Jillis Nooseman
| Naam | Jillis Nooseman |
|---|---|
| Pseudoniem | Gillis Nooseman |
| Geboortedatum | 1626 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 1 november 1682 |
| Overlijdensplaats | 's-Gravenhage |
| Beroep | Acteur, Zanger |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| VIAF |
Biografie
Jillis Nooseman werd in 1626 geboren te Amsterdam als de zoon van Mathijs Nooseman en Stijntje Jelis. Op 28 februari 1627 werd hij gedoopt in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. In 1649 trouwde hij met Ariana van de Bergh, de eerste vrouwelijke toneelspeelster van Nederland, en kreeg samen met haar een dochter: Maria Nooseman. Vier jaar na het overlijden van zijn vrouw in 1661, hertrouwde Jillis met de veertienjarige Johanna Baptist waarmee hij zeven kinderen kreeg. Jillis Nooseman overleed op 1 november 1682 op 56-jarige leeftijd in Den Haag.
Jillis Nooseman was een acteur die kon zingen en dansen. Hij debuteerde op veertienjarige leeftijd. Vanaf 1640 tot 1646 en van 1654 tot 1664 was Jillis verbonden aan de Amsterdamse schouwburg waar hij veel rollen speelden in de tragedies van Vondel. Zo trad hij in 1641 samen met zijn broer als zanger op in de Gebroeders van Vondel.
Naast zijn werk in de Amsterdamse schouwburg trok Jillis in de zomer samen met onder anderen zijn vaste samenwerkingspartners Adriaan van den Bergh en Triael Parker langs kermissen en hoven om daar optredens te verzorgen. Zo behoorde Jillis in 1645 tot de rondtrekkende compagnie van de "Nederduitsche commedianten". Vanaf 1647 tot 1650 trad Nooseman samen met Jan Baptist van Fornebergh en Triael Parker op onder de naam "Oprechte Nederduitsche commedianten". Met dit gezelschap reisde hij naar hoven in België, Duitsland, Denemarken en Zweden waar ze met enthousiasme werden ontvangen. De tweede reisperiode met dit gezelschap was van 1664 tot 1667. Het gezelschap trad weer op in Duitsland en was een jaar in dienst bij de Zweedse regering. In Stockholm stichten zij in 1667 een Nederlands hoftheater. In 1672 werden in de Republiek de theaters gesloten en begon de derde reisperiode van het theatergezelschap. De meeste optredens vonden dit keer plaats in Duitsland. In 1676 en 1677 traden ze op in Nijmegen.
Nooseman schreef ook toneelstukken, voornamelijk kluchten die in de Amsterdamse schouwburg als naspel werden opgevoerd. Zijn bekendste kluchten zijn Lichte Klaartje, De berooide student en De bedrogen dronkaard. Lichte Klaartje ging op 16 oktober 1645 in première en werd tussen 1645 en 1665 maar liefst 79 keer opgevoerd. De hoofdrol werd gespeeld door Ariana Nooseman, de vrouw van Jillis. De Berooide Student ging 7 augustus 1646 in première en werd tot 1665 31 keer opgevoerd. De bedrogen dronkaard ging op 16 januari 1647 in première en werd tot 1665 16 keer opgevoerd. Andere kluchten van Jillis Nooseman zijn Hans van Tongen en Krijn Onverstand.
Theater CV
Van deze persoon is geen enkele bijdrage aan een theater- of dansproductie geregistreerd op de TheaterEncyclopedieOm dit te verbeteren, vult u op de betreffende pagina('s) over theater- of dansproducties de bijdragen van deze persoon aan..
Bronnen