manen. Foto: Particam Pictures / MAI. Collectie TIN

Jirí Kylián: een choreograaf van wereldfaam

Het internationale aanzien van het NDT zou tegen het eind van de jaren zeventig nog verder groeien. Verantwoordelijk daarvoor was een in Tsjecho-Slowakije geboren, en in Engeland en Duitsland opgeleide choreograaf: Jirí Kylián. Na zijn aanstelling als artistiek leider van het NDT in 1975, ontwikkelde hij zich al snel tot een choreograaf van wereldfaam. Zijn ballet Sinfonietta (1978), op muziek van zijn landgenoot Leos Janaceck, was de doorbraak. Op het Spoleto-Festival in de Verenigde Staten werd deze wervelende choreografie met de voor Kylián kenmerkende soepele en veerkrachtige lijnen en de doorlopende en vloeiende bewegingsfrasen met groot enthousiasme begroet.

In de jaren daarna reeg hij daar nog een groot aantal successen aan vast en ontwikkelde hij zich tot een choreograaf die zijn dansers naar de grenzen bracht van wat lichamelijk nog mogelijk was. Met bewegingselementen uit het klassieke ballet, die met ongewone kracht en messcherpe precisie door de dansers werden neergezet, creëerde hij een wereld op het toneel die én zeer esthetisch én zeer sensueel was. Voorbeelden hiervan waren No More Play (1988), Kaguyahime (1988), Un Ballo (1991) en Bella Figura (1995). In 1999, na bijna 25 jaar, legde Kylián het artistiek leiderschap van het NDT in 1999 neer. Tot eind 2009 was hij nog als huischoreograaf aan het NDT verbonden.

Links achter Jiri Kylian. Foto: Marc Jonkers. Collectie TIN Affiche Sinfonietta van het Nederlands Dans Theater, 1978. Ontwerp: William Katz. Foto: Tony van Muyden. Collectie TIN No More Play van het Nederlands Dans Theater, 1988 Foto: Claude Gafner. Collectie TIN Bella Figura van het Nederlands Dans Theater, 1995. Foto: Joris-Jan Bos. Collectie TIN

Ook andere gezelschappen hebben elders succes

De internationale uitstraling van de Nederlandse dans berust niet alleen op het baanbrekende werk van het NDT. Ook Het Nationale Ballet en de kleinere moderne dansgezelschappen hebben een belangrijk aandeel gehad in het internationaal aanzien van de Nederlandse dans. Dans Studio Pauline de Groot, Stichting Dansproduktie, Truus Bronkhorst, Werkcentrum Dans en Dansgroep Krisztina de Châtel waren op festivals over de hele wereld te zien, gevolgd door groepen als Emio Greco PC, Anouk van Dijk en Leine & Roebana. Daarnaast oogsten Nederlandse jeugd- en jongerendansgezelschappen als ISH internationaal veel succes. Dat laatste gezelschap combineert moderne dans, show en elementen uit de urban culture als popmuziek en streetdance met elkaar. Hierdoor vindt het gezelschap aansluiting bij de vormtaal en beleveniswereld van jongeren over de hele wereld.

Pauline Daniëls in Gotspe (Profiel) van Stichting Dansprodukties, seizoen 193-1984. Foto: Bob van Dantzig. Collectie TIN Traction van Dansstudio Pauline de Groot, seizoen 1987-1988. Foto: Clemens Boon. V.l.n.r.: Renate Müller, Pauline de Groot, Nien Mari Chatz. Collectie TIN Goodbye Body van Truus Bonkhorst, 1995. Foto: Leo van Velzen. Collectie TIN

Pulse van Dansgroep Krisztina de Châtel, 2007. Foto: Ton van Til. Collectie TIN Turings Tijgers van Leine & Roebana, seizoen 2002-2003. Foto: Deen van Meer. V.l.n.r.: Tim Persent, Noa Frenkel, Michel Marang. Collectie TIN L.O.U.D. Legends of Urban Dance van ISH, 2008. Foto: Khalil Z'hiri. Collectie TIN


Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland

In 1978 geboren

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Christophe AlbertijnAlbertijn, Christophe1978
Keyna NaraNara, Keyna1978
Eveline AgemaAgema, Eveline1978
Renana RazRaz, Renana1978
Cecilia MoisioMoisio, Cecilia1978
Benjamin BaylBayl, Benjamin1978
Meike van den AkkerAkker, Meike van den1978
Guillem Mont de PalolMont de Palol, Guillem1978
Peter CseriCseri, Peter1978
Victor Mateos ArellanoMateos Arellano, Victor1978
Joseph CallejaCalleja, Joseph1978
Anne ParlevlietParlevliet, Anne1978
Gianni JosephJoseph, Gianni1978
Wine DierickxDierickx, Wine1978
Walter BartBart, Walter1978
The Lounge LizardsLounge Lizards, The19781989
Zvonimir KvesicKvesic, Zvonimir1978
Eno HenzeHenze, Eno1978
Dunja JocicJocic, Dunja1978
Inbal LieblichLieblich, Inbal1978
... meer resultaten

In 1978 overleden

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
José Manuel CapulettiCapuletti, José Manuel21 maart 19251978
Duro LadipoLadipo, Duro19311978
Richard KrausKraus, Richard19021978
The Bothy BandBothy Band, The19751978
ShaktiShakti19741978
Justus BonnBonn, Justus24 maart 19171978
Eberhard StorchStorch, Eberhard19051978
Paul OstraOstra, Paul16 augustus 18993 januari 1978
Zofia WierchowitzWierchowitz, Zofia30 december 19248 januari 1978
Don GillisGillis, Don17 juni 191210 januari 1978
Leonie ReimanBrandt, Leonie28 oktober 190127 januari 1978
Leonie Brandt-PützBrandt-Pütz, Leonie28 oktober 190127 januari 1978
DamiaDamia5 december 188930 januari 1978
Turner LaytonLayton, Turner2 juli 18946 februari 1978
Louise StoeteStoete, Louise23 januari 189312 februari 1978
Alex BradfordBradford, Alex23 januari 192715 februari 1978
Corry van BeckumBeckum, Corry van192420 februari 1978
Maupie StaalStaal, Maupie15 september 188725 februari 1978
Vitin CortezoCortezo, Vitin10 juni 19082 maart 1978
Micheál Mac LiammóirMac Liammóir, Micheál25 oktober 18996 maart 1978
... meer resultaten

In 1978 in première

 PremieredatumLocatie
Klap eens in je handjes - Mini & Maxi - 1978-01-011 januari 1978
Faust - Opera Forum - 1978-01-011 januari 1978Twentse Schouwburg, Enschede
Als ik later groot ben - Theater Rozijn - 1978-01-011 januari 1978De Brakke Grond, Amsterdam
Hersens open, koppen dicht - Genesius - 1978-01-033 januari 1978Stadsschouwburg, Groningen
Koppen dicht - Genesius - 1978-01-03 Hersens open3 januari 1978Stadsschouwburg, Groningen
De kinderspelen - Nederlands Dans Theater - 1978-01-044 januari 1978Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Le scénario - Les Galas Karsenty-Herbert - 1978-01-044 januari 1978Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Zalig hoogtij - Mechels Miniatuur Teater - 1978-01-044 januari 1978Stadsschouwburg, Eindhoven
Het verhaal van de Don Juan - Stichting FACT - 1978-01-077 januari 1978Piccolo Theater, Rotterdam
Poëzie hardop gezongen - Stichting Werkgroep Poëzie Hardop - 1978-01-099 januari 1978De Populier, Amsterdam
Zonder titel - I Colombaioni - 1978-01-1313 januari 1978Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Peines de coeur d'une chatte anglaise - Groupe T.S.E. - Paris - 1978-01-1515 januari 1978Rotterdamsche Schouwburg (1947-1984), Rotterdam
Omiwa Yoshida en Sjaki de zeeman - Poppentheater Musquit - 1978-01-1515 januari 1978Op locatie
Woyzeck - Théâtre de la Mandragore - 1978-01-1616 januari 1978Nieuwe De la Mar Theater, Amsterdam
Five Solo Pieces - Stichting Mickery Workshop - 1978-01-1717 januari 1978Mickery, Amsterdam
De kringloop - Caro van Eyck - 1978-01-1818 januari 1978Schouwburg Amstelveen, Amstelveen
Barst - Proloog - 1978-01-1818 januari 1978Trefcentrum, Rotterdam
Mar en Sien op Kattegat 10 - Koöperatieve Vereniging Het Werkteater - 1978-01-1919 januari 1978Theater Lantaren / Venster, Rotterdam
Metamorfose - Toneelgroep Theater - 1978-01-1919 januari 1978Stadstheater, Arnhem
Opgestaan... plaats vergaan - Toneelgroep Theater - 1978-01-2020 januari 1978Stadstheater, Arnhem
... meer resultaten


In dit decennium opgericht

Edit deze pagina