Ko van Dijk: Repertoire - Theater
Eenlevenlangtheater Ko van Dijk:
- Homepage Eenlevenlangtheater Ko van Dijk
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Ko van Dijk
- Volgens anderen
- Colofon
Theater
In de loop van zijn carrière is Ko van Dijk aan zo'n twintig gezelschappen verbonden geweest. "Grote, kleine, goede en minder goede. Soms kwam ik wel weer eens bij hetzelfde gezelschap terug waar ik vroeger ook al gewerkt had, maar meestal was er dan, in de tijd dat ik er weg was, weer zoveel veranderd, dat het toch niet meer hetzelfde gezelschap genoemd kon worden." (geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973). Hoewel zijn beide ouders op het toneel stonden, wilde Ko van Dijk Jr. niet van jongs af aan ook 'bij het toneel'. Maar toen hij op zijn zestiende voor de derde keer op een Amsterdamse ULO in dezelfde klas bleef zitten, en hij niet wist wat hij anders moest doen, en hij het voorbeeld van zijn ouders immers binnen handbereik had, besloot hij in 1932 de ULO te ontvluchten en acteur te worden. Ondanks herhaalde pogingen werd hij niet aangenomen op de Toneelschool. Zijn vaders stond er niet om te springen, maar nam hem toch onder zijn hoede bij het gezelschap waaraan hij zelf verbonden was, het Schouwtooneel. Echt van harte ging dat niet. Ko van Dijk Sr.: "Ik leer je niets en ik help je niet. Probeer het maar en blijkt over een jaar of drie dat je het niet kunt, dan ga je maar op een kantoor." (geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973). Het Schouwtooneel ging in 1933 failliet, maar Ko van Dijk sr. en Frits Bouwmeester jr. richtten in datzelfde jaar het Nieuw Schouwtooneel op. Voornamelijk vanachter de coulissen vond Ko van Dijk in het toneel zijn grootste liefde. Hij zou er ruim 45 jaar van zijn leven aan geven, in zo'n 260 stukken spelen en 29 regies voeren.
"Een toneelgezelschap is een wonderlijke vorm van samenleving in het klein. De mensen die er toe behoren zien elkaar gedurende het seizoen vaak meer dan hun eigen gezinsleden. Je ziet elkaar op de repetitie, in de schouwburg, op het toneel of in de bus en het spreekt vanzelf dat dat van iedereen een groot aanpassingsvermogen eist. De samenbindende factor is het gemeenschappelijke doel: het tot stand brengen van goede toneelvoorstellingen. Als dat doel een werkelijk levend iets is in een gezelschap en als de leiding er in slaagt de samenwerking op een harmonische manier te doen verlopen, dan zijn de grondslagen aanwezig voor een goed gezelschap. Dat eist van alle betrokkenen een grote inzet, verdraagzaamheid, veel tact en vooral gevoel voor humor, want toneelspelers zijn wonderlijke wezens. In een gezelschap waarin aan al deze voorwaarden min of meer voldaan wordt, is het prettig leven en goed werken." (geciteerd uit: Ko van Dijk van Guus Verstraete (Semper Agendo 1973).
Gebruikmakend van beschikbare materialen en informatie vindt u hier een zo volledig mogelijk beeld van het toneelrepertoire van Ko van Dijk, min of meer chronologisch ingedeeld per toneelgezelschap.
Schouwooneel en Nieuw Schouwtooneel (1932-1937)
Ko van Dijk maakte op 28 december 1932 als Dirk in De Kingfordschool zijn debuut bij het Schouwtooneel, en zou daarna nog enkele jaren bij zijn vaders gezelschap het Nieuw Schouwtooneel veel ervaring opdoen. Niet omdat hij zoveel rollen te spelen kreeg, het waren voornamelijk figurantenrollen en souffleur-klussen die hij toebedeeld kreeg, maar vanachter de coulissen kon hij zien en leren van wat anderen op het toneel presteerden.
Lees meer: Schouwtooneel en Nieuw Schouwtooneel
Saalborn-Parser (1938-1940)
Na de onverwachte dood in 1937 van zijn vader, Ko van Dijk sr., verlaat Ko van Dijk het gezelschap van zijn vader. Louis Saalborn vraagt hem om bij zijn Gezelschap Saalborn en Parser te komen spelen. In de zomer van 1938 speelt hij er zijn eerste rol in het stuk Mijnheer Schlögl. Hij zou er twee jaar blijven. Louis Saalborn was in die jaren als een tweede vader voor Van Dijk.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Saalborn-Parser
Centraal Tooneel (1940-1945)
In 1940, na zijn twee jaren bij Louis Saalborn, kreeg Ko van Dijk een engagement bij het Centraal Tooneel van Cees Laseur. Hij zou er tot het einde van de oorlog blijven. "Bij Laseur kwam ik in een totaal ander genre. Dat was een comedie- en blijspelgenre, wat ik tot dan toe nooit had gedaan. Bij Saalborn had ik altijd ernstige rollen, type-rollen gehad. Laseur bracht mij een andere kant van het vak bij: veel geacheveerder... ja... een hele ándere kant... Die heb ik méé kunnen pikken."
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Centraal Tooneel
Comedia( 1945-1947, 1949-1951)
In 1945 speelt Ko van Dijk zijn eerste rol bij Comedia, de voorloper van De Nederlandse Comedie. Hij heeft er een engagement voor de seizoenen 1945/46 en 1946/47. Zijn eerste seizoen is tevens het eerste seizoen van het nieuwe gezelschap dat kort na de bevrijding is opgericht. In 1949 keert Van Dijk terug om er nog twee seizoenen te spelen.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Comedia
De Spieghel (1948-1949)
Tussen zijn engagementen bij Comedia in had Ko van Dijk samen met Dick van Veen in het seizoen van 1948/49 zijn eigen gezelschap De Spieghel. In een interview zei hij eens dat hij 'het liefst op het toneel wilde wonen'. In de tijd van De Spieghel kwam die wens uit. Hij lag in scheiding met zijn vrouw Elly van Stekelenburg, had geen geld voor een eigen huis en woonde min of meer in de kleedkamer van het De la Mar Theater in Amsterdam en sliep op het toneel.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - De Spieghel
Rotterdams Toneel (1947-1948 en 1951-1954)
In de na-oorlogse jaren kwam Ko van Dijk voor het eerst in 1947 bij de Stichting Rotterdams Toneel van Ko Arnoldi terecht. Hij speelde er het seizoen 1947/48, om er vervolgens van 1951 tot 1954 terug te keren.
"Bij Ko Arnoldi kreeg ik mijn eerste heel grote rollen', zegt hij dankbaar, 'aan de Arnoldi's heb ik heel veel te danken. Ik speelde Guillaume in Wij zijn oprecht, Othello, Hendrik IV van Pirandello, Bram in Het hemelbed en Michael Dennis in De kamer waarin wij leven van Graham Greene. Ik had in drie jaar 13 rollen, waarvan 12 hoofdrollen en er zijn weinig of geen acteurs te noemen, die in nog geen 25 jaar bijna 140 rollen hebben gespeeld."
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Rotterdams Toneel
Nederlandse Comedie (1954-1962)
In 1954 speelt Ko van Dijk zijn eerste rol bij de Nederlandse Comedie. Hij blijft er tot 1962. De Nederlandse Comedie was in 1950 vanuit voorloper Comedia opgericht. Het gezelschap staat onder leiding van Han Bentz van den Berg, Johan de Meester en Guus Oster. De acteurs Ank van der Moer, Ellen Vogel, Mary Dresselhuys, Mimi Boesnach, Henk Rigters en nog een aantal jongere spelers - gingen van Comedia mee naar het nieuwe gezelschap.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Nederlandse Comedie
Ensemble (1963-1966)
Tijdens zijn freelance-periode (1963-1967) speelde Ko van Dijk in een aantal stukken van theater- en televisiegezelschap Ensemble in Eindhoven, onder leiding van Karl Guttmann. Andere acteurs die in die tijd voor het gezelschap werkten zijn bijvoorbeeld Ramses Shaffy, Mary Dresselhuys, Jenny Arean en Sigrid Koetse.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Ensemble
Nieuw Rotterdams Toneel (1964-1967)
Na het einde van het seizoen 1963 verlaat Ko van Dijk de Nederlandse Comedie om te gaan freelancen. Hij dat gedurend vier jaar blijven doen. In de praktijk betekende het dat Van Dijk gastrollen speelde bij verschillende gezelschappen. Eén daarvan was het, in 1962 opgerichtte, Nieuw Rotterdams Toneel onder directie van Rob de Vries, Richard Flink en Marius Kip.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Nieuw Rotterdams Toneel
Haagse Comedie (1964 en 1967-1974)
Na zijn ervaring als freelancer in 1964 met de Haagse Comedie van Paul Steenbergen, verbindt Ko van Dijk zich in 1967 als vaste speler aan het Haagse gezelschap. Hij verhuist ervoor van Amsterdam naar Den Haag. Zonder heimwee te krijgen. Met Paul Steenbergen heeft hij een bijzondere band. Hij blijft tot 1974 bij dit gezelschap.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Haagse Comedie
Diversen (1933-1978)
Tussen de rollen die Ko van Dijk speelde bij vaste gezelschappen als het Centraal Tooneel of de Nederlandse Comedie, werd hij soms uitgeleend aan een ander gezelschap. Ook wanneer Van Dijk zich in een overgangsfase tussen twee gezelschappen bevond, speelde hij soms (als freelancer) één of twee maal bij een ander gezelschap of in een vrije productie. Sinds 1975 speelde hij, naast zijn televisiewerk, op het toneel alleen nog maar in vrije producties van Joop van den Ende. Hieronder vindt u enkele voorbeelden van rollen in dergelijke voorstellingen.
Lees meer: Ko van Dijk: Repertoire - Theater - Diversen