Alexandra Radius: Biografie - Eerbetoon
Eenlevenlangtheater Alexandra Radius:
- Homepage Eenlevenlangtheater Alexandra Radius
- Biografie
- Repertoire
- Audio
- Video
- Volgens Alexandra Radius
- Volgens anderen
- Colofon
Eerbetoon
Al in 1975 werden Alexandra Radius en Han Ebbelaar beide benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Nog vele prijzen en onderscheidingen zouden volgen.
Ter gelegenheid van het twintig-jarig jubileum van het balletpaar Alexandra Radius en Han Ebbelaar werden op 12 en 13 september 1979 twee galavoorstellingen gegeven in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Aan de voorstellingen namen vooraanstaande dansers van het Royal- en het Festival Ballet uit Londen, het Koninklijk Ballet van Denemarken, het Nationale Ballet van Canada en de Parijse Opera deel. Nils Christe van het Nederlands Danstheater schreef een choreografie, uitgevoerd door Arlette van Boven, Gérard Lemaitre en hemzelf. Rudi van Dantzig van Het Nationale Ballet schreef speciaal voor het jubilerende balletpaar een pas-de-deux getiteld Voorbij gegaan.
Eveneens ter gelegenheid van het twintigjarig jubileum kreeg het echtpaar elk een geschilderd portret aangeboden dat zij aan de gemeente Amsterdam schonken waarna de schilderijen een plek kregen aan één van de wanden in de Stadssschouwburg. De portretten werden gemaakt door de Spanjaarden Arranz Bravo en Bartoluzzi. Ook ontvingen Alexandra Radius en Han Ebbelaar de Zilveren legpenning van de Stad Amsterdam.
Ter gelegeheid van hun eigen dansjubileum richtten Alexandra Radius en Han Ebbelaar in 1979 de Stichting Dansersfonds '79 op. De oorspronkelijke doelstelling van het Fonds was financiële ondersteuning van met dansen gestopte dansers wier toekomst in die tijd nog niet of zeer onvoldoende financieel en praktisch geregeld was. In de loop der jaren is de positie van deze doelgroep van het Dansersfonds gelukkig behoorlijk verbeterd, zodat de doelstellingen voorzichtig zijn bijgesteld en het accent meer is gekomen op ondersteuning en stimulering van de danskunst/ballet in het algemeen en van veelbelovende jonge dansers in het bijzonder. (Geciteerd van website Dansersfonds '79)
Alexandra Radius werd in 1983 onderscheiden met de gouden Nederlandse Theaterdansprijs die in dat jaar voor het eerst werd uitgereikt. Op 3 juni 1983 kreeg ze de prijs uit handen van prinses Margriet voor haar vertolking van de titelrol in The Sleeping Beauty dat in 1982 door het Nationaal Ballet werd uitgevoerd.
Haar dertigjarig jubileum vierde Alexandra Radius op 21 november 1987 in het Muziektheater in Amsterdam met een feestelijk voorstelling van balletten van George Balanchine, Rudi van Dantzig en Toer van Schayk. Zelf zou Radius tijdens het jubileumprogramma Diamonds van Ballanchine en Vier letzte Lieder van Van Dantzig dansen. Bovendien speldde minister Brinkman van WVC haar die avond de versierselen op, behorend bij de Officiersorde van Oranje Nassau.
Sinds 1988 wordt de Alexandra Radius Prijs jaarlijks uitgereikt door de Vrienden van Het Nationale Ballet aan een danser van dat gezelschap die de meest opvallende prestatie heeft geleverd.
Op 22 januari 1990 ging de laatste voorstelling van Alexandra Radius, waarmee zij afscheid nam van haar 33-jarige loopbaan als danseres, in première. Zij deed dat met de voorstelling De ballerina, een tijdsbeeld, waarin zij rollen danste van vrouwen die veel betekend hebben voor de dans: Marie Taglioni, Anna Pavlova, Isadora Duncan, en Marianne Hilarides. Zij danste fragmenten uit balletten als La Sylphide en De stervende zwaan. Op 20 juni vond de afscheidsvoorstelling plaats, bestaande uit de balkon-pas de deux uit Romeo en Julia, Corps van Hans van Manen, en enkele delen uit Balanchines Brahms-Schönberg kwartet. Op 22 juni reikte koningin Beatrix tijdens een privé-ontvangst op Huis ten Bosch Alexandra de eremedaille voor Kunst en Wetenschap in de Huisorde van Oranje uit. Zij kreeg de onderscheiding als blijk van erkenning van haar buitengewone verdiensten voor de bevordering van de Nederlandse danskunst en als dank voor haar optreden als soliste bij balletuitvoeringen, ondermeer tijdens buitenlandse staatsbezoeken van de koningin.
Tijdens haar afscheid zei Radius: "Ik neem afscheid van de dans door rollen te vertolken van legendarische ballerina's. Door hun choreografie of interpretatie weer te geven kom ik emoties tegen die mij heel dierbaar zijn. Ik hoop deze herkenbaar te maken en u zo te laten delen in de laatste fase van mijn lange (33 jaar) danscarrière, die ik als iets heel bijzonders heb ervaren." Geciteerd uit: Alexandra Radius. De ballerina, een tijdsbeeld. In beeld gebracht door Deen van Meer (Haarlem 1990)
In 1994 werd de twee uur durende videoband Alexandra Radius - Souvenirs uitgebracht. De band werd door Han Ebbelaar samengesteld en bevat dertien representatieve duetten uit Radius' dansloopbaan. De netto-opbrengsten van de video-verkoop gingen naar het Dansersfonds '79 dat Radius en Ebbelaar in 1979, bij hun twintigjarig jubileum, hadden opgericht.
Ook verschenen verschillende boeken met Alexandra Radius' danscarrière als onderwerp. Een selectie: Alexandra Radius. Han Ebbelaar. Dancing van Emmy Huf (Haarlem 1979), Alexandra Radius. Een danscarrière van Ine Rietstap (Haarlem 1982), Alexandra Radius, De ballerina, een tijdsbeeld. In beeld gebracht door Deen van Meer (Haarlem 1990) en Springlevend! 25 jaar Dansersfonds '79: Alexandra Radius en Han Ebbelaar van Jessica Voeten (Amsterdam 2005).