Wim T. Schippers
| Naam | Wim T. Schippers |
|---|---|
| Volledige naam | Willem Theodoor (Wim T.) Schippers |
| Geboortedatum | 1 juli 1942 |
| Geboorteplaats | Groningen |
| Beroep | Schrijver, Beeldend kunstenaar |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| RKD |
Biografie
Wim T. Schippers (1942) is een Nederlandse televisiemaker, radiomaker, (toneel)schrijver en beeldend kunstenaar.
De beeldende kunst van Wim T. Schippers heeft verwantschap met Fluxus, Pop Art en conceptuele kunst. Als theatermaker maakt hij gebruik van humor en absurditeit. Als schrijver creëert hij vaak Neologisme (nieuwe woorden).
Oudere televisiekijkers kennen hem het beste van de controversiële uitzendingen die hij tijdens de jaren '60 en '70 maakte: Hoepla, Fred Haché Show, Barend Servet en Sjef van Oekel. De jeugd herkent hem aan zijn stem: hij speelt Ernie, Graaf Tel en Kermit de Kikker in Sesamstraat
Jeugd en studie
Schippers werd in Groningen geboren en bracht zijn jeugd door in Bussum. Hij volgde een opleiding aan wat later de Rietveld Academie zou heten, maar maakte deze niet af. Centraal in zijn levensfilosofie staat dat het leven nergens op slaat. Dat komt tot uitdrukking in zijn werk, dat gekenmerkt wordt door een grote mate van absurditeit.
Na zijn studie richtte Schippers zich op het maken van a-dynamische kunst. Hij liet zich inspireren door Marcel Duchamp en andere dadaïsten; het gedachtegoed viel samen met de ideeën van de Fluxusbeweging van George Maciunas. Hij organiseerde met vrienden en collega's veel tentoonstellingen en manifestaties, waarvan het A-dynamisch manifest (samen met Ger van Elk en Bob Wesdorp) en de Manifestatie Aan Het Strand Te Petten in december 1962 (volgens sommige bronnen 1963) het bekendst werd. Daarbij goot Schippers onder het toeziend oog van de pers een flesje Green Spot limonade leeg in de zee bij Petten. Deze vorm van "conceptual art" noemde hij "waarachtig oninteressant", waarmee de filosofie achter zijn a-dynamische werk treffend omschreven lijkt. Het a-dynamisch gedachtegoed werd op een aantal Fluxus-festivals gedemonstreerd. Een daarvan was het stuk "1. niet roken; 2. niet eten; 3. roken; 4. eten". Vijf mannen komen op, gaan naast elkaar staan, kijken enkele minuten de zaal in en vertrekken. Even later komen ze terug, stellen zich naast elkaar op en gaan weer weg. Opnieuw komen ze terug maar nu roken ze eerst een sigaret alvorens te vertrekken. Dan komen ze nog een keer op, eten een broodje en gaan af. Na de a-dynamische periode maakte Schippers werk dat valt onder de noemer Pop-Art. Zijn grote paarse stoel in het Vondelpark is hiervan een bekend voorbeeld.
Schippers bedacht in 1979 een kunstwerk voor een plek in een vijver op de campus van de Universiteit Twente: Het Torentje Van Drienerlo. Het object, een kerktorenspits die boven het wateroppervlak van de vijver uitsteekt, wekt de indruk dat een kerkgebouw onder water is verzonken en staat daarmee symbool voor het achterblijven van kerkelijke dogma's bij nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Theater CV
Wim T. Schippers heeft bijgedragen aan 28 productie(s).
Wim T. Schippers heeft gewerkt in de volgende functies:
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Wim T. Schippers heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Flesje limonade gazeuse in zee te Petten, 6 december 1963. (Herhaalde daad die eerder plaatsvond op 29 oktober 1961). Met: Wim T. Schippers. Fragment n.a.v. de tentoonstelling: Van Bree tot Breuker, Theater Instituut Nederland, 1983. Collectie TIN.
Toneel
Een project van Schippers dat zelfs wereldnieuws werd is het toneelstuk Going to the dogs (1986). O.a.de BBC besteedde er aandacht aan. Het bijzondere van dit stuk was dat de acteurs geen mensen waren maar herdershonden. De honden liepen op het podium rond, blaften wat, en keken naar de televisie, waar ook honden te zien waren. Volgens Schippers volgden zijn acteurs nauwgezet het script; de meeste toeschouwers waren hiervan minder overtuigd. De voorstelling leidde tot Kamervragen.
Andere stukken die hij schreef zijn: "Even goed een hele reis" (premiere1983) en "Waar gaat het over" (premiere 1984) voor het Lunchtheater van Toneelgroep Centrum, "Kutzwagers" (premiere 1984) ook voor Toneelgroep Centrum, "Zonder Titel voor Toneelgroep Amsterdam (première in 2000) en Relapsus voor Orkater (1995). Het toneelstuk Wuivend Graan is op 13 oktober 2007 in première gegaan en werd uitgevoerd door Hummelinck Stuurman. In 2008 volgde Wat nu weer
Going to The Dogs van Wim T. Schippers, 1986.
Televisie
Hoepla
In 1967 werd Schippers gevraagd om mee te werken aan een nieuw televisieprogramma voor de VPRO; dit werd het muziekprogramma Hoepla. In de eerste aflevering van het programma (28 juli 1967) liep het model Phil Bloom bloot door het beeld, wat leidde tot veel geschokte reacties. In de volgende aflevering was Bloom opnieuw te zien. Ze las een stukje voor uit het dagblad Trouw. Toen ze de krant liet zakken bleek ze geheel naakt te zijn. Kamervragen en opzeggingen bij de VPRO waren het gevolg. Na de derde aflevering werd het programma stopgezet. Na dit avontuur bij de televisie richtte Schippers zich weer op de kunst en produceerde zijn Pindakaasvloer.
Van Oekel
Vanaf 1971 werkte Schippers opnieuw voor televisie. Met Ruud van Hemert, Gied Jaspars en Wim van der Linden bedacht hij De Fred Haché Show en de show Barend is weer bezig. Schippers was verantwoordelijk voor de teksten en het decor. Voor het personage Sjef van Oekel (gespeeld door komiek Dolf Brouwers) betekenden deze beide programma's een doorbraak op het scherm. De beide shows, waarin sociale conventies en taboes werden doorbroken, waren vooral onder de jeugd erg populair. Vanaf 1974 kreeg 'Van Oekel' een eigen show: Van Oekel's Discohoek. Naar aanleiding van de televisieshows werden ook een paar singles uitgebracht, en rond 'Van Oekel' verscheen een reeks stripverhalen, getekend door Theo van den Boogaard. De strips werden goed verkocht en er verschenen vertalingen in Frankrijk (waar de hoofdpersoon Léon van Oukel heette, later: Léon-La-Terreur), Duitsland (Julius Patzenhofer), Denemarken en Spanje. Brouwers ontving echter niets van het met de strips verdiende geld, hoewel hij wel werd afgebeeld. Bovendien wenste hij niet langer vloekend of in pornografische situaties in beeld te worden gebracht. Hij spande een rechtszaak aan. In 1991 besliste de rechter dat Brouwers niet langer mag worden afgebeeld in ‘obscene of pornografische scènes’. Over de financiële vergoeding bereikten Schippers en Brouwers een schikking. In 1997 onthulde hij samen met Willy Dobbe in Olst het Willy Dobbeplantsoen, dat in veel van zijn programma's als decor fungeerde. Het plantsoen in de televisieserie werd, naar een idee van Wim. T. Schippers, ontworpen door decorbouwer Jaap de Groote.
Opzoek naar Yolanda
In 1984 start Schippers de komedieserie Opzoek naar Yolanda en in 1989 de 'dramady' serie We Zijn Weer Thuis met Schippers in de rol van Simon Raaspit.
Presentator
Tussen 1995 en 2002 presenteerde Schippers de Nationale Wetenschapsquiz. In 2003 kwam zijn presentatorschap tot een einde: de VPRO-gids drukte toen de vragen te vroeg af, waarna de VPRO en Schippers niet tot overeenstemming konden komen hoe de quiz nu uitgevoerd moest worden. In 1997 was Schippers de presentator van Zomergasten (televisieprogramma en in 2002 presenteerde hij het wetenschapsprogramma Flogiston.
Tekstvoordracht
Sesamstraat
Wim T. Schippers is bij de jeugd bekend doordat hij vanaf de eerste uitzending op 4 januari 1976 van Sesamstraat onder andere de stemmen van Kermit de Kikker en Ernie (van Bert en Ernie) insprak. Later nam hij ook Graaf Tel voor zijn rekening. Paul Haenen nam Bert voor zijn rekening. Ook heeft hij voor de Nederlandstalige versie van Walt Disneys Sneeuwwitje de stem van Dwerg Giechel (Happy) ingesproken.
Mickey Mouse
Eind jaren '70, begin jaren '80 heeft Schippers de stem van 's werelds beroemdste muis ingesproken, Mickey Mouse. Hieraan kwam echter abrupt een einde toen de Amerikanen van de Disney Corporation erachter kwamen. Ze vonden de stem van Schippers niet genoeg op die van de originele Mickey Mouse lijken. De cartoons die hij had ingesproken, moesten opnieuw worden ingesproken met de stem van Marcel Maas. Door onbekende oorzaak kan Schippers' Mickey nog wel beluisterd worden in Mickey's Kerstfeest op de dvd van Mickey Mouse in living color 2.
Radio
Ook op de radio]heeft Wim T. Schippers zijn sporen nagelaten. In 1979 en 1980 droeg hij in de rol van Harko Wind bij aan het programma De Suite. Later kreeg hij zijn eigen programma: Ronflonflon met Jacques Plafond (1984-1991), gekenmerkt door de typische Schipperiaanse humor en het feit dat Schippers (als Jacques Plafond) door alle platen heen praatte. In dit programma sprak Schippers zijn gasten consequent met joe aan, om niet te hoeven kiezen voor je of u. Dit is typerend voor de vrije manier waarop hij met de taal omgaat - een kenmerkend voorbeeld voor Schippers' niet onbelangrijke rol als vernieuwer van het Nederlands. Voorbeelden van uitdrukkingen die hij bedacht zijn het woord 'gekte' en de uitdrukking 'jammer, maar helaas!'
Beeldende kunst
Centraal Museum
In 1997 vond in het Centraal Museum in Utrecht de tentoonstelling Het Beste van Wim T. Schippers plaats, waarin een overzicht werd gegeven van zijn complete oeuvre tot op dat moment. De tentoonstellingspublicatie werd geschreven door Harry Ruhe, en de gehele oplage werd in een keer opgekocht door boekwinkelketen De Slegte. De publicatie werd gekenmerkt door een aparte manier om zowel de Nederlandse als de Engelstalige tekst te representeren: in plaats van dat deze op twee aparte pagina's werd afgedrukt werden ze over elkaar gedrukt, de ene in het groen en de ander in het rood. Door middel van twee bijgeleverde doorzichtige vellen in rood en groen kon op die manier de gewenste taal zichtbaar worden gemaakt, dit ontwerp kwam van ontwerpbureau Thonik.
Wetenschap & Techniek
Op donderdag 16 december 1999 is in het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een kunstwerk van Wim T. Schippers met de titel Het is me wat onthuld. Rijksbouwmeester Wytze Patijn bood het kunstwerk aan het ministerie aan.
Voor de entreehal van het ministerie vervaardigde Wim T. Schippers een technisch hoogstandje. Na een maandenlange samenwerking met de Technische Universiteit Delft is het met dit zogenaamde mechatronische apparaat gelukt om de zwaartekracht door middel van magnetische sturingssystemen schijnbaar op te heffen.
Boven een natuurstenen, kubusvormige sokkel hangt roerloos een kolossaal brok steenachtige materie, volledig vrij zwevend in de lucht. Drie grote elektromagneten oefenen een opwaartse kracht uit op drie permanente magneten die in het zwevende object zijn ingebouwd. Lasersensoren, die zijn aangebracht in de holle sokkel, meten honderd keer per seconde de precieze positie van de steen. Een computer stuurt met behulp van die informatie de speciale versterkers aan die de magneten een gecontroleerde zijdelingse kracht laat uitoefenen. Dit geavanceerde systeem is nodig, omdat magneten elkaar weliswaar afstoten, maar zonder actieve sturing nooit een stabiel evenwicht kunnen bereiken. In de vier zijden van de sokkel staan de woorden 'Het', 'Is', 'Me', 'Wat' gegraveerd.
Ter gelegenheid van de onthulling stelde Wim T. Schippers samen met striptekenaar Theo van den Boogaard een strip Sjef van Oekel onthult, geschreven voor en over VWS.
De NRC meldde in 2006 dat het beeld met de zwevende steen onderdak krijgt in het Museum Boijmans Van Beuningen te Rotterdam. Na een opknapbeurt aan de TU Delft is Het Is Me Wat in 2009 naar het museum overgebracht. De zwevende steen staat in het entreegebied en is daarom gratis te bezichtigen!
Prijzen
- 1993 - LIRA-prijs voor zijn gehele oeuvre
- 2005 - Jacobus van Looyprijs voor zijn gehele oeuvre
Trivia
Wim T. Schippers zet zich in om het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam te herbouwen op de plek waar het vroeger heeft gestaan. Tegenwoordig bevindt zich op deze locatie het gebouw van De Nederlandsche Bank.
Externe links
- Biografie Wim T. Schippers bij popinstituut.nl
- Wim Beeren over Schippers
- 8weekly over Schippers' tentoonstelling in de Hallen, Haarlem, 2005
- Schippers bij Artnet.nu
- Schippers en De Ridder (video uit de jaren 60) deel 1 bij Nl.tv
- Wim T. Schippers in Dossier Geschiedenis (VPRO)
Bronnen