Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Informatie

Ook wel genoemd: Schouwburg Prot.

Achtereenvolgens in gebruik als:

Overigens komt de naam 'Schouwburg Frascati' al veel eerder dan 1912 voor op de programmaboekjes van de daar opgevoerde producties.

Geschiedenis

Schouwburg Frascati

Exterieur van Schouwburg Frascati aan de Plantage Middenlaan te Amsterdam. Aquarel door J.M.A. Rieke, 1890.

Gustave Prot sr. kwam op jeugdige leeftijd als decorateur bij de Fransche Opera naar Amsterdam. Na opheffing van het Franstalige theater op de Erwtenmarkt in 1855, begon hij een eigen decoratelier. In 1874 richtte hij een toneel- en operettegezelschap op, waarmee hij met veel succes Frascati in de Nes bespeelde.

Op 6 maart 1879 diende Gustave Prot sr., als toneeldirecteur, bij de gemeente Amsterdam een verzoek in om op een terrein aan de Plantage Middenlaan een zomertheater te mogen oprichten, ‘voorlopig van hout’. Op 4 juni 1879 werd het eerste toneelstuk, een operette, vertoond in de nieuwe schouwburg. Dit was een groot succes, onder meer door de spectaculaire decors van de heer Prot. Het theater werd echter niet alleen geprezen om zijn decors en repertoire. De schouwburg stond ook bekend om de uitstekende keuze van artiesten. Zo waren artiesten als Sophie Spoor, Sam van Beem en Mina Buderman vaak te zien in het theater. Ook de drie succesvolle heren Kreeft, Kiehl en Kelly, die bekend stonden als de 3 K’s en succesvolle operette-artiesten waren, traden er op.

Het gebouw is in de loop van tijd ‘versteend’. Wanneer precies het gebouw ‘versteend’ werd is niet duidelijk. Waarschijnlijk gebeurde dit stapsgewijs tijdens de verschillende verbouwingen en uitbreidingen. Op 29 februari 1892 diende Prot bijvoorbeeld een verzoek in het perceel om te mogen uitbreiden en aan de achterkant een bergplaats en kleedkamers met elkaar te mogen verbinden.
In 1879 kwam de zoon van Gustave Prot sr. bij de zaak als compagnon van zijn vader. Gustave Prot jr. nam de zaak in 1894 geheel over.
In deze periode ondervond het theater moeilijkheden wegens concurrentie van een in 1893 geopend theater bij Artis, de Artis-Schouwburg (De Artis-Schouwburg zou later de Hollandsche Schouwburg heten). Deze programmeerde ook operettes en werd bespeeld door het gezelschap Kreeft en Buderman.

Interieur Schouwburg Frascati. Aquarel door J.M.A. Rieke, 1892.

In 1894 opende een nieuw seizoen onder leiding van Gustave Henri Prot jr. met een nieuwe revue van Reyding “Maandaghouders”. Vanaf dat moment kwam er weer nieuw leven in de schouwburg met nieuwe acteurs als Berthus Smith en mevrouw Bouwmeester de Olermont. De aantrekking van deze nieuwe acteurs, alsmede het gegeven dat Kreeft en Buderman zich hadden teruggetrokken van de Artis-Schouwburg, zorgde ervoor dat het het publiek terugkeerde naar Schouwburg Frascati. De terugkeer van het publiek ging ook gepaard met een verandering van het repertoire: in plaats van operettes werden er vooral Franse kluchten gespeeld.

In 1912 droeg Prot jr. het directeurschap over aan Israel Simons, de voormalig bureaulist van Van Lier van het Grand Théâtre. Het gezelschap Prot & Zoon stond vanaf dat moment onder leiding van Louis Chrispijn jr.. Het seizoen werd geopend met het stuk “Het Cafétje”. Deze voorstelling was een groot succes en stond bijna een geheel seizoen voor uitverkochte zalen. Het gezelschap zou de schouwburg vullen met een nieuw ensemble van acteurs, waaronder veel acteurs van Het Nederlandsch Tooneel. Het voornemen van Chrispijn was om het hele jaar door te spelen. In de seizoenen Franse kluchten en in de zomer kleine stukjes en voordrachten.
Twee seizoenen lang bleef L. Chrispijn leider van het gezelschap. Daarna volgde Louis Bouwmeester jr hem op. Vanwege de Eerste Wereldoorlog en het gegeven dat er steeds meer verschillende gezelschappen het theater bespeelden, kwamen er steeds minder bezoekers naar de schouwburg. Uiteindelijk moest het theater zijn deuren sluiten en werd het gebouw in 1926 door Simons verkocht aan Rika Hopper.

Rika Hopper Theater

Vanaf 1926 raakte het theater in verval door teruglopend bezoek. Gedurende enkele maanden werd de schouwburg gesloten en uiteindelijk openbaar geveild. Aanvankelijk werd er zelfs geen aannemelijk bod uitgebracht, totdat de actrice Rika Hopper en haar man, de acteur Jacques van Hoven (Citroen) het kochten, om een nieuw genre te introduceren. De naam Frascati verdwijnt, en het wordt omgedoopt tot Rika Hopper Theater. De opening vond plaats op 28 september 1927, met Het leven grijpt van Knut Hamsun, in de regie van de Russische regisseur Pjotr Sjarov – zijn eerste regie in Nederland.

Rika Hopper Theater 337343.jpg Portret van Rika Hopper 371521.jpg
Links: De zaal van het Rika Hopper theater, 1927. Foto N.V. Vereenigde Fotobureaux. Rechts: Portret van Rika Hopper, 1907. Foto: M. Büttinghausen.

Bij de verbouwing werden enkele nieuwe snufjes aangebracht. Zo verspreidde de zaalkroon licht in verschillende kleuren, waarmee de overgang van duister naar licht geleidelijk verloopt. Ook waren er hoortoestellen ten behoeve van slechthorenden in de zaal aangebracht. Er was een automatische waarschuwing voor artsen geïnstalleerd, welke alleen door betrokkenen kan worden waargenomen. Ook in de kleedkamers was een ‘afluisterinstallatie’ aangebracht. Tussen 4 juli en 15 augustus 1931 werd de toneelvloer verlaagd, en een draaitoneel ingebouwd.

Beatrix Theater en verder

Na twee jaar te hebben gediend als het Beatrix Theater, verschijnen er vanaf eind september 1941 advertenties voor voorstellingen in Sellmeyer's Theater van de Lach met de toevoeging: uitsluitend voor Joodsch publiek. Laatste vermelding in Delpher Krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek op 24 april 1942.
Tussen 1944-1946 heet het gebouw het Hortus Theater. In 1946 wordt de zaal verbouwd tot bioscoop. In 2000 vindt er opnieuw een verbouwing plaats: nu tot facilitair radio- en televisiecentrum met diverse studio's voor opnamen en uitzendingen.

Premières

Een chronologisch en daaronder een alfabetisch overzicht van de voorstellingen, die onder de naam Schouwburg Frascati van dit theater in première zijn gegaan (1879-1927):

 
Vader en zoon - Gezelschap J. Ed de Vries - 1859-12-29
Zoé of De geleende minnaar - Gezelschap J. Ed de Vries - 1860-01-30
Negen, of de vrije stemming - Gezelschap J. Ed de Vries - 1860-02-13
De kinderroofster - Gezelschap Jacqui - 1875-12-12
De schoolmeester van het Jura-gebergte - Gezelschap Jacqui - 1875-12-25
John Gentle of Een Engelsche weddingschap - Prot & Kistemaker - 1876-09-02
De reis naar de maan - Prot & Kistemaker - 1876-09-09
Ines de Castro - Prot & Kistemaker - 1876-11-04
Marmeren beelden - Prot & Kistemaker - 1877-03-08
Moeder en zoon - Gezelschap Prot en Zn. - 1878-01-01
John Walker of De Tower van Londen - Prot & Kistemaker - 1878-01-05
De klokken van het kasteel Corneville - Prot & Kistemaker - 1878-04-20
Mooie Nicolas! - Gezelschap Prot en Zn. - 1881-01-13
't Groene eiland - Gezelschap Prot en Zn. - 1881-01-22
Dag en nacht (Le jour et la nuit) - Gezelschap Prot en Zn. - 1882-05-25
Sataniëlla - Gezelschap Prot en Zn. 1882-07-09
Boccaccio - Gezelschap Prot en Zn. - 1882-12-09
Fanfan la Tulipe - Gezelschap Prot en Zn. - 1883-05-12
Frans Blauwkous (François les Bas Bleus) - Gezelschap Prot en Zn. - 1884-05-24
Ruitenheer - Gezelschap Prot en Zn. - 1884-09-14
Robert en Bertram, de lustige vagebonden - Gezelschap Prot en Zn. - 1884-10-17
't Leven te Parijs - Gezelschap Prot en Zn. - 1885-01-22
Camargo - Gezelschap Prot en Zn. - 1885-06-27
Rip - Schouwburg Frascati - 1885-07-26
't Carneval te Rome - Gezelschap Prot en Zn. - 1886-01-28
Gravin Gillette - Gezelschap Prot en Zn. - 1886-05-08
Josephine door haar zusters verkocht - Gezelschap Prot en Zn. - 1886-09-11
Blank om één - Gezelschap Prot en Zn. - 1887-02-10
De adelborst (Der Seekadet) - Gezelschap Prot en Zn. - 1887-08-13
Surcouf, de kaper - Gezelschap Prot en Zn. - 1888-06-29
Ali Baba - Gezelschap Prot en Zn. - 1888-09-13
Truytgen van d'Noordermarckt - Schouwburg Frascati - 1889-03-21
De wondervogel - Gezelschap Prot en Zn. - 1889-09-14
Erminie - Gezelschap Prot en Zn. - 1889-09-05
Robinson Crusoë - Gezelschap Prot en Zn. - 1889-11-23
De mascotta (eerste bedrijf) - Schouwburg Frascati - 1890-04-22
Mazeppa (tweede bedrijf) - Gezelschap Prot en Zn. - 1890-04-22
Rip (eerste bedrijf) - Gezelaschap Prot en Zn. - 1890-04-22
De gondeliers - Gezelschap Prot en Zn. - 1890-05-15
Hr. Ms. "Pinafore" - Gezelschap Prot en Zn. - 1890-12-06
Bagatelle - Gezelschap Prot en Zn. - 1890-12-06
Rip - Schouwburg Frascati - 1892-07-12
De geitenhoedster - Gezelschap Prot en Zn. - 1892-09-08
De reis naar China - Schouwburg Frascati - 1892-10-18
De arme Jonathan - Gezelschap Prot en Zn. - 1892-12-23
Asschepoes - Gezelschap Prot en Zn. - 1893-02-19
Moederzegen, of de parel van Savoye - Gezelschap Prot en Zn. - 1894-05-12
Zenuwachtige vrouwen - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-05-18
Een Amsterdamsche jongen of Het Buskruit-verraad in 1622 - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-06-01
De tante van Charley - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-06-29
Paljas (Pagliaccio), proloog - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-08-15
Martin, de kruier - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-08-15
't Beleg van Grenada - Gezelschap Prot en Zn. - 1895-09-07
Poulard's honig is de beste - Gezelschap Prot en Zn. - 1896-06-30
De Kiesvereeniging van Stellendijk - Gezelschap Prot en Zn. - 1896-01-17
Kruidenier en advocaat (Durand & Durand) - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-02-12
Juffrouw Sans-Gêne - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-03-23
Wie is Buttinger? - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-04-16
De voddenraper van Parijs - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-05-15
Hoe 'n soldaat aan de kost komt (Un troupier qui suit les bonnes) - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-05-22
't Spookhotel - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-05-29
Berluron op reis - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-07-10
Opsnijen - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-07-23
Vrij van dienst - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-08-07
Kakatoe - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-11-06
Manus de snorder - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-12-02
De oude doos - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-12-02
Manus de Snorder - Gezelschap Prot en Zn . - 1897-12-02
Verkeerd getrouwd (Les erreurs du mariage) - Gezelschap Prot en Zn. - 1897-12-24
Oûe Sientje - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-01-17
Talent en geboorte - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-01-17
Rooie Anne - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-01-26
De erfgenamen van Rabourdin - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-03-29
De eisch der zedelijkheid - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-04-14
Elisa (La fille Elisa) - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-04-14
Zwarte griet - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-04-28
O, die Parijzenaars! (Ferdinand le noceur) - Gezelschap Prot en Zn. - 1898-06-12
De Planetenjuffrouw - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-01-10
Dat was ik, of de gevaarlijke buurvrouw - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-01-10
Rip - Schouwburg Frascati - 1899-03-22
Clairette (Les 28 jours de Clairette) - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-04-18
Verdonkermaand? (Disparuu!!) - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-06-03
't Leven te Parijs - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-06-30
Kleedermaker voor dames - Gezelschap Prot en Zn. - 1899-08-15
Romeo en Julia up to date - Schouwburg Frascati - 1900-09-21
De buren van Molinchart - Gezelschap Prot en Zn. - 1900-12-13
Het Engelsch zonder leermeester - Gezelschap Prot en Zn. - 1900-12-13
Nora, de dierentemster - Gezelschap Prot en Zn. - 1901-02-02
Rooie Annie - Gezelschap Prot en Zn. - 1901-02-23
De jonge hertog - Gezelschap Prot en Zn - 1901-03-14
De Mikado of een dag in Titipu - Schouwburg Frascati - 1901-05-09
San Toy - Gezelschap Prot en Zn. - 1901-09-14
Wittebroodsdagen - Gezelschap Prot en Zn. - 1901-12-13
De bovennatuurlijke zoon - Gezelschap Prot en Zn. - 1902-02-09
Nelly Rozier - Gezelschap Prot en Zn. - 1902-08-09
't Billet voor inkwartiering (Le billet de logement) - Gezelschap Prot en Zn. - 1902-09-13
De Japansche vaas (M'amour) - Gezelschap Prot en Zn. - 1903-07-18
De familie Bolero (La famille Bolero) - Gezelschap Prot en Zn. - 1903-08-08
Juffrouw Sherlock Holmes - Gezellschap Prot en Zn. - 1903-09-12
De luiermand - Gezelschap Prot en Zn. - 1903-11-04
… overige resultaten

En idem onder de naam Rika Hopper Theater (1927-1938):

 
Het leven grijpt... - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1927-09-27
Alles voor vader - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1927-10-15
De koningin had bezoek - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1927-11-27
Scrooge en Marley - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1927-12-17
Juffertje Goudhaar (Marigold) - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1928-01-28
Hooikoorts - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1928-03-24
Gaan we nu, of gaan we niet??? - Henvo Revue - 1928-03-31
Baby in der Bar - Dansgroep Yvonne Georgi - 1928-05-03
Tante Klara uit de Sahara - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1928-07-14
Generale repetitie van een kostbaar leven - Fred Milton en Co. - 1928-08-01
Wat vrouwen droomen - Hollandsch Revue- en Operette Gezelschap - 1928-12-08
Mevrouw de advocate - Vereenigde Schouwspelers - 1929-02-02
'n Jongen of 'n meisje - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1929-05-18
De blonde zigeuner (Der Blonde Zigeuner) - PW Operette o.l.v. Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg - 1929-08-01
De Blonde Zigeuner - P.W. Operette o.l.v. Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg - 1929-08-01
Dorine en het toeval - P.W. Operette o.l.v. Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg - 1929-08-31
Herfstviolen - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1929-11-02
Alles om Käte - (1922-1930) NV Het Rika Hopper Tooneelgezelschap - 1930-06-07
Sherlock Holmes - N.V. Het Amsterdamsch Tooneel - 1930-08-23
De man, die zijn naam veranderde - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1930-09-13
Storm in een glas water - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1930-09-26
Zijn tweede ik - N.V. Het Amsterdamsch Tooneel - 1930-10-03
Het verwisselde kind of twintig jaar later - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1930-11-01
Mevrouw Warren's bedrijf - N.V. Het Amsterdamsch Tooneel - 1930-11-15
De man die beslag legt - Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) - 1930-12-06
… overige resultaten

En idem onder de naam Beatrix Theater (1939-1941):

 
De IJzeren Jonkvrouw - Het Hoofdstad Tooneel - 1939-05-23
Drie mannen in de sneeuw - De Jonge Spelers - 1939-08-17
Van muizen en menschen - Gezelschap Saalborn en Parser - 1939-09-02
Moeder natuur - Vereenigde Schouwspelers - 1939-09-18
Optimist moet je zijn - Vereenigde Schouwspelers - 1939-10-09
Laten we het probeeren! - Gezelschap Saalborn en Parser - 1939-12-16
Het geheim van de cottage - Gezelschap Saalborn en Parser - 1940-02-29
Prikkeldraad - De Hoofdstadspelers - 1940-04-05
Hoera...werk!! - Gelegenheidscombinaties - 1940-06-02
Duikie zwaait af - Het Nationaal Toneel - 1940-08-03
De spooktrein - Het Tooneel - 1940-08-31
Twaalf in de jurybank - Toneelgroep Het Masker (1933-1947) - 1940-09-25
Dijkbreuk - De Jonge Spelers - 1940-10-28
Suikerfreule - De Jonge Spelers - 1940-11-09
Komt en lacht - Theater Der Prominenten - 1940-12-21
Lachsanatorium - Theater Der Prominenten - 1941-01-28
Humor und Melodie - Theater Der Prominenten - 1941-02-18
Vroolijk afscheid - Theater Der Prominenten - 1941-03-21
Bravo! Da Capo! - Theater Der Prominenten - 1941-04-10
Operette und Parodie - Theater Der Prominenten - 1941-04-25
Tot weerziens - Theater Der Prominenten - 1941-05-16
Ik zie ... ik zie... - Cabaret S. de Vries jr - 1941-06-05
Het Klopt ...! - Theater Der Prominenten - 1941-07-26
Alles voor u. - Theater Der Prominenten - 1941-08-19

En idem onder de naam Sellmeyer's Theater Van de Lach (1941-1942):

 
Vroolijke uren - Willy Rosen-Revue - 1941-09-09
Hij en zij - Willy Rosen-Revue - 1941-09-25
Tempo! Tempo! - Willy Rosen-Revue - 1941-10-16
Luna-park - Willy Rosen-Revue - 1941-11-08
Confetti - Theater Der Prominenten - 1941-11-29
Allemaal op de fiets - Theater Der Prominenten - 1941-12-20
Carnaval - Theater Der Prominenten - 1942-01-17
De kuische Suzanne - Willy Rosen-Revue - 1942-02-14
Potpourri - Theater Der Prominenten - 1942-04-02

En idem onder de naam Hortus Theater (1944-1946):

 
Herrie in huis (Liefde) - Gezelschap Albert Gerlach - 1944-03-03
Programma Variété Revue - Hortus Theater - 1944-03-13
Variété revue - Hortus Theater - 1944-03-13
Wie is de vader - Gezelschap Anton Verheyen - 1944-04-02
Tempo, jeugd en charme, een cocktail van vroolijkheid en melodie - Producent Onbekend - 1944-04-06
Daar klopt iets niet - De Kluchtspelers o.l.v. Kees van Dam - 1944-07-09
Net iets voor u - Producent Onbekend - 1944-08-18
Vrouwentemmers - Het 1943-1945 Vereenigd Tooneel - 1944-09-03
Dat moet je zien - Producent Onbekend - 1944-09-09
Alleen op de wereld - Ensemble Anton Gerlach - 1944-11-23
Hoera, we zijn weer vrij - Gezelschap Kees Manders - 1945-05-13
Grote schoonmaak - Gezelschappen Herman Bouber - 1945-06-16
De Jantjes - Gezelschappen Herman Bouber - 1945-07-30
Rariteiten - Ensemble Sylvain Poons - 1945-09-01
Een moeder - Amsterdamsch Toneel o.l.v. Kees van Dam - 1945-11-16
Papa is verloofd - De Komedianten - 1945-12-01
Op hoop van zegen - Gezelschappen Herman Bouber - 1945-12-15
De vrouwenhater - Gezelschap Kees Manders - 1946-01-01
Suikerfreule - Gelegenheidscombinaties - 1946-01-11
Alles voor Adriaan - Jacques van Bijlevelt - 1946-02-01
'n Huis vol herrie - Toneelgezelschap Jan Nooy - 1946-02-15
De geheime deur - De Komedianten - 1946-03-11
Professor Witkiel - Gelegenheidscombinaties - 1946-03-16
Allerzielen - Gezelschappen Herman Bouber - 1946-05-04
De boemelbaron - T.M.J. Desmet - 1946-05-18
… overige resultaten

En idem onder de naam Theater Desmet (1946-1000):

 
Spelletjes met vuur - Amsterdams Volkstoneel - 1969-01-02
Oh! Calcutta! - N.V. Limelight Theaterproducties - 1971-07-02
Zeg het met vrouwen - Natascha Emanuels - 1972-10-05
Hair - Point Proms B.V. - 1972-11-21

Schouwburg Frascati 70370.jpg

De zaal van Schouwburg Frascati. Aquarel door J.M.A. Rieke, 1892.

Bronnen