Peter Schat
Peter Schat, 1980. Fotograaf onbekend. Collectie TIN.
| Naam | Peter Schat |
|---|---|
| Volledige naam | Peter Ane Schat |
| Geboortedatum | 5 juni 1935 |
| Geboorteplaats | Utrecht |
| Overlijdensdatum | 3 februari 2003 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Componist |
| Discipline | Muziektheater |
| Trefwoorden | Opera |
| Website | |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Peter Schat (1935 - 2003) was een Nederlands componist. Hij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Kees van Baaren. Hij gold al tijdens zijn opleiding als een groot talent. Schat was een van de oprichters van de Amsterdamse Studio voor Elektro-Instrumentale Muziek (Stichting STEIM). Ook ontwikkelde hij de toonklok.
In zijn geboortestad Utrecht studeerde Schat piano bij Jaap Callenbach en in Den Haag bij Kees van Baaren. Daarna werd hij leerling in Londen bij Matyas Seiber, gevolgd door studies bij Pierre Boulez in Bazel.
Als componist ontwikkelde hij zich in de jaren vijftig. Hij begon, zoals vele componisten in die tijd, met componeren via structurele processen. Dit is dan ook goed merkbaar in zijn eerste stukken. Later zou hij juist meer de werking tussen de emotie van de componist en zijn publiek vertalen in zijn werk. Hij dreef zelfs naar het sociale en politieke engagement: Schat was in de jaren zestig actief in de bewegingen voor maatschappelijke hervorming. Zijn werken uit die tijd stelden zich ook in dienst, zoals men dat noemt, van democratische idealen.
Aan het eind van de jaren zestig verstomde dit en begonnen zijn werken meer verwijzingen naar muziekstijlen uit het verleden te vertonen; eerst ironisch bedoeld, later meer vanuit het historische oogpunt. In de loop der jaren zeventig deed hij afstand van het muzikale modernisme. Hij sloot zich aan bij de meer traditionele muziek en omarmde het eens zo geviseerde ‘traditionele’ Concertgebouworkest. (Nog in 1969 had een beweging fel geprotesteerd tijdens een concert van dit orkest, met de zogeheten Notenkrakersactie. Schat was één van de belangrijkste figuren in deze protestbeweging.)
Vanaf 1974 tot 1983 was Schat leraar compositie aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. In de laatste jaren van zijn docentschap ontwikkelde hij de Toonklok. Volgens de basis van dit principe en systeem dient de samenklank en opeenvolging van tonen gedicteerd te worden door muzikale wetten en niet door ‘administratieve manipulatie’, zoals zich voordoet in het serialisme. Vanuit die basis ontwikkelde hij een compositiesysteem, dat op drieklanken was gebaseerd. Hierin staan de muzikale relaties tussen tonen op een niet-hiërarchische basis centraal. Een nieuwsoortig ‘chromatische tonaliteit’ was het resultaat. Hiermee zou de breuk met de geschiedenis zijn hersteld, aldus Schat zelf.
Dit compositiesysteem maakte hij in 1982 bekend in een publicatie in NRC Handelsblad. Nadien verschenen hierover boeken van zijn hand: De toonklok: essays en gesprekken over muziek (1984), De wereld chromatisch (1989) en The tone clock (1993).
In 1988 hield Schat in Leiden de Huizingalezing onder de titel 'Adem, een vergelijking'.
In 1990 ontving Schat de Joost van den Vondelprijs van de Alfred Toepfer Stiftung.
Peter Schat leefde jarenlang samen met de actrice Marina Schapers, die overleed op 26 juli 1981 in Griekenland. Schapers, Schat en hun zoontje Bastiaan waren er op vakantie met Schapers' vriendin Kitty Courbois en haar kind. Deze gebeurtenis was inspiratiebron voor het boek Lucifer van de schrijfster Connie Palmen.
Peter Schat overleed in 2003 aan kanker.
Theater CV
Peter Schat heeft bijgedragen aan 16 productie(s).
Peter Schat heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Persoon - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Peter Schat heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Composities
- kamermuziek
- Oktet (1958)
- Improvisations and symphonies (1960)
- Signalement (1961)
- First essay on electrocution (1966)
- Hypothema (1969)
- koorwerken
- The fall (1960)
- Het vijfde seizoen (1973)
- Adem (1984)
- Een Indisch requiem (1995)
- opera en muziektheater
- Labyrint (1966)
- Reconstructie (1969)
- Houdini (1977)
- Aap verslaat de knekelgeest (1980)
- Symposion (1989)
- pianomuziek
- Variaties (1956)
- Inscripties (1959)
- Anathema (1969)
- Polonaise (1981)
- overig
- Passacaglia en Fuga (1954)
- Thema
- To you
- Canto General
- Kind en Kraai
- De Hemel (1991)
Externe link
- website van Donemus
Bronnen