Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Witold Gombrowicz by Bohdan Paczowski - detail.jpg


Witold Gombrowicz

NaamWitold Gombrowicz
Geboortedatum4 augustus 1904
Geboorteplaats Małoszyce
Overlijdensdatum24 juli 1969
Overlijdensplaats Vence
BeroepAuteur
DisciplineToneel
 Website
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Witold Gombrowicz (1904 - 1969), was een Poolse schrijver van verhalen, romans, toneelstukken, dagboeken en essays.

Gombrowicz was afkomstig uit een gegoede familie en studeerde rechten aan de Universiteit Warschau en filosofie en economie aan het Institut des Hautes Etudes Internationales in Parijs. In 1933 publiceerde hij zijn eerste bundel korte verhalen onder de titel Pamiętnik z okresu dojrzewania. In augustus 1939, vlak voor de Duitse inval in Polen, vertrekt hij naar Buenos Aires, Argentinië, waar hij aanvankelijk zo moeilijk kon rondkomen dat hij begrafenissen van volslagen vreemden bezocht om aan eten te komen. Later vindt hij een vaste betrekking bij de Banco Polaco, de Argentijnse tak van de Poolse staatsbank. In 1964 vestigt hij zich in Royaumont, bij Parijs; later dat jaar verhuist hij naar Vence, bij Nice. Veel van zijn werk werd gepubliceerd in het Poolse emigrantentijdschrift Kultura, van Jerzy Giedroyć. In het communistische Polen was het werk van Gombrowicz lang verboden. Gombrowicz wordt samen met Bruno Schulz en Stanisław Ignacy Witkiewicz beschouwd als een van voormannen van de Poolse avantgarde.


Witold Gombrowicz heeft bijgedragen aan 26 productie(s).

Witold Gombrowicz heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Witold Gombrowicz heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging 1966/1967 12 maart 1967 Agaath Witteman
Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Centrum 1967/1968 8 september 1967 Peter Oosthoek
Het huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1967/1968 20 april 1968 Robert de Vries
Ik Auteur (schrijver libretto, scenario) Lantaren / Venster Producties 1984/1985 21 februari 1985
Ik Auteur (schrijver libretto, scenario) Ton Pompert 1984/1985 21 februari 1985
Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) De Zaak 1985/1986 21 maart 1986 Mark Timmer
Op de keukentrap Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theaterunie 1986/1987 19 september 1986 Reinhilde Weyns
Modes Auteur (schrijver libretto, scenario) Grand Theatre Producties 1986/1987 20 mei 1987 Paul de Bruyne
Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) Teneeter 1987/1988 7 november 1987 Andy Daal
Het kunstmatige paradijs Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Uz 1987/1988 13 november 1987 Wouter Steenbergen
Het huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) P.T.T. (Paleis Toneel Theater) 1988/1989 13 september 1988 Erik-Ward Geerlings
Geschiedenis Auteur (schrijver libretto, scenario) De Pragmatici 1990/1991 15 september 1990 Erik-Ward Geerlings, Pieter Jan Smit
Yvonne, Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) TheaterTeater VZW 1990/1991 10 januari 1991 Jappe Claes
Yvonne, Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) TheaterTeater VZW 10 januari 1991 Jappe Claes
Yvonne Auteur (schrijver libretto, scenario) Art & Pro 1990/1991 12 januari 1991 Guy Joosten
Blicken Auteur (schrijver libretto, scenario) Wouter Steenbergen 1990/1991 23 maart 1991 Wouter Steenbergen
Witold / Maagdelijkheid Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Toneelschuur Producties 1991/1992 15 oktober 1991 Sam Bogaerts
Een kleine remedie tegen de hoest Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Toneelschuur Producties 1992/1993 7 januari 1993 Johan Dehollander
Groeten uit Hotel Halfweg Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theaterwerkplaats Limburg Het Kruis van Bourgondië 1992/1993 8 mei 1993 Richard den Dulk
De memoires van Stefan Czarniecki Auteur (schrijver libretto, scenario) Maten V.Z.W. 1994/1995 22 mei 1995 Waas Gramser, Kris van Trier
Een kogelronde nul Auteur (schrijver libretto, scenario) Veem House for Performance 1995/1996 11 mei 1996
Goya Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Tzara 1997/1998 1 oktober 1997 Jos Vijverberg
Yvonne prinses van Bourgondië Auteur (schrijver libretto, scenario) Theaterschool 2000/2001 24 november 2000 Miriam Boolsen
Ksztalt Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater Oostpool 2009/2010 12 juni 2010 Marcus Azzini, Maria Kraakman, Stefan Rokebrand, Ali Ben Horsting, Lard Adrian, Erik Whien
Yvonne, prinses van Bourgondië Auteur (schrijver libretto, scenario) Tibaldus 2017/2018 9 augustus 2017 Timeau de Keyser
Het huwelijk Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelhuis 2019/2020 10 augustus 2019 Timeau de Keyser

Literaire werk

Gombrowicz' literaire werk kenmerkt zich door een zekere obsessieve sacraliteit, waarbij op het eerste gezicht onbeduidende zaken en handelingen tot in het absurde worden uitvergroot. De personages in zijn romans en verhalen zijn vaak slachtoffers van een op de spits gedreven, groteske logica, waarop ze zelf geen vat lijken te hebben en waarin ze hun identiteit geheel lijken te verliezen. Dit levert vaak hilarische situaties op, die echter niet een louter onderhoudende functie hebben, maar de vraag naar betekenis en eigenheid een zekere urgentie verlenen.

Gombrowicz' bekendste roman is ongetwijfeld 'Ferdydurke' uit 1937, waarin een volwassen man terug naar school wordt gestuurd om weer onvolwassen te worden. De roman werd geprezen door Bruno Schulz en Zofia Nałkowska. Andere noemenswaardige romans zijn 'Trans-Atlantisch, 'Pornografie' en 'Kosmos' die door velen als zijn meest geslaagde roman wordt beschouwd. Naast zijn romans hield hij een uitgebreid dagboek bij en schreef hij enkele absurdistische toneelstukken. Zijn werk wordt vaak vergeleken met Kafka, Samuel Beckett, Eugène Ionesco, en de Franse existentialisten.

Het nagenoeg volledige werk van Gombrowicz is op basis van de Franse en Duitse vertalingen in het Nederlands vertaald door Paul Beers.

Enkele in het Nederlands vertaalde werken

  • Dagboek
  • De beheksten
  • Ferdydurke
  • Kosmos
  • Pornografie
  • Trans-Atlantisch
  • Toneel

Externe link

Bronnen