Hans Croiset: Video

Hans Croiset, 1965. Foto Godfried de Groot. Collectie TIN.

Eenlevenlangtheater Hans Croiset:

Video

Uit de Collectie TIN vindt u hieronder enkele videofragmenten die de veelzijdigheid van Hans Croisets talent laten zien. Ook ziet u hier de zes uur durende documentaire die Freek en Hella de Jonge in 2022 over Croiset hebben gemaakt.

Bron: Collectie TIN en boek Hans Croiset, theatermaker van Rob van der Zalm i.s.m. Xandra Knebel. Theater Instituut Nederland in coproductie met P.S. Items, 2005.

Hans Croiset in Spoken (1966)

Over dit fragment: In dit fragment zien we een scène uit de toneelregistratie van Spoken van Toneelgroep Theater met Josephine van Gasteren als mevrouw Alving en Hans Croiset als haar zoon Oswald. Croiset nam tevens de regie van Spoken voor zijn rekening. Voor de inhoud van dit toneelstuk van Henrik Ibsen, zie Inhoud Spoken

Bron: Theater Klank & Beeld, 1966/67

Lengte fragment: 1 minuut en 9 seconden

Hans Croiset in Oom Wanja (1970)

Over dit fragment: In dit fragment zien we een scéne uit de toneelregistratie van Oom Wanja van Toneelgroep Theater met Hans Croiset als Astrow en zijn vader Max Croiset als Oom Wanja. Voor de inhoud van dit toneelstuk van Anton Tsjechov, zie Inhoud Oom Wanja

Bron: Theater Klank & Beeld, 1970.

Lengte Fragment: 1 minuut en 23 seconden

Hans Croiset in Antigone (1980)

Over dit fragment: Fragment van de beeldregistratie van het toneelstuk Antigone van het Publiekstheatermet Josée Ruiter als Antigone en Hans Croiset als Creon. Op initiatief van de acteurs werd dit stuk als collectief ingestudeerd, zonder regisseur. Ook Croiset meldde zich aan: 'Ik dacht, daar ga ik aan meedoen. Dan kan ik aantonen dat ik erachter sta. En dat ik het belangrijker vind dan het grote repertoire.'

Het stuk zou worden teruggesneden tot een voorstelling van een uur, met net zoveel rollen als er acteurs beschikbaar waren, en zou in de bovenfoyer van de Amsterdamse Stadsschouwburg worden opgevoerd. Er was geen kostumering, geen grime, geen decor en zelfs geen podium. De acteurs speelden gewoon tussen het publiek in dagelijkse kledij, waarbij het doel het bereiken van een zo groot mogelijke natuurlijkheid was. De toeschouwers, gezeten op stoelen en bankjes die kriskras door de ruimte stonden, moesten het gevoel krijgen dat ze zich in een wachtruimte bevonden, en min of meer toevallig konden meeluisteren naar de gesprekken van medebezoekers.

In de pers werd met waardering over dit Werkteater-achtige experiment geschreven. Het publiek gaf zich op voorhand al gewonnen: nog voordat er ook maar een voorstelling was gespeeld, was de hele reeks uitverkocht. De beloning kwam aan het eind van het seizoen in de vorm van twee onderscheidingen: eenTheo d'Or voor Josée Ruiter die de titelrol voor haar rekening had genomen en een Louis d'Or voor Hans Croiset als haar opponent Creon.

Bron: KRO, 1980

Lengte fragment: 1 minuut en 20 seconden

Hans Croiset in Adam in Ballingschap (1984)

Rol: proloog, Belial. Met onder anderen: Porgy Franssen, Alexander van Heteren en Sigrid Koetse

Over dit fragment: Fragment uit de televisieregistratie van de toneelvoorstelling Adam in ballingschap van het Publiekstheater met Hans Croiset als Belial. Anders dan Croisets eerste Vondel-regie Lucifer, werd Adam in ballingschap niet 'alleen maar' verplaatst naar een wachtkamer of een kantoor, maar lijnrecht tegen de tekst in geregisseerd. In Vondels tekst bevinden Adam en Eva zich aanvankelijk nog in het paradijs, maar in de versie van Croiset en Rekers vond het publiek ze terug op de puinhopen van de beschaving, als de twee laatste vertegenwoordigers van de mensheid.

Na Auschwitz was het — in de visie van Croiset — onmogelijk geworden om het paradijsverhaal in stand te houden. De engelen in Adam in ballingschap stonden in zijn regie dan ook voor de vertegenwoordigers van een dictatoriaal regime. Zo had Michael het uiterlijk van een fascistische dictatorsknecht. Het eten van de appel kon in deze omgeving geen misdaad zijn, maar opende de weg naar kennis en autonomie. De verbanning uit het paradijs werd zo de bevrijding van twee mensenkinderen die tot inzicht waren gekomen en weigeren zich nog longer klein en onwetend te laten houden.

Bron: NOS (George van Breemen), 1984

Lengte fragment: 1 minuut en 25 seconden

Hans Croiset in De ingebeelde zieke( 1985)

Over dit fragment: Beeldregistratie van het toneelstuk De ingebeelde zieke van het Publiekstheater met Hans Croiset als Argan. Voor de inhoud van dit toneelstuk, zie Inhoud De ingebeelde zieke.

Croiset ervoer de voorstelling persoonlijk als een triomf omdat het publiek uitbundig op zijn Argan reageerde, ook die avond dat zijn vader in de zaal zat: "Tijdens een voorstelling van De ingebeelde zieke zat hij in de zaal. Om hem heen werd er "Bravo" geroepen. Toen dacht ik: 'Dat vind ik wel lekker, ouwe.' " Ook de recensenten waren het erover eens dat Croisets Argan voortreffelijk was. Maar de voorstelling als geheel riep vooral vragen op; met name de betekenis van de door Marquardt toegevoegde intermezzi — die de oorspronkelijke balletten vervingen — bleef voor velen duister.

Bron: onbekend, 1985

Lengte fragment: 1 minuut en 53 seconden

Hans Croiset in Mystiek lichaam (1996)

Over dit fragment: Beeldregistratie van het toneelstuk Mystiek lichaam van Het Nationale Toneel met Hans Croiset als Gijselhart. Toen Croiset al drie jaar weg was bij Het Nationale Toneel, zou Croiset bij dit gezelschap nog een rol vertolken in Mystiek lichaam, naar de roman van Frans Kellendonk. Ook deze productie werd wisselend ontvangen, maar Croisets vertolking van de ruige voddenboer Gijselhart werd vooral geprezen. Zo noemde Peter Liefhebber deze vader een 'eenzame patjepeeër, iemand met een grove sluwheid en zo’n zeldzame lak aan de wereld dat je er, van de weeromstuit, eigenlijk weer om moet lachen. Zonder twijfel was het één van de markantste rollen in Croisets lange loopbaan. Voor Croiset zelf werd het plezier dat hij aan Mystiek lichaam beleefde voor een groot deel bepaald door de samenwerking metAriane Schluter en Jeroen Willems. Schluter deed hem begrijpen wat Doesburg wilde zien, als hij weer een nieuwe spelopdracht dicteerde. En over Jeroen Willems kan hij alleen maar in superlatieven spreken: "Jeroen is de grootste omdat hij een ander laat spelen. Als we een dialoog hadden en ik was aan de beurt dan priemde hij me tijdens het zwaartepunt in mijn ogen en stelde zich op om mij die bladzij mogelijk te maken. Dat was zo uniek!"

Bron fragment: Het Nationale Toneel, 1996

Lengte fragment: 1 minuut en 58 seconden

Freek de Jonge in gesprek met Hans Croiset

Freek de Jonge is al zijn hele leven gefascineerd door het werk en de persoon van Hans Croiset, een neef van Hella.

In januari 2022 interviewde Freek vier dagen achtereen de gelauwerde regisseur en acteur over zijn leven en carrière. Hella maakte van dit gesprek, dat op vier verschillende locaties in De Koninklijke Schouwburg is opgenomen, een documentaire.

De volledige documentaire – bestaande uit vier afleveringen van 1,5 uur – is hieronder en op YouTube te zien.

Deel 1: Het begin

Meedoen met TheaterEncyclopedie!