Dirigent

Definitie voor de productiepagina's

In de Theaterencyclopedie wordt bij de registratie van de betrokkenen bij de totstandkoming van een voorstelling de term Dirigent veelal gebruikt voor de persoon die tijdens de uitvoering van een voorstelling het orkest, de muzikale ensembles, koren en/of solisten leidt.
Vanwege de dunne scheidslijn tussen 'dirigent' en Muzikale leiding, en het veranderde gebruik van de begrippen door de jaren heen, kan het voorkomen dat een persoon als 'dirigent' is aangeduid, terwijl hij/zij verantwoordelijk was voor de muzikale leiding, of vice versa.

Achtergrond

Dirigent is een beroepsaanduiding uit de muziek- en concertpraktijk. Hij/zij geeft in de praktijk eerst de repetities en bepaalt daarin hoe het te spelen muziekstuk uitgevoerd dient te worden, met welke muziekinstrumenten, wat de tempi, klanksterkten en muzikale emoties e.d. dienen te zijn. Met andere woorden: hij bepaalt de interpretatie van het geschreven muziekstuk.

Het werk van een dirigent dat verbonden is met het interpreteren van geschreven muziek en vervolgens met het overbrengen aan de uitvoerende musici hangt af van het soort muziekstuk. Zo zijn o.a. van invloed: in welke tijdsperiode de muziek is gecomponeerd, voor welke instrumenten of zangstemmen het is geschreven en over welk technisch niveau en ervaring de uitvoerende musici beschikken. In de praktijk komen er daarom verschillende specialisaties voor. Zo wordt een dirigent die een koor leidt bijvoorbeeld een koordirigent genoemd.

Voorts moet onderscheid gemaakt worden tussen het dirigeren van een bepaald ensemble van uitvoerende musici en het leiden van de inbreng van meerdere ensembles en solisten tegelijk in grote muziektheaterproducties, zoals een opera of een grote musical. De daarvoor verantwoordelijke dirigent, benoemt men dan eerder met de term muzikaal leider of muzikale leiding.

Veel dirigenten hebben zelf eerst ook vaak een muziekinstrument bespeeld en zijn door nadere studie gaan dirigeren. Ook komt het regelmatig voor dat componisten zelf ook als dirigent optreden, met name bij eerste uitvoeringen van hun compositie.

De wijze van dirigeren zoals wij die tegenwoordig kennen kent een lange voorgeschiedenis. Zie daarvoor: Wikipedia

Voor een overzicht van personen die als dirigent worden gekenmerkt, zie: Categorie:Dirigent