Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamJacques van Tol
Volledige naamJacobus Franciscus van Tol
PseudoniemBert van Eijck, Bart van Eyck, Jip Feldman, Paulus de Ruiter, Bram van Staveren
Geboortedatum22 november 1897
Geboorteplaats Aalsmeer
Overlijdensdatum24 juli 1969
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepCabaretier, Schrijver
TrefwoordenCabaret
Externe databases:
DBNL
IMDb
VIAF

Jacques van Tol (1897-1969) was een Nederlandse tekstschrijver. Hij was in de periode van 1920 tot aan zijn dood een van de belangrijkste leveranciers van teksten voor Nederlandse kleinkunstartiesten. Hij werkte meestal onder pseudoniem en schreef vrijwel alle teksten voor Louis Davids en Snip en Snap. Davids betaalde hem 100 gulden per tekst en zette er dan zijn eigen naam onder, zodat pas na de oorlog bekend werd dat Van Tol de tekstschrijver was van liedjes als Naar de bollen, De olieman, De voetbalmatch en De kleine man. Andere bekende uitvoerders van zijn werk waren Willy Derby, Lou Bandy (Wie heeft er suiker in de erwtensoep gedaan?) en Fien de la Mar (Ik wil gelukkig zijn).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog schreef Van Tol een grote hoeveelheid nazi-propaganda voor het radioprogramma Zondagmiddagcabaret van Paulus de Ruiter. Voor dit programma schreef hij onder meer een aantal antisemitische liedjes, waaronder De Jodenman, een parodie op De kleine man dat Van Tol ooit zelf voor de Joodse zanger Louis Davids had geschreven. Hij schreef echter ook Op de Grebbeberg en Als op het Leidseplein de lichtjes weer eens branden gaan, teksten die de lijdende bevolking troost gaven.

Na de oorlog zat hij wegens zijn activiteiten drie jaar gevangen. De hulp die hij tijdens de oorlog aan onderduikers verleende werd in het vonnis in zijn voordeel meegewogen. Dat over de ex-NSB'er Van Tol tijdens de gehele naoorlogse periode in Nederland misprijzend werd gedacht, betekende niet dat zijn teksten niet meer gewild waren. Ze werden echter heimelijk van hem betrokken, en net als ten tijde van Davids werden er andere namen onder gezet. Toen Wim Sonneveld in de aankondiging van het lied Ome Thijs meldde dat hij het een leuk idee vond om eens een liedje in de stijl van Louis Davids te schrijven, kondigde hij niet zijn eigen tekst aan maar die van Davids' vaste tekstleverancier Van Tol.

Van Tol huwde in 1931 Jet Tas uit Aalsmeer. Na zijn scheiding drie jaar later hertrouwde hij in 1936 met het balletmeisje Jeanne Koopman bij wie hij drie kinderen kreeg.

De zanger, pianist en trompettist Hans van Tol, beter bekend als Tol Hansse (1940-2002), was een zoon van Jacques van Tol.

In het seizoen 2005/2006 bracht Jos Brink de musical Als op het Leidseplein... in de Nederlandse theaters, over het leven van Jacques van Tol met de liedjes van van Tol. Het publiek werd getracteerd op een avond vol herinneringen. Hoogtepunt waren de voorstellingen in het Nieuwe de la Mar Theater in Amsterdam.


Jacques van Tol heeft bijgedragen aan 29 productie(s).

Jacques van Tol heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jacques van Tol heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
De Blonde Zigeuner Bewerking P.W. Operette o.l.v. Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg 1929/1930 1 augustus 1929 Sylvain Poons
De blonde zigeuner (Der Blonde Zigeuner) Bewerking PW Operette o.l.v. Sylvain Poons en Kees van Weerdenburg 1929/1930 1 augustus 1929 Sylvain Poons
Cocktail revue Regie De Nieuwe Revue 1933/1934 1 januari 1934 Jacques van Tol
Frontzorg Bonte avond Regie Nederlandsche Omroep 1943/1944 19 oktober 1943 Jacques van Tol
't Is voor de bakker Auteur (schrijver libretto, scenario) Frits Stapper's Revue 1929/1930 29 juni 1930
Cocktail Revue Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nieuwe Revue o.l.v. Carl Tobi 1933/1934 1 januari 1934
Cocktail revue Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nieuwe Revue 1933/1934 1 januari 1934 Jacques van Tol
Tijd is geld Auteur (schrijver libretto, scenario) Tholen en Van Lier 1933/1934 1 februari 1934
Dat doet je weer goed Auteur (schrijver libretto, scenario) Nationale Revue Bob Peters 1934/1935 25 juli 1935 Frans Bogaert
Stemt af op Scala Auteur (schrijver libretto, scenario) Sleeswijk Entertainment BV 1934/1935 26 juli 1935
Hoe maller hoe mooier Auteur (schrijver libretto, scenario) Sleeswijk Entertainment BV 1935/1936 18 oktober 1935
Groote Polonaise Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlandsche Revue 1936/1937 16 oktober 1936
Amsterdam Follies Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlandsche Revue 1937/1938 30 september 1937
Snap je dat nou.. Juffrouw Snip Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlandsche Revue 1937/1938 13 mei 1938
Snip en Snap: 'n beetje van dit ... en 'n beetje van dat Auteur (schrijver libretto, scenario) Sleeswijk Entertainment BV 1938/1939 12 mei 1939
Wij brengen vrolijkhied!! Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlandsche Revue 1939/1940 3 november 1939
Kop op...! Auteur (schrijver libretto, scenario) Sleeswijk Entertainment BV 1939/1940 21 juli 1940
Zonder bon Auteur (schrijver libretto, scenario) Louise Bouwmeester-Sandbergen 1940/1941 20 december 1940
Wees Welkom Auteur (schrijver libretto, scenario) Revue Wees Welkom 1940/1941 19 juli 1941
Capriolen Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Schouw-Cabaret 1941/1942 24 oktober 1941 Kommer Kleyn
Extra lachrantsoen Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Bouwmeester en Van Tol 1941/1942 26 december 1941
Een Vroolijke avond Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Bouwmeester en Van Tol 1942/1943 7 oktober 1942
Frontzorg Bonte avond Auteur (schrijver libretto, scenario) Nederlandsche Omroep 1943/1944 19 oktober 1943 Jacques van Tol
Haal het doek maar op Auteur (schrijver libretto, scenario) Amsterdams Kleinkunst Festival 1991/1992 24 maart 1992 Evert de Vries
Liedjes van Louis Davids Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Nederlands Komedie Theater 2009/2010 14 februari 2010 Theun Plantinga
De Jantjes Muziek Joop van den Ende Theaterproducties BV 1997/1998 26 september 1997 Eddy Habbema
Heb dank, o majesteit Muziek Theatergroep De Gebroeders Flint 2004/2005 27 april 2005 Eva Bauknecht
Jeans 15: Everlasting Love Muziek Stichting Jeans 2005/2006 10 oktober 2005
Jeans 15: Everlasting Love Muziek Stichting Jeans 2005/2006 10 oktober 2005
Als op het Leidseplein... Muziek V&V Entertainment B.V. 2005/2006 29 november 2005 Eddy Habbema
Asterdorp - Het godvergeten Noord Muziek M-Lab 2011/2012 25 oktober 2011 Caitlin van der Maas


Overig

Literatuur:

  • Henk van Gelder, De spookschrijver: het raadsel Jacques van Tol. Amber, Amsterdam, 1992.
  • Rinus Ferdinandusse, J. van Tol, Tekstschrijver tussen het verse kadetje en de oorlog in. De naamloze achter Louis Davids en Paulus de Ruiter. In: Vrij Nederland, 9 augustus 1969

Externe Links

Bronnen