Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


ICP Orchestra.jpg


Misha Mengelberg in Chicago, november 2004

NaamMisha Mengelberg
Geboortedatum5 juni 1935
Geboorteplaats Kiev
Overlijdensdatum3 maart 2017
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepComponist, Musicus
DisciplineMuziektheater
TrefwoordenJazz
Externe databases:
IMDb
VIAF

Misha Mengelberg (1935-2017) was een Nederlands pianist, componist en Fluxuskunstenaar. Hij geldt als een van de belangrijkste hedendaagse componisten in Nederland; hij combineert ideeën van Fluxus en free jazz met elementen uit de geïmproviseerde muziek en de klassieke muziek.

Mengelberg is de zoon van de dirigent en componist Karel Mengelberg die een neef was van de dirigent Willem Mengelberg (1871-1951). Hij begon een kortstondige architectuurstudie en studeerde daarna tussen 1958 en 1964 compositie en muziektheorie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Terwijl hij daar studeerde won hij de Gaudeamus prijs (1961), de eerste prijs op het Jazzfestival in Loosdrecht en kwam hij in contact met Fluxus. Een ontmoeting met John Cage tijdens de Darmstädter Ferienkurse für Neue Musik was van grote invloed op zijn werk. Andere invloeden zijn Thelonious Monk en Duke Ellington.

Zijn eerste plaatopname is voor de laatste plaat van Eric Dolphy (Last Date, 1964), waarop ook slagwerker Han Bennink meespeelt.

In 1966 speelde hij op het Newport Jazz Festival met zijn Misja Mengelberg Quartet, bestaande uit Piet Noordijk (altsax), Rob Langereis (bas) en Han Bennink (drums). In 1968 is hij mede-oprichter van de Studio voor Electro Instrumentale Muziek (STEIM) en van 1972 tot 1982 was hij voorzitter van de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM).

In 1989 kreeg hij de naar Charlie Parker genoemde Bird-prijs uitgereikt tijdens het North Sea Jazz Festival. In 2001 ontving hij de Matthijs Vermeulenprijs voor zijn Opera 2000.

Als improviserend (componerend) pianist heeft Misha Mengelberg gespeeld met vele nationale (Willem Breuker, Han Bennink, Ruud Jacobs en Piet Noordijk), maar bovenal ook met internationale grootheden, waaronder Eric Dolphy, Anthony Braxton, Sunny Murray, Peter Brötzmann, Steve Lacy, Roswell Rudd, Derek Bailey, Evan Parker, en Joey Baron.

Zie ook zijn bio op de website van de Muziekencyclopedie


Misha Mengelberg heeft bijgedragen aan 26 productie(s).

Misha Mengelberg heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Misha Mengelberg heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Vlek Regie Amsterdamse Mimeliga 1974/1975 15 mei 1975 Misha Mengelberg
Bugpeh Expé Auteur (schrijver libretto, scenario) Instant Composers Pool 1974/1975 5 november 1974
Een behoorlijk kabaal Auteur (schrijver libretto, scenario) Instant Composers Pool 1975/1976 4 november 1975
Donkere dagen voor kerst Auteur (schrijver libretto, scenario) Instant Composers Pool 1975/1976 10 december 1975
Behang Auteur (schrijver libretto, scenario) Sinfonia Amsterdam 1988/1989 26 december 1988 Jan Joris Lamers
Vluchtige beren Auteur (schrijver libretto, scenario) Instant Composers Pool 1991/1992 19 juni 1992
Koeien Auteur (schrijver libretto, scenario) Opera Misha 2014/2015 9 juni 2015 Cherry Duyns
Mozart Opera Uitvoerende Willem Breuker Kollektief 1968/1969 15 februari 1969
Oltre Tomba Uitvoerende Willem Breuker Kollektief 1973/1974 19 september 1973
Tafelhoofdpijn Uitvoerende Instant Composers Pool 1979/1980 27 november 1979
Opera-Suite Amsterdam 1981 deel I Uitvoerende Stichting Mickery Workshop 1981/1982 21 november 1981 Jannis Kounellis, Carlo Quartucci, Carla Tatò
Opera-Suite Amsterdam 1981 deel II Uitvoerende Stichting Mickery Workshop 1981/1982 28 november 1981 Jannis Kounellis, Carlo Quartucci, Carla Tatò
Duizend gordijnen Uitvoerende Instant Composers Pool 1981/1982 11 juni 1982
De vrede Muziek Toneelgroep Centrum 1967/1968 1 januari 1968 Peter Kleinschmidt
O = O Muziek Stichting Toneelgroep Studio 1968/1969 9 september 1968 Kees van Iersel
Reconstructie Muziek De Nederlandse Operastichting 1968/1969 9 juni 1969 Harry Mulisch, Hugo Claus
De ingebeelde zieke Muziek Zuidelijk Toneel Globe 1973/1974 20 september 1973 Hans Boswinkel
Tonal Muziek Vereniging Dansgroep Duende 1987/1988 25 maart 1986
An Improvisational Encounter in Music and Movement Muziek Theaterschool 1985/1986 21 april 1986
Behang Muziek Sinfonia Amsterdam 1988/1989 26 december 1988 Jan Joris Lamers
Wat het water mij gaf (deel 2) Muziek Onno van der Rijst Theaterprodukties 1990/1991 26 september 1990 Dea Koert
Vluchtige beren Muziek Instant Composers Pool 1991/1992 19 juni 1992
Pas de thé Muziek Dansgezelschap Reflex 1995/1996 30 mei 1996
Music Hall Muziek Orkest De Volharding 2004/2005 9 april 2005 Margrith Vrenegoor
Oma Koprol Muziek Jeugdtheater Het Blauwe Huis 2008/2009 8 februari 2009 Gérard Pillen
Koeien Muziek Opera Misha 2014/2015 9 juni 2015 Cherry Duyns
Behang Muzikale uitvoering Sinfonia Amsterdam 1988/1989 26 december 1988 Jan Joris Lamers
David Zambrano Invites... 5 Muzikale uitvoering Stichting Nesproductiehuis 2000/2001 13 februari 2001
Ekaterinburg Pie Muzikale uitvoering Magpie Music Dance Company 2002/2003 24 september 2002
Freshly Baked Pie Muzikale uitvoering Magpie Music Dance Company 2003/2004 26 oktober 2003
Vluchtige beren Dirigent Instant Composers Pool 1991/1992 19 juni 1992

ICP

In 1967 voegt Mengelberg zich bij het door Han Bennink en Willem Breuker geïnitieerde Instant Composers Pool orkest (ICP Orchestra) dat muziekstijlen uit de Europese muziek verbindt met elementen uit de free jazz. Mengelberg herontdekte het werk van de bijna vergeten componist/jazzpianist Herbie Nichols en bewerkte een aantal van diens stukken voor het Instant Composers Pool. Hierbij nam hij vaak het repertoire van de jazzmusici Thelonious Monk en Herbie Nichols als uitgangspunt.

Repertoire

Hij heeft vele LP's en CD's op zijn naam staan, meestal onder het eigen label van het Instant Composers Pool Orkest, dat hij in de jaren '60 met Bennink en Breuker had opgericht. Mengelberg heeft ook composities voor anderen geschreven, waarin hij meestal enige ruimte voor vrije improvisatie over laat. Hij heeft meegewerkt aan uitvoeringen van muziektheater, samen met onder meer Wim T. Schippers, waarbinnen humor en absurdisme een grote rol speelden. De DVD release uit 2006, Afijn (ICP/Data) is een goede kennismaking met Mengelbergs' leven en werk; het bevat 80 minuten documentair- en concertmateriaal.

  • Kevin Whitehead: New Dutch swing. An in-depth examination of Amsterdam's vital and distinctive jazz scene. New York, 1998, ISBN 0-8230-8334-9
  • Bas Andriessen: Tetterettet. Interviews met Nederlandse improviserende musici. Uitgeverij Tandem Felix, Ubbergen, 1996, ISBN 90 73345 81 2
  • Jacqueline Oskamp: Radicaal gewoon. Mets & Schilt Uitgevers, Amsterdam, 2003, ISBN 90 5330 372 3

Externe Links

Bronnen