Theo Mann-Bouwmeester: Biografie - Dora of Theodora Bouwmeester
Eenlevenlangtheater Theo Mann-Bouwmeester:
- Homepage Eenlevenlangtheater Theo Mann-Bouwmeester
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Theo Mann-Bouwmeester
- Volgens anderen
- Colofon
Dora of Theodora Bouwmeester
Dora Bouwmeester tekende haar eerste echte contract als toneelspeelster in september 1866 bij het gezelschap van haar broer 'Louis Bouwmeester & Co.'. Het repertoire van het gezelschap bestond uit zowel vrolijke kluchten en blijspelen als drama's. Eerst bespeelde het gezelschap de Amsterdamse zaal Diligentia, maar omdat dat niet genoeg opleverde, werd er als snel weer besloten om rond te gaan reizen. "Alles ging per diligence van Van Gend & Loos. Ons speelrepertoire bestond in: 'Lekain in duplo', 'De Scheepsjongen' en 'De Bedelaarster'. Dat drietal speelden we zoowat den heelen winter door en we maakten toen beste zaken."
Veel familieleden, aangetrouwd of niet, maakten ook deel uit van Louis Bouwmeesters' gezelschap. Orkestmeester was Maurits Frenkel, met wie Dora zich begin 1867 verloofde. "(....) toen Frenkel me zijn aanzoek deed, voelde ik me allerminst angstig of in het nauw gejaagd. Er was dus wel degelijk m e e r dan sympathie aan wezig en toch woelde diep in mij de vrees, dat dit huwelijk wellicht een stoornis zou kunnen teweeg brengen in het leven, dat ik mij voor de toekomst gekozen had. En ik was vastbesloten mij voor niets ter wereld daarin te laten tegenwerken...(...) Ik had de beste kansen voor de toekomst. En ik had die toekomst zoo lief! Het tooneel was mij alles... Ik mocht er niet aan denken dat alles te verliezen. Maar aan den anderen kant: wanneer ik dat alles niet wilde offeren, wat bracht mijn persoontje dan een zorgen voor anderen te weeg!" Met de zorgen voor anderen doelde Dora op haar oude, zieke vader en broers en zus. Zij was immers de jongste uit een gezin zonder moeder, en iedereen maakte zich zorgen wat er van haar terecht moest komen. Hoe jong ze ook was, trouwen en een gezin krijgen lag meer voor de hand dan een ongetrouwd en onafhankelijk toneelspeelster blijven. "Ik was in aller oogen nog niet veel meer dan een groot kind zonder vasten wil."
In mei 1867 werd besloten gedurende de zomermaanden in de Rotterdamse schouwburg te spelen. Rotterdam werd de vaste standplaats van waaruit het gezelschap alleen soms in nabijgelegen steden een reeks voorstellingen gaf. Dora en haar zus Louise namen eerst voorlopig hun intrek bij hun oom Frans Bouwmeester, die administrateur was bij de grote schouwburg aan de Coolsingel. Een paar maanden later verhuisden ze naar mevrouw Van Biene, zuster van actrice Sophie Pauwels, die Dora en Louise goed kenden. Ondanks haar twijfels besloot Dora met Maurits Frenkel te trouwen. Haar vader was kort daarvoor vrij plotseling, na een paar dagen ziek te zijn geweest, overleden. In eerste instantie gaf de moeder van Maurits geen toestemming voor het huwelijk omdat de Frenkels joods waren en de Bouwmeesters niet. Waarschijnlijk vond Dora het niet héél erg. Door broer Louis werd het plan geopperd dat ze naar Frankrijk zou vertrekken, om zich aan te sluiten bij het gezelschap van de zus van haar moeder, tante Hector. "Wat was ik Louis dankbaar voor die hem invallende gedachte! Dáár werd comedie gespeeld. Daar zou ik de Fransche taal grondig leeren, misschien na eenige maanden al 'n heel klein rolletje mogen vervullen... Mijn hart sprong in me op bij die gedachte... nichten en neven, die alle comedie speelden, want het gezelschap bestond bijna geheel uit haar talrijk gezin." Tante schreef dat ze haar nichtje Dora "met liefde zou ontvangen". "Hoe die woorden zich in mijn hoofd vast zetten! Ik werd dus verwacht! Het was of er een kleine ontspanning kwam. Men wist nu de richting, die het uit moest."
Verloofde Maurits kwam met een zwaar gemoed afscheid nemen, maar Dora keek uit naar het Franse avontuur, hoewel ze zich realiseerde haar broers en zus behoorlijk te zullen gaan missen. Tot er vlak voor vertrek een telegram van moeder Frenkel arriveerde met de boodschap dat de "bezwaren waren opgeheven". Het huwelijk kon alsnog doorgang vinden! "Het was of mijn hart een oogenblik stiltond... Daarna begon het hevig in mijn hoofd te bonzen... Ik stond als aan den grond genageld... Wat ging er in mij om? Hoe was ik plots zoo geschrokken? Ik had mij dus onbewust wel erg aan het denkbeeld van een nieuw leven in Frankrijk gehecht! En daar vielen nu al mijn luchtkasteelen in puin... (...) Ik had het gevoel of ik uit een heerlijke zonnige streek naar de koele, kille aarde was neergehaald, en daar stond, weerloos en willoos. Er kwam een zeker "laissez aller" over mij."
Op 31 juli 1867 werd er getrouwd, dat gebeurde in het huis van mevrouw Van Biene. Dora Bouwmeester was net zeventien jaar oud en werd Dora Frenkel. Het kersverse echtpaar bleef nog tot de geboorte van hun eerste zoon bij mevrouw Van Biene inwonen. Toen betrokken ze een eigen woning in de Rotterdamse artiestenbuurt. Op haar 21e kreeg Dora haar derde zoon en was haar oudste kind al overleden. Nog weer twee jaar later zou ze als weduwe bevallen van haar vierde zoon, die datzelfde jaar ook zou sterven. Intussen bleef ze toneelspelen.
Bronnen: Mijn leven van Theo Mann-Bouwmeester (Amsterdam 1930) en Mijn Jeugd- en Tooneelherinneringen van Theo Mann-Bouwmeester (Amsterdam 1916)