Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamJoost Zwagerman
Volledige naamJohannes Jacobus Willebrordus (Joost) Zwagerman
Geboortedatum18 november 1963
Geboorteplaats Alkmaar
Overlijdensdatum8 september 2015
Overlijdensplaats Haarlem
BeroepSchrijver
DisciplineToneel
 Website
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Joost Zwagerman (1963-2015) was een Nederlands schrijver, dichter en essayist. Zij beide ouders werkzaam waren in het onderwijs, hij was als negenjarige al met teksten bezig. Hij maakte een eigen blaadje, de Zwagergids. Deze stelde hij samen uit teksten en foto's die hij uit de VARA-gids haalde en vervolgens naar zijn eigen ideeën bewerkte. Zwagerman ging naar het atheneum aan de Rijksscholengemeenschap Noord-Kennemerland in Alkmaar. Echter na drie jaar moest hij vanwege gedragsproblemen overstappen naar de Havo. Na afronding daarvan ging hij naar de Pedagogische Academie. Zwagerman studeerde ook nog Nederlandse taal- en letterkunde, maar stopte daar voortijdig mee. In zijn studententijd schreef hij al diverse artikelen. Na zijn studie volgde hij een cursus creatief schrijven bij Oek de Jong.

Joost Zwagerman debuteerde in 1986 met de roman De houdgreep (1986), die door Carel Peeters in Vrij Nederland werd bestempeld als 'het meestbelovende debuut sinds jaren'. Zijn doorbraak naar een breed publiek kwam met de roman Gimmick! (1989), die in 1996 voor het theater bewerkt werd door Theatergroep De Kwekerij. Het boek geeft een beeld van de trendy uitgaanscultuur en kunstenaarswereld van Amsterdam, waar hij in die tijd veel in verkeerde. In 1991 verscheen Vals licht, dat werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en in 1993 werd verfilmd door Theo van Gogh. Ook De buitenvrouw (1994), bereikte de longlist van de AKO Prijs. 'De buitenvrouw' beschrijft een liefde in multiculturele tijden. Nadien volgden de roman 'Chaos en Rumoer' en 'Zes Sterren'. Zwagermans werk verscheen in vertaling in twaalf landen, waaronder Duitsland, Frankrijk, Japan en Hongarije. In 2000 werd de Duitse vertaling van 'De buitenvrouw' ('Die Nebenfrau') genomineerd voor de Nordrhein-Westfalen Literaturpreis. Ook ontving Zwagerman voor 'Die Nebenfrau' de Literaire Prijs van de stad München. Joost Zwagerman behoort inmiddels, samen met auteurs als Connie Palmen en Arnon Grunberg, tot de meest gelezen Nederlandse schrijvers van zijn generatie. Dat bleek eens te meer toen in het najaar van 2003 Zwagerman veertig jaar werd: zijn uitgeverij De Arbeiderspers maakte bij die gelegenheid bekend dat van zijn boeken in totaal meer dan 800.000 exemplaren waren verkocht, exclusief vertalingen.

Behalve romans publiceerde Joost Zwagerman gedichten en essays. Zijn eerste dichtbundel 'Langs de doofpot' verscheen in 1987; zijn meest recente bundel 'Roeshoofd hemelt' werd in 2005 door de jury van de Poëzieclub bekroond tot kwartaalkeuze van de Poëzieclub van het poëzietijdschrift Awater. De bundel beleefde vier herdrukken. Zwagermans essaybundels 'Pornotheek Arcadië' (2000) en 'Het vijfde seizoen' (2003) bereikten de longlist van de Gouden Uil en de AKO Literatuurprijs. NRC Handelsblad typeerde Zwagerman als 'een van de best schrijvende essayisten van dit moment'.

Joost Zwagerman is daarnaast ook actief als columnist, van 1998 tot 2002 voor de Volkskrant en sinds 2001 voor NRC Handelsblad. In 2003 en 2004 was Zwagerman presentator van het televisieprogramma VPRO's Zomergasten waarin hij onder andere Ayaan Hirsi Ali ontving die in dat programma haar controversiële film Submission liet vertonen. Daarnaast heeft hij in 1998 met collega-schrijver Ronald Giphart een theatertournee gemaakt, die in 2000 een reprise beleefde.

Joost Zwagerman (tweede van rechts) met collega-schrijvers Ellen Ombre en Michiel van Kempen (op de rug gezien) in 2002

In 2000 publiceerden negen toonaangevende oudere auteurs, onder wie Gerrit Komrij, Harry Mulisch, Adriaan van Dis en Marga Minco, een schrijversestafette getiteld: 'De schrijver'. De negen schrijvers van de oudere generatie kozen Zwagerman als schrijver van de jongere generatie om het feuilleton af te ronden. De schrijversestafette resulteerde in het boek 'De Schrijver' (De Bezige Bij, 2000).

Joost Zwagerman was in 1998 gastschrijver aan de Rijksuniversiteit Groningen en in 2003 gastschrijver aan de Universiteit Leiden. In 2005 stelde hij de bloemlezing De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 tot nu samen. In 2006 verzorgde hij aan de Radboud Universiteit Nijmegen de Frans Kellendonklezing. Eerdere sprekers in deze lezingenreeks waren onder andere Oek de Jong en Kees Fens.

Hij ontwikkelt zich de laatste jaren steeds meer tot een politiek geëngageerd columnist en pamflettist; zo publiceerde hij in 2007 het pamflet De schaamte voor links, waarin hij de ontwikkelingen sinds de jaren zestig bij links Nederland, maar bij de PvdA in het bijzonder, op de schroothoop van de geschiedenis werpt en voorstelt terug te keren naar de oude sociaaldemocratische idealen van volksverheffing en sociale cohesie. Een fusie tussen PvdA en SP zou dan denkbaar worden. Dit pamflet trok binnen en buiten de PvdA de nodige aandacht.

In januari 2008 werd hem de Gouden Ganzenveer toegekend, voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Nederlandse geschreven cultuur.[1] Eerdere laureaten waren onder meer Kees van Kooten en Jan Blokker.

Joost Zwagerman woont sinds 1984 in Amsterdam. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen.


Joost Zwagerman heeft bijgedragen aan 3 productie(s).

Joost Zwagerman heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Joost Zwagerman heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Gimmick! Auteur (schrijver libretto, scenario) Bisprodukties 1996/1997 18 maart 1997 Joris van Midde
Hamerliefde Auteur (schrijver libretto, scenario) Giphart & Zwagerman 1998/1999 24 september 1998
LovLab 6.0 Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater van de Verloren Tijd 2006/2007 8 september 2006 Ludwig van Beethoven
Hamerliefde Uitvoerende Giphart & Zwagerman 1998/1999 24 september 1998

Bibliografie

  • 1986 - De Houdgreep, roman
  • 1987 - Kroondomein, verhalen
  • 1987 - Langs de doofpot, gedichten
  • 1988 - De ziekte van jij, gedichten
  • 1989 - Gimmick!, roman
  • 1991 - Vals Licht, roman
  • 1993 - Collega's van God, essays
  • 1993 - De kus van Michael Jackson, columns
  • 1993 - De mooiste vrouw ter wereld, gedichten
  • 1994 - De buitenvrouw, roman
  • 1996 - Tomaatsj, novelle
  • 1996 - In het wild. Essays en kritieken
  • 1997 - Chaos en rumoer, roman
  • 1998 - De ziekte van jij, poëzie
  • 1998 - Het jongensmeisje, verhalen
  • 2000 - Pornotheek Arcadië, essays
  • 2001 - Bekentenissen van de pseudomaan, gedichten
  • 2001 - Landschap met klein vuil, columns
  • 2002 - Zes sterren, roman
  • 2003 - Het wilde westen, columns
  • 2003 - Het vijfde seizoen, essays
  • 2004 - Tussen droom en daad in Dubbelstad: Alkmaar in feit en fictie
  • 2005 - Roeshoofd hemelt, gedichten
  • 2005 - Door eigen hand. Zelfmoord en de nabestaanden, essays en interviews
  • 2005 - De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 250 verhalen, bloemlezing
  • 2005 - Tot hier en zelfs verder, de vroege gedichten
  • 2006 - Perfect Day en andere popverhalen
  • 2006 - Transito, essays
  • 2006 - De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 60 lange verhalen, bloemlezing
  • 2007 - De schaamte voor links, pamflet
  • 2007 - Hollands welvaren, non fictie ISBN 9789029565868
  • 2007 - De ontdekking van de literatuur. The Paris Review Interviews, bloemlezing
  • 2008 - De Nederlandse en Vlaamse literatuur vanaf 1880 in 200 essays, bloemlezing
  • 2009 - Hitler in de polder & Vrij van God, pamflet
  • 2010 - Duel, Boekenweekgeschenk 2010
  • 2011 - Alles is gekleurd, omzwervingen in de kunst

Secundaire literatuur

  • 2003 - Standplaats Zwagerman (door Elik Lettinga)

Referenties

Externe links

Bronnen