Toer van Schayk: Volgens anderen
Eenlevenlangtheater Toer van Schayk:
- Homepage Eenlevenlangtheater Toer van Schayk
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Toer van Schayk
- Volgens anderen
- Colofon
Citaten over Toer van Schayk
Volgens Rudi van Dantzig
"Als de kunst ver weg is lijkt Toer soms werkelijk bevrijd; bij een berghelling, een vogel, een waterplant, een slingerende landweg; de balans zoekend tussen wat hij aan emoties in zich voelt schudden en trekken en hoe hij, met zichzelf redenerend, daar orde en vorm in aan kan brengen."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Critici over Onvoltooid verleden tijd
Van Schayks officiële debuut als choreograaf vond plaats tijdens het Holland Festival op 19 juni 1971 met Onvoltooid verleden tijd. De critici schreven:
"Sterk en gaaf balletdebuut" - Anton Kamphoff in Het Parool
"Een uitzonderlijk choreograaf" "Een opmerkelijk gaaf en zuiver werk. Van Schayks idioom is helder van lijn en vorm, ontdaan van elke overbodigheid, van elk loos gebaar, zonder koel of steriel te worden." - Ine Rietstap in NRC Handelsblad
"Een van de beste in Nederland gemaakte balletten"- Luuk Utrecht in Elsevier
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Rudi van Dantzig
"Voor mij was Toer een hoorn des overvloeds; het voor de eerste keer zien van zijn ontwerpen was altijd weer een avontuur en een feest. Schetsboeken vol vormen, kleuren, suggesties, bijna elke tekening een wereld op zich, zijn maquettes tot in de kleinste details uitgewerkt. En nooit hoorde ik de opmerking 'Dit is het, daar dien je het mee te doen'; Toer zocht, veranderde en probeerde eindeloos, tót wat er op papier was ontstaan ons alletwee gelukkig maakte."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Rudi van Dantzig
Het antwoord van Rudi van Dantzig op de vraag van een journalist van Trouw (10 augustus 2005) wie hem door de donkerste periodes heen heeft geholpen:
"Toer van Schayk. Door er te zijn. We waren geen grote praters maar begrepen elkaar goed, meer dan wie ook, denk ik. We woonden tien jaar samen. Ik voelde een grote bewondering en vriendschap voor hem. En nog."
Volgens Micha Hamel
Micha Hamel componeerde bij Toer van Schayks choreografie Spiegels bevriezend het symfonische 'Wintergezicht'. Over Toer van Schayk:
"Toer is - anders dan ik - niet praatgraag in grote gezelschappen. Hij is nogal verlegen. Maar als de deuren gesloten zijn kun je ontzettend veel lol met hem hebben". Hamel is optimistischer dan de choreograaf. "Dat màg ook, als je jong bent heb je geen reden om treurig te zijn." Als het om de kwaliteit van hun werk gaat, zijn de temperamenten minder tegengesteld. "We hebben allebei de neiging te denken dat wat we hebben gemaakt afschuwelijk is. Jajaja, denk ik na afloop van een uitvoering, jullie klappen alleen maar omdat jullie het nòg vervelender vinden om niet te klappen."
Geciteerd uit: De Volkskrant, Cornald Maas, 9 juni 1995
Volgens Hlif Svavarsdottir
Oud-danseres Hlif Svavarsdottir:
"Mysterieus en ongrijpbaar zijn al zijn stukken, en een charismatisch danser die het niet direct van techniek moest hebben, maar van expressie, van 'een diepgaand zoeken naar'. Omgekeerd verwachtte hij als maker van de dansers ook dat ze alles gaven. Ze gingen tot het uiterste om zijn moeilijke idioom - met verwrongen curven, scherpe snijpunten en ongewone balansen - uit hun lijven te halen."
Geciteerd uit: De Volkskrant, Isabella Lanz, 12 juni 1998
Volgens Jane Lord
Oud-danseres Jane Lord:
"Toer is benieuwd naar wat zijn dansers meemaken. Ook daarom is het voor hem belangrijk te werken met mensen die hij goed kent. Je kunt uit de manier waarop zijn stukken worden vertolkt, opmaken dat bepaalde dansers hun eigen emoties op het toneel herbeleven. Ik weet dat hij aspecten uit mijn leven in zijn choreografieën heeft verwerkt. Zo liet hij me in Een verwaarloosde tuin een naïef meisje spelen, wat ik in die tijd waarschijnlijk ook was. Maar hij heeft me ook aangemoedigd een andere kant van mijzelf te tonen. Hij zei: 'Je bent altijd zo lief, zo vriendelijk, waarom uit je nooit eens je woede en verdriet?'. Toen ik in een scheiding was verwikkeld, liet hij me in Amphitheater de rol can Clytaemnestra dansen, die haar man Agamemnon doodslaat. Toer heeft me geholpen zowel privé als in mijn werk iets van mijn zelfcontrole te laten varen."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Bruno Barat
Oud-danser Bruno Barat:
"Toer houdt van mensen die extravert zijn op het toneel. Mensen die uit de bocht kunnen vliegen, maar dat wel met een zekere controle doen. Als hij de kans krijgt, kiest Toer dansers die met elkaar een esthetisch mengsel vormen: dun, mollig, kort, lang, al dan niet gekleurd. Ook verschillen zijn dansers sterk in mentaliteit. Als ze maar expressief zijn."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Maria Aradi
Oud-danseres Maria Aradi:
"Toer is als een kunstenaar die, wanneer hij een gigantische muurschildering over een complex onderwerp als de Tweede Wereldoorlog zou maken, met iemands vingernagel begint. Toer werkt van binnen naar buiten, van klein naar groot. Zo lang je aan het repeteren bent, weet je als danser niet waarover zijn ballet nu eigenlijk gaat."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Clint Farha
Volgens oud-danser Clint Farha:
"Toers bewegingen zijn, qua vorm en dynamiek, enorm gecompliceerd. De manier waarop hoofd en schouders worden gebogen, de diepte van de kniebuiging. Het is belangrijk dat alles precies op de juiste manier gebeurt, anders gaan de passen te veel op klassiek ballet lijken.In het buitenland wordt Toers werk nog wel eens veranderd, om het makkelijker te maken, maar daardoor verliest het wel aan kwaliteit."
"De bewegingen in Toers werk zijn vloeiend en krachtig tegelijk. Je moet dus én lenig én sterk zijn. Geen voor de hand liggende combinatie."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Wim Broeckx
Volgens oud-danser Wim Broeckx:
"Voor Toer ga je door het vuur. Voor alles probeer je zijn ideeën uit te werken. Je bent constant bezig hem - in choreografische zin - te behagen, dat uit jezelf te halen wat hij wil. Bij andere choreografen ben je veel meer met je eigen carrière bezig."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Andrew Kelly
Oud-danser Andrew Kelly:
"Bij Toer heeft alles een reden, hij gooit niet zomaar wat passen op een hoop. Wij dansers zijn zijn materiaal. De ene keer heeft hij klei nodig, de andere keer ijzerdraad; nu eens rode, dan weer groene verf. En dus stel je je als danser - zeker in het begin - bescheiden op. Het is beslist niet zo dat Toer niet openstaat voor onze ideeën, maar het gebeurt ook niet vaak dat hij, wanneer je hem iets voorstelt, zegt: Oké, verander maar."
"Bij Toer kun je niet zeggen: 'Dat doe ik even.' Vaak zitten zijn passen wel in mijn hoofd, maar ze uitvoeren is een tweede. Gelukkig is Toer geduldig. Mits je je inzet, kun je dingen keer op keer fout doen. Totdat je spieren zich 'herinneren' wat ze moeten doen."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)
Volgens Andrew Kelly
Oud-danser Andrew Kelly:
"Je kunt in dans op twee manieren communiceren. Je kunt een illustratie van de muziek geven, zoals George Balanchine deed, of je kunt proberen een idee of emotie over te brengen. In dat laatste geval is het niet meer zo heel belangrijk of een danser superieur kan draaien of dat hij zijn voeten perfect strekt. Emoties overbrengen gebeurt wanneer mensen vrijen, misschien wanneer ze elkaars hand vasthouden. Slaag je er, zoals Toer, in dat met een ballet te doen, dan is dat heel bijzonder. Ook al omdat dans zo'n vluchtig karakter heeft."
Geciteerd uit: Toer van Schayk - Drie dimensies in dans (red. Isabella Lanz en Marcel-Armand van Nieuwpoort) (Zutphen 1998)